Ал эми коопсуздук үчүн жоопкерчиликти ооган күчтөрүнө өткөрүү жараянын баштоо ушул жылдын соңу - келерки жылдын башына белгиленди.
Ооган президенти Хамид Карзай 28-январдагы Лондон конференциясына анын Талибандын байистүү, террорчул уюмдарга байланышы жок катмары менен элдешүү планы Батыш өлкөлөрү тарабынан колдоо табат деген үмүттө келген эле жана үмүтү акталгандай болду.
Аталган маселе боюнча чечимди конференция соңундагы маалымат жыйында АКШ Мамлекеттик катчысы Хиллари Клинтон айым жарыялады:
- Бүгүн кабыл алынган чечимдер арасында Ооганстандын өкмөтүнүн нааразы талибдерди тынч жашоого тартуу боюнча аракетин колдоо үчүн тынчтык жана реинтеграция корун түзүү да бар.
Мунун шарты катары алардын (талибдердин) зордук–зомбулуктан, “ал–Каида” менен кызматташтыктан баш тартуусу, Ооганстандын Конституциясы менен мыйзамдарын сактоосу эсептелет.
АКШ армиясына Ооган өкмөтүнүн козголоңчуларды уруш талаасынан алып кетүү боюнча аракетин колдоосу, жер–жерлердеги биздин командирлер буга жардам бериши үчүн олуттуу каражаттарды пайдаланууга уруксат берилди.
Лондондон түшкөн кабарларга караганда, дүйнөнүн ири өлкөлөрү аталган кордун алгачкы жылкы иши үчүн 140 миллион доллар ажыратууну убада кылышты.
Конференцияда ошондой эле Ооганстандын вилайеттеринде (провинцияларында) коопсуздук үчүн жоопкерчиликти жергиликтүү күчтөргө өткөрө баштоонун мөөнөтү макулдашылган.
Жыйындын конок ээси – британ тышкы иштер министри Дэвид Милибэнд 2010-жыл Ооганстан үчүн көп жагынан чечүүчү жыл экендигин белгилөө менен буларды билдирди:
- Ниет - кээ бир провинцияларда 2010-жылдын соңу, 2011-жылдын башталышы менен шайлоо өткөрүү. Бул президент Карзайдын коопсуздук жетекчилигин вилайеттердин дээрлик жарымында үч жылда, ал эми бүткүл Ооганстан боюнча беш жылда алуу милдеттемеси аткарылуусуна алып баруучу жол.
Президент Хамид Карзай болсо Лондон жыйынындагы сөзүндө анын өкмөтү өлкөнү башкаруу үчүн жоопкерчиликти ала баштоого даярдыгын, бирок бул үчүн эл аралык коомчулуктун жардамы зарылдыгын баса белгиледи:
- Мен Ооганстандын элинин бүгүнкү күнкү эңсөөсүн жана талабын жөнөкөй эле төрт сөз менен жалпылоого болот деп эсептейм. Алар: ооган жетекчилиги жана ооган ээлиги.
Карзай мырза ошондой эле Талибан менен элдешүүнү караган планынын ийгилиги өзгөчө Сауд Аравиянын падышасынын ниетине жана коңшу Пакистандын кызматташтыгына жараша болорун эскертти.
Анткени 1990-жылдары Талиптик режимди каржылаган бул эки өлкө талиптердин башкы очокторуна азыр да таасири бар деп эсептелет:
- Биз коңшуларыбыздын баарынан, өзгөчө Пакистандан биздин тынчтык жана элдешүү аракетибизди колдоону суранабыз.
Эл аралык коомчулук да бул аракет планын колдойт деп үмүттөнөбүз.
Элдешүү жараянынын башталышы катары алдыдагы айларда оогандардын Лоя Жиргасы же уруу башчыларынын жалпы курултайы чакырылган жатат. Бирок аймак боюнча серепчилер Кабул жана анын эл аралык колдоочулары талиптерге жан тарткан түрдүү тайпалар эмнени көздөп жатышканынан үстүрт гана кабардар деп тынчызданышууда.
Лондондон кийинки эл аралык жыйын эми жай мезгилинин башында Ооганстандын өзүндө өткөрүлө турган болду.
