Кыргызстандагы саясий системаны өзгөртүү демилгесин азыркы бийлик каршылаштары 2005-жылкы март окуясынан бери эле такай козгоп келатышат. Ансыз өлкө “үй-бүлөлүк башкаруудан” арылбай, коррупциянын туткунунда кала бере тургандыгы 29-ноябрдагы курултайда дагы бир жолу ырасталган.
- Жалпысынан оппозициянын негизги талабын айтып, өлкө башчыларынын алдында аны коебуз. Талаптарды бийликтегилер аткарышы керек. Мамлекетти башкаруу системасында кардиналдуу өзгөрүүлөр болмоюн, Конституция өзгөртүлмөйүн, кандайдыр бир жылыш, өзгөрүү же жаңыланууну жакын арада көрө албайбыз. Аны жаңы бийлик тушунда байкап келатпайбызбы,- дейт парламент депутаты, социал-демократиялык фракциянын мүчөсү Иса Өмүркулов.
А бирок жаңы системага жетүү жолдорун тандай келгенде бийлик каршылаштарынын арасында азырынча бирдиктүү пикир, макулдашылган ачык, так позиция жок экендиги ошол эле оппозицйия курултайынан кийин дайынга чыгып калды. Саясат таануучу Токтогул Какчекеевдин ырасташынча, азыркы бийликтен кардиналдуу өзгөрүүлөрдү, кескин жаңыланууларды күтүш деле кыйын.
- Бийликте отургандар аны атасынан калган мурастай, отурган орду үчүн баарына баарына макул боло беришет. Демократияга деле макул, Конституцияга макул, айкындыкка макул болуп башын ийкеп олтура берет,- дейт ал.
Токтогул Какчекеев Кыргызстанда бийликте отургандар өзүн жаактуудан жаңылбас, жандуунун мыктысы катары сезишет деген пикирде. Андайда бөлөк бирөө деле өз өлкөсүнүн алдыга жылышы үчүн башкача ой-пикир айтып, өзгөчө позицияны көтөрүп чыкса ага ичи тарып, аны басмырлаганга, тепкилегенге аракет кылышат.
Экинчи бир саясат таануучу Марат Казакбаев бүгүнкү бийлик каршылаштары атаандаштарына курулай жалаа жабуудан, жеңилбаа демилге-чакырыктардан өйдө көтөрүлө албай жаткандыгына токтолду.
- Такай нааразылык акциялар болуп жатса эл деле тажайт. Оппозициянын авторитети түшүп жатат. Мындай чыга берсе булардын милдеттери аткарылбайт. Башка инструменттер керек. Анын баарын, менин оюмча, жаштар сезип жатат.
Парламент депутаты, “Акжол” фракциянын өкүлү Осмонаалы Аттокуров Кыргызстан демократиялык өлкө, ошол себептүү “атамекенчилер” каалаган колдорун каалаганча топтой беришке акылуу деген пикирде.
- Мындан эч кандай деле натыйжа чыкпайт.
О.Аттокуров азыркы бийлик тарабынан оппозицияга атайылап кысым көрсөтүлүп жатат деген пикирге кошулбастыгын ырастады. Ал эми кол топтоого бийлик кандай мамиле жасарын, анын оюнча, айтыш кыйын.
- Ага кандай реакция жасарын убакыт көрсөтөт. Кол топтоону алар эми баштап жатышпайбы,- дейт парламент депутаты О.Аттокуров.
Атамекенчилер тараткан билдирүүдө оппозиция өкүлдөрүн кылмыш жоопкерчилигине тартуу аракети кийинки кездери көбөйүп баратканы, андан чочулаган оппозициянын айрым өкүлдөрү баш калакалап чет өлкөлөргө кетишке мажбур болуп жатышканы, аларды өкмөттүк маалымдоо каражаттарында жаманатты кылуу токтолбой жатканы айтылат.
- Жалпысынан оппозициянын негизги талабын айтып, өлкө башчыларынын алдында аны коебуз. Талаптарды бийликтегилер аткарышы керек. Мамлекетти башкаруу системасында кардиналдуу өзгөрүүлөр болмоюн, Конституция өзгөртүлмөйүн, кандайдыр бир жылыш, өзгөрүү же жаңыланууну жакын арада көрө албайбыз. Аны жаңы бийлик тушунда байкап келатпайбызбы,- дейт парламент депутаты, социал-демократиялык фракциянын мүчөсү Иса Өмүркулов.
А бирок жаңы системага жетүү жолдорун тандай келгенде бийлик каршылаштарынын арасында азырынча бирдиктүү пикир, макулдашылган ачык, так позиция жок экендиги ошол эле оппозицйия курултайынан кийин дайынга чыгып калды. Саясат таануучу Токтогул Какчекеевдин ырасташынча, азыркы бийликтен кардиналдуу өзгөрүүлөрдү, кескин жаңыланууларды күтүш деле кыйын.
- Бийликте отургандар аны атасынан калган мурастай, отурган орду үчүн баарына баарына макул боло беришет. Демократияга деле макул, Конституцияга макул, айкындыкка макул болуп башын ийкеп олтура берет,- дейт ал.
Токтогул Какчекеев Кыргызстанда бийликте отургандар өзүн жаактуудан жаңылбас, жандуунун мыктысы катары сезишет деген пикирде. Андайда бөлөк бирөө деле өз өлкөсүнүн алдыга жылышы үчүн башкача ой-пикир айтып, өзгөчө позицияны көтөрүп чыкса ага ичи тарып, аны басмырлаганга, тепкилегенге аракет кылышат.
Экинчи бир саясат таануучу Марат Казакбаев бүгүнкү бийлик каршылаштары атаандаштарына курулай жалаа жабуудан, жеңилбаа демилге-чакырыктардан өйдө көтөрүлө албай жаткандыгына токтолду.
- Такай нааразылык акциялар болуп жатса эл деле тажайт. Оппозициянын авторитети түшүп жатат. Мындай чыга берсе булардын милдеттери аткарылбайт. Башка инструменттер керек. Анын баарын, менин оюмча, жаштар сезип жатат.
Парламент депутаты, “Акжол” фракциянын өкүлү Осмонаалы Аттокуров Кыргызстан демократиялык өлкө, ошол себептүү “атамекенчилер” каалаган колдорун каалаганча топтой беришке акылуу деген пикирде.
- Мындан эч кандай деле натыйжа чыкпайт.
О.Аттокуров азыркы бийлик тарабынан оппозицияга атайылап кысым көрсөтүлүп жатат деген пикирге кошулбастыгын ырастады. Ал эми кол топтоого бийлик кандай мамиле жасарын, анын оюнча, айтыш кыйын.
- Ага кандай реакция жасарын убакыт көрсөтөт. Кол топтоону алар эми баштап жатышпайбы,- дейт парламент депутаты О.Аттокуров.
Атамекенчилер тараткан билдирүүдө оппозиция өкүлдөрүн кылмыш жоопкерчилигине тартуу аракети кийинки кездери көбөйүп баратканы, андан чочулаган оппозициянын айрым өкүлдөрү баш калакалап чет өлкөлөргө кетишке мажбур болуп жатышканы, аларды өкмөттүк маалымдоо каражаттарында жаманатты кылуу токтолбой жатканы айтылат.
