Туура бир жыл мурда, 13-марттын таңында Бишкектин четинде өрттөнгөн “Lexus LX 570” маркасындагы автоунаа табылып, ичинен күйгөн үч дене чыккан. Кийин ал күйгөн денелер президенттик администрациянын мурдагы башчысы Медет Садыркулов, эл аралык стратегиялык изилдөө институтунун мурдагы директору Сергей Слепченко жана айдоочу Кубат Сулаймановго таандык экендиги аныкталган.
Жол кырсыгынан күйүп кетти делген автоунаалар
Ички иштер министрлиги да бул окуяны иликтеп чыгып, “жол кырсыгы болгон” деген жыйынтыгын айткан. Ал эми акыркы чечимди Жогорку Сот чыгарып, бул окуя боюнча козголгон кылмыш ишинин негизинде “Ауди” автоунаасынын айдоочусу Өмүрбек Осмонов айыпкер деп табылып, 12 жылга эркинен ажыратылган.
Бирок маркумдун жакын туугандары соттун чечимине макул эместигин, ишти кайра карап чыгуу зарылдыгын айтып жатышат. Ушундай пикирин билдирген М.Садыркуловдун атын атагысы келбеген туугандарынын бири тергөө иштери чала жүргүзүлгөн деген ойдо.
- Жок дегенде өрттүн чыгуу себептери аныкталыш керек болчу. Ал эми жол кырсыгынан ушундай натыйжалар болду дегенге мен макул эмесмин. “Ауди” унаасынын айдоочусу да эч кандай жаракат алган эмес.
Маркумдун жубайы Айгүл Садыркулова менен байланышканыбызда ал Жогорку Соттун чечимин жокко чыгаруу өтүнүчү менен башка сотторго кайрылуудан майнап чыкпай тургандыгын айтып, интервью берүүдөн баш тартты.
Ал арада оппозиция өкүлдөрү, ал гана эмес айрым бийлик өкүлдөрү да Медет Садыркуловго байланыштуу кандуу окуяны адам өлтүрүү катары баалап келишет. Ошол окуянын эртеси эле Бириккен элдик кыймыл шектүү жол кырсыгындагы окуя боюнча билдирүү жасап, Медет Садыркулов саясий тапшырма менен өлтүрүлдү деген бүтүмүн жар салган. Оппозициялык күчтөр белгилүү саясий ишмер президенттин үй-бүлөлүк башкаруу саясатындагы кыңыр иштерди ичинен билгени үчүн азыркы бийликке коркунуч туудуруп, акыры кылмыштуу жол менен жок кылынды деп эсептей тургандарын айтышкан.
Медет Садыркуловдун президенттик администрацияны жетектеп турган учурдагы сүрөтү
БЭКтин мүчөсү Азимбек Бекназаров акыркы кезде саясий негизде буюртма өлтүрүүлөр өнөкөткө айланып кетти деген пикирде:
- Мындай нерселерге бийликтин да кандайдыр бир деңгээлде тиешеси бар да, бийлик өздөрүн өздөрү чукубайт да. Аксы окуясы деле, “Кумтөр”, “Кыргызалтынга” окшогон маселелер деле аягына чыкпай эле жатпайбы. Буйрутма өлтүрүүлөрдүн баары эле жабык бойдон жатат. Калп эле башка бир адамдар соттолуп жатат. Кыргызда “кыңыр иш кырк жылда билинет” деген кеп бар. Ошонун сыңары ушуга окшогон маанилүү иштер эртеби-кечпи сөзсүз ачыкка чыгат.
Анктен менен белгилүү коомдук ишмер Медет Садыркуловдун табышмактуу өлүмүнө бир беткей баа берүү туура эмес дейт “Ак жол” фракциясынан депутат Бегалы Наргозуев. Анын айтымында, буга сот гана укуктук баа бере алат.
