Мындан беш жыл мурда Чехияда 1300 кумаркана болсо, бүгүн 800ү калган жана азыр көрүлүп жаткан чаралардын аркасы менен алардын саны дагы азаят. Өлкөдө кумарчыларды дарылоо жана бул илдеттин алдын алуу боюнча иш-чаралар да мамлекеттик деңгээлде колго алынган.
Программаны толугу менен бул жерден угуңуз:
Прагадагы Бохнице психиатриялык ооруканасынын атайын бөлүмүндө кумар оюндарына берилип кеткендер дарыланат. Бөлүмдүн жетекчиси Карел Нешпор:
- Мындай дарылоо үчүн мамлекет зор чыгымга учурайт. Паталогиялык оюнчулардын басымдуу көпчүлүгү дарыланбайт. Алар акча табыш үчүн уурулук, башка кылмыштуу иштерге барат. 10-20 киши иштеген фирманын жетекчиси кумар оюндарына берилип кетсе, фирма банкрот болот, кызматкерлер айлыктан, ишинен айрылат. 17 жаштагы бала окуусун таштап, оюнга берилип кетсе - окуп, иштеп, мамлекетке салык төлөгөндүн ордуна кылмыштуулуктун жолуна түшөт, рецидивистке айланып, билимсиз, ишсиз, бүт өмүрү кылмыш чөйрөсүндө өтөт. Мындай учурда эсепсиз чыгымга туш келебиз.
- Кумарчылыкка берилгендер кимдер? Көпчүлүгү социалдык чабал катмардын өкүлдөрү десек болобу?
- Акыр-аягында кумарчылардын бардыгы социалдык жактан чабал катмардын өкүлдөрү болуп калышат! Анткени бул көйгөй узакка созулса, ал итке минип, көчөдө калат. Бирок кумарчылыкка жаңыдан берилгендерди карасак, коомдогу орточо статистика боюнча квалификациясы жок кара жумушчулардан тартып, жогорку билимдүүлөргө чейин бар. Бир ирет патологиялык оюнчу болуп кеткен сотту дарылаганбыз. Бизге акылы ашып, ташыган, абдан билимдүү, жетекчилик кызматта иштегендер да түшөт.
Эмне себептен Чехия дароо эле бардык оюн жайларына тыюу салган жок? Кумар оюндары менен тейлеген фирмалар биримдигинин жетекчиси Андрей Чиртек жапырт тыюу көмүскө базардын пайда болушуна түрткү болот деп эсептейт. Ал жергиликтүү администрациялардын айрым жетекчилери же старосталар бул каражатты спорт жана маданий тармактарга багытоого сөз беришкендигин мындайча бышыктады.
Жижков Праганын эски, жардыраак ооданы. Владислава Гуйнова "Топ - 09" партиясынан шайлаган Жижковдун старостасы:
- Кумарканалардын иш-аракетин чектөө менен катар, сиздин бийлик кумарчылыкка каршы кандай иштерди жүргүзөт?
- Биз балдар менен жаштардын активдүү эс алуусуна багытталган, алар компьютердин маңдайында эле отура бербестен, башка балдар менен чогуу болуусун колдой турган программаларга кеңири колдоо көрсөтөбүз. Эгер бала эртеден кечке компьютерди эле тиктеп отурса, анын кумар-автоматтына өтүшүнө бир эле кадам калат. Ал досу жок, эл катары жашабай калганын байкабайт. Анын бир гана досу – компьютер болуп калганын билбейт.
Гуйнова жетектеген Жижков администрациясы көп сандаган маданий, коомдук жайларды колдойт. Алардын бири Акрополис театрында бир жылы белгилүү ырчы Нурак Абдрахманов концерт берген.
Праганын түндүк кыйырындагы Бохнице ооданындагы психиатриялык ооруканадагы доктор Карел Нешпордун колунан жүздөгөн турмушу бузулган адамдар өткөндүктөн, ал кумарканалардын жабылышын колдойт:
- Коомчулук кумарчылыктын бардык формасынан баш тартышы керек. Эгер мен дүкөнгө барганда кимдир бирөө «мындай товарды алсаң, бир нерсе утуп аласың» деп азгырса, мен аны албайм. Себеби мунун артында шылуундар турат, кимдир бирөө туйтунат. Мага андай акчанын кереги жок. Мен ошондой эле тамекиге ышталган кумарканага же казиного барбайм, иштен чарчап келгенден кийин үй-бүлө, жоро-жолдошторум менен эс алам. Ошондуктан сиздердин угармандарга дагы берээр кеңешим - кумарчылыктан, алкоголдон, баңги заттардан алыс болгула. Урматтуу угармандар, сергектик жакшы!
4-январда Бишкек шаарындагы Ак үй алдында кумарканалардын жабылышын талап кылган митинг өттү. 1-январдан тарта Кыргызстанда кумарканалардын иштөөсүнө тыюу салынган. "Азаттыктын" кабарчысы кумарчылыктан жапа чекендердин жакындары менен кошо Бишкектеги бир канча оюн жайларын кыдырып чыкты.
