Казакстанда күйүүчү май баасынын өсүшү азык-түлүктүн жана күндөлүк турмушка керектүү товарлардын кымбатташына алып келди.
Бул калктын аялуу катмары жашоо-шартына терс таасир этти. Жүк ташуучулар жана сатуучулар күйүүчү май менен кошо жол акы, керектүү товарлар кошо кымбаттап жатканын айтышууда.
Казак өкмөтү күйүүчү май баасы кошуналардан кирген автоунаалардын эсебинен өскөн суроо-талап менен байланыштырды.
“Азаттыктын” казак кызматынын кабарчылары Алматы шаарында жүргүзгөн сурамжылоодо айрым тургундар кымбатчылыктан кыйналганына даттанышкан.
Азык-түлүк бааларындагы "секирик"
Казакстан өзү өндүрүп жатса да ун жана ун азыктарынын, эттин, сүт жана сүт азыктарынын, кумшекердин жана өсүмдүк майынын баасы 25-30 пайызга өстү.
Элүү килограммдык 1-сорттогу бир кап ундун базардагы жана дүкөндөгү чекене баасы 7700 теңге же 1530 сом болсо, соңку бир жумада 9300-11300 теңгеге же 1880-2200 сомго чыкты.
Кумшекердин килограммы 260 теңге болсо, өткөн жумадан бери 320 теңгеге көтөрүлдү. Ошондо дагы дүкөндөрдө бир адамга 2 килограммдан ашык сатууга болбойт деген чектөөлөр киргизилген.
Эттин баасы өткөн айда 1800-1900 теңге болсо, бир жумадан бери 2200-2300 теңгеге сатылууда. Эт кымбаттап кеткендиктен тооктун арзан этине муктаждык өскөн.
Алматы шаарындагы азык-түлүк дүкөнүн иштеткен Касен Баймуратов муну жол акынын жогорулашы менен түшүндүрдү:
“Бардыгы жол акынын жогорулашына байланыштуу. Азыр азык-түлүктөн баштап, бардык товарлар бир шаардан экинчи шаарга ташылып келип, бизге сатылганда жол акынын кымбаттаган наркы дүң баага кошулуп анан сатылууда. Мурда биз сатып алып келген азык-түлүктүн дүң бааларына орточо 180-230 теңгеден кошулуп келип жатат”, - деди дүкөнчү Касен.
Жол акысын жогорулаткан күйүүчү май баасы
Ошол эле кезде күйүүчү май баасы шаар ичиндеги жана шаар аралык жүргүнчүлөрдү ташыган такси кызматынын акысынын өсүшүнө алып келди. Жүк жана жүргүнчү ташуучулардын айтымында, дизел менен бензин баасы кымбаттап, үстөк баа жол акысына кошулган.
Жүк ташуучу Надиржан Эргашев бардыгы бири-бирине көз каранды дейт:
“Мисалы дизелдин литрин 370 теңгеден куюп жатабыз. Нур-Султанга баруу үчүн 50-60 миң теңгеге солярка куйсак, 90 миңден ашуун акча коротобуз. Айырма аябай чоң. Жол кире ошон үчүн дагы кымбаттап жатат. Жүк ээлери жол акыны көтөрө албай жатат. Аларга деле жеңил болгон жок”.
Ошол эле кезде азык-түлүк менен күндөлүк керектөөчү товарлардын кымбатташы жасалма дүрбөлөңдөн улам бааны көтөргөн кызыл кулактарга да байланыштуу экени айтылды.
Өкмөт: кошуналардын суроо-талабы өстү
Казакстандын өкмөтү күйүүчү май баасынын кымбатташын өлкө аймагынан транзит менен өткөн кошуналардын суроо-талабына байланыштырууда.
“Биз азыркы сезондо керектөөнүн кескин көбөйгөнүн көрүп жатабыз. Казакстанга сырттан келген же транзит аркылуу кирип-чыгып жаткан автоунаалардын бардыгы бул жактан май куюп жатат. Мына ушундай жагдайда Казакстандын кошуналар менен чек аралаш облустарында күйүүчү майга керектөө өсүп кетти”, - деди Казакстандын энергетика министринин орун басары Асет Магауов.
Казакстан күйүүчү май өндүрүүдө КМШда Орусия менен Азербайжандан кийинки үчүнчү орунда турат. Соңку жылдары Казакстан мунай өндүрүп, аны кайра иштетүүнүн көлөмүн көбөйтүп, экспорт эки эсе өскөнүн жарыялаган.