- Мен дагы ал кишинин өлүмүн табышмактуу деп эсепетйм. Бирок мен бир жактуу жыйынтык чагырып, саясий боёк сүртө койгум келбейт. Себеби расмий иликтөөнүн жыйынтыгын өзүңүздөр билесиздер. Аны жол кырсыгы катары далилдеп чыкты. Ал тургай күнөөлүү киши сот аркылуу жазаланды. Бүгүнкү күндүн системасында сот гана чечим чыгара алат, укуктук баа бере алат деп ойлойм.
Ошондой эле Медет Садыркулов кызматтан кеткенден кийин оппозицияга ыктай баштагандыгы, анын өлүмүнө ушул да себеп болгондугу коомчулукта айтылып жүрөт. Депутат Бегалы Наргозуев Медет Садыркулов көзү тирүү кезинде оппозиция да, өзү да оппозицияга кошулгандыгы тууралуу билдирүү тараткан эместигин, бул ушак гана деген пикирин айтты.
Медет Садыркуловду акыркы сапарга узатуу, 2009-жылдын 12-апрели.
Ушул окуя боюнча 18 экспертизалык иликтөө жүргүзүлгөн. Бирок Медет Садыркуловдун жубайынын адвокаты Леонид Лужанский алардын бирөөсү да комплекстүү болбогонун, иликтөө иштери толук өтпөгөнүн ырастап келет. Ошондой эле “Ауди” унаасынын айдоочусу Ө. Осмоновдун күнөөсү толук далилденген эмес деген пикирде.
- Ушул окуя боюнча иликтөө иштери толук өткөн эмес. Мен соттук үч инстанцияда тең бул окуя боюнча автотехник, медицина кызматкерлери менен бирге комплекстүү экспертиза жүргүзүп, чекит коюуну сурангам. Бирок соттор ушул экспертизалар жетиштүү деп эсептешти. Садыркуловдун туугандары мени менен келишим түзгөн. Алар бул ишти аягына чейин чыгарат деп үмүт кылып турушат.
Ал эгер ушул окуяга байланыштуу жаңы фактылар, жаңы күбөлөр чыкса, Медет Садыркуловдун өлүмүнө байланыштуу Жогорку Соттун чечимин кайра каратса боло турганын айтты. Адвокаттын айтымында, дале болсо табышмактуу окуя боюнча жаңы маалыматтар чогултулуп жатат.
Ички иштер министрлиги да бул окуяны иликтеп чыгып, “жол кырсыгы болгон” деген жыйынтыгын айткан. Ал эми акыркы чечимди Жогорку Сот чыгарып, бул окуя боюнча козголгон кылмыш ишинин негизинде “Ауди” автоунаасынын айдоочусу Өмүрбек Осмонов айыпкер деп табылып, 12 жылга эркинен ажыратылган.
Жок дегенде өрттүн чыгуу себептери аныкталыш керек болчу...
Бирок маркумдун жакын туугандары соттун чечимине макул эместигин, ишти кайра карап чыгуу зарылдыгын айтып жатышат. Ушундай пикирин билдирген М.Садыркуловдун атын атагысы келбеген туугандарынын бири тергөө иштери чала жүргүзүлгөн деген ойдо.
- Жок дегенде өрттүн чыгуу себептери аныкталыш керек болчу. Ал эми жол кырсыгынан ушундай натыйжалар болду дегенге мен макул эмесмин. “Ауди” унаасынын айдоочусу да эч кандай жаракат алган эмес.
Маркумдун жубайы Айгүл Садыркулова менен байланышканыбызда ал Жогорку Соттун чечимин жокко чыгаруу өтүнүчү менен башка сотторго кайрылуудан майнап чыкпай тургандыгын айтып, интервью берүүдөн баш тартты.