Анда расмий Кабул жана эл аралык колдоочулар жетишилген ийгиликтердин жыйынтыгын чыгарып, алдыга конкреттүү максаттарды белгилешмекчи.
Ооган президенти Хамид Карзай 28-январдагы Лондон конференциясына анын Талибандын байистүү, террорчул уюмдарга байланышы жок катмары менен элдешүү планы Батыш өлкөлөрү тарабынан колдоо табат деген үмүттө келген эле жана үмүтү акталгандай болду.
Аталган маселе боюнча чечимди конференция соңундагы маалымат жыйында АКШ Мамлекеттик катчысы Хиллари Клинтон айым жарыялады:
Мунун шарты катары алардын (талибдердин) зордук–зомбулуктан, “ал–Каида” менен кызматташтыктан баш тартуусу, Ооганстандын Конституциясы менен мыйзамдарын сактоосу эсептелет.
АКШ армиясына Ооган өкмөтүнүн козголоңчуларды уруш талаасынан алып кетүү боюнча аракетин колдоосу, жер–жерлердеги биздин командирлер буга жардам бериши үчүн олуттуу каражаттарды пайдаланууга уруксат берилди.
Лондондон түшкөн кабарларга караганда, дүйнөнүн ири өлкөлөрү аталган кордун алгачкы жылкы иши үчүн 140 миллион доллар ажыратууну убада кылышты.
Конференцияда ошондой эле Ооганстандын вилайеттеринде (провинцияларында) коопсуздук үчүн жоопкерчиликти жергиликтүү күчтөргө өткөрө баштоонун мөөнөтү макулдашылган.
Жыйындын конок ээси – британ тышкы иштер министри Дэвид Милибэнд 2010-жыл Ооганстан үчүн көп жагынан чечүүчү жыл экендигин белгилөө менен буларды билдирди:
- Ниет - кээ бир провинцияларда 2010-жылдын соңу, 2011-жылдын башталышы менен шайлоо өткөрүү. Бул президент Карзайдын коопсуздук жетекчилигин вилайеттердин дээрлик жарымында үч жылда, ал эми бүткүл Ооганстан боюнча беш жылда алуу милдеттемеси аткарылуусуна алып баруучу жол.
Президент Хамид Карзай болсо Лондон жыйынындагы сөзүндө анын өкмөтү өлкөнү башкаруу үчүн жоопкерчиликти ала баштоого даярдыгын, бирок бул үчүн эл аралык коомчулуктун жардамы зарылдыгын баса белгиледи:
- Мен Ооганстандын элинин бүгүнкү күнкү эңсөөсүн жана талабын жөнөкөй эле төрт сөз менен жалпылоого болот деп эсептейм. Алар: ооган жетекчилиги жана ооган ээлиги.
Карзай мырза ошондой эле Талибан менен элдешүүнү караган планынын ийгилиги өзгөчө Сауд Аравиянын падышасынын ниетине жана коңшу Пакистандын кызматташтыгына жараша болорун эскертти.
Анткени 1990-жылдары Талиптик режимди каржылаган бул эки өлкө талиптердин башкы очокторуна азыр да таасири бар деп эсептелет:
- Биз коңшуларыбыздын баарынан, өзгөчө Пакистандан биздин тынчтык жана элдешүү аракетибизди колдоону суранабыз.
Эл аралык коомчулук да бул аракет планын колдойт деп үмүттөнөбүз.
Элдешүү жараянынын башталышы катары алдыдагы айларда оогандардын Лоя Жиргасы же уруу башчыларынын жалпы курултайы чакырылган жатат. Бирок аймак боюнча серепчилер Кабул жана анын эл аралык колдоочулары талиптерге жан тарткан түрдүү тайпалар эмнени көздөп жатышканынан үстүрт гана кабардар деп тынчызданышууда.
Лондондон кийинки эл аралык жыйын эми жай мезгилинин башында Ооганстандын өзүндө өткөрүлө турган болду.
Анда расмий Кабул жана эл аралык колдоочулар жетишилген ийгиликтердин жыйынтыгын чыгарып, алдыга конкреттүү максаттарды белгилешмекчи.