А. Бекназаров
Ал арада оппозиция өкүлдөрү, ал гана эмес айрым бийлик өкүлдөрү да Медет Садыркуловго байланыштуу кандуу окуяны адам өлтүрүү катары баалап келишет. Ошол окуянын эртеси эле Бириккен элдик кыймыл шектүү жол кырсыгындагы окуя боюнча билдирүү жасап, Медет Садыркулов саясий тапшырма менен өлтүрүлдү деген бүтүмүн жар салган. Оппозициялык күчтөр белгилүү саясий ишмер президенттин үй-бүлөлүк башкаруу саясатындагы кыңыр иштерди ичинен билгени үчүн азыркы бийликке коркунуч туудуруп, акыры кылмыштуу жол менен жок кылынды деп эсептей тургандарын айтышкан.
БЭКтин мүчөсү Азимбек Бекназаров акыркы кезде саясий негизде буюртма өлтүрүүлөр өнөкөткө айланып кетти деген пикирде:
- Мындай нерселерге бийликтин да кандайдыр бир деңгээлде тиешеси бар да, бийлик өздөрүн өздөрү чукубайт да. Аксы окуясы деле, “Кумтөр”, “Кыргызалтынга” окшогон маселелер деле аягына чыкпай эле жатпайбы. Буйрутма өлтүрүүлөрдүн баары эле жабык бойдон жатат. Калп эле башка бир адамдар соттолуп жатат. Кыргызда “кыңыр иш кырк жылда билинет” деген кеп бар. Ошонун сыңары ушуга окшогон маанилүү иштер эртеби-кечпи сөзсүз ачыкка чыгат.
Анктен менен белгилүү коомдук ишмер Медет Садыркуловдун табышмактуу өлүмүнө бир беткей баа берүү туура эмес дейт “Ак жол” фракциясынан депутат Бегалы Наргозуев. Анын айтымында, буга сот гана укуктук баа бере алат.
- Мен дагы ал кишинин өлүмүн табышмактуу деп эсепетйм. Бирок мен бир жактуу жыйынтык чагырып, саясий боёк сүртө койгум келбейт. Себеби расмий иликтөөнүн жыйынтыгын өзүңүздөр билесиздер. Аны жол кырсыгы катары далилдеп чыкты. Ал тургай күнөөлүү киши сот аркылуу жазаланды. Бүгүнкү күндүн системасында сот гана чечим чыгара алат, укуктук баа бере алат деп ойлойм.
Ошондой эле Медет Садыркулов кызматтан кеткенден кийин оппозицияга ыктай баштагандыгы, анын өлүмүнө ушул да себеп болгондугу коомчулукта айтылып жүрөт. Депутат Бегалы Наргозуев Медет Садыркулов көзү тирүү кезинде оппозиция да, өзү да оппозицияга кошулгандыгы тууралуу билдирүү тараткан эместигин, бул ушак гана деген пикирин айтты.
Ушул окуя боюнча 18 экспертизалык иликтөө жүргүзүлгөн. Бирок Медет Садыркуловдун жубайынын адвокаты Леонид Лужанский алардын бирөөсү да комплекстүү болбогонун, иликтөө иштери толук өтпөгөнүн ырастап келет. Ошондой эле “Ауди” унаасынын айдоочусу Ө. Осмоновдун күнөөсү толук далилденген эмес деген пикирде.
- Ушул окуя боюнча иликтөө иштери толук өткөн эмес. Мен соттук үч инстанцияда тең бул окуя боюнча автотехник, медицина кызматкерлери менен бирге комплекстүү экспертиза жүргүзүп, чекит коюуну сурангам. Бирок соттор ушул экспертизалар жетиштүү деп эсептешти. Садыркуловдун туугандары мени менен келишим түзгөн. Алар бул ишти аягына чейин чыгарат деп үмүт кылып турушат.
Ал эгер ушул окуяга байланыштуу жаңы фактылар, жаңы күбөлөр чыкса, Медет Садыркуловдун өлүмүнө байланыштуу Жогорку Соттун чечимин кайра каратса боло турганын айтты. Адвокаттын айтымында, дале болсо табышмактуу окуя боюнча жаңы маалыматтар чогултулуп жатат.
