-Атантай мырза, чыгармачылык сапар менен Түркияга жөнөп жатканыңызды эшитип калдык...
-Ооба, Түркияда Махмуд Кашгаринин миң жылдыгынын урматына көркөм өнөр тармактары боюнча фестивалдар өтүп жаткан экен. Поэзия фестивалы болсо, Махмуд Кашгаринин миң жылдыгын даңазалоо менен бирге, түрк тилдүү акындарды бири-бирине таанытуу экен. Бул жыйынга катышкан акындардын ырлары өзүнчө китеп болуп чыкмакчы экен.
-Эми бул фестивалда кайсы ырларыңызды окусам деп жатасыз?
-Кээде акын алдын ала жазып койгон учурлар болот. Анын сыңарындай Түрк өлкөлөрүнүн тарыхын балдарымдын тагдырына салыштырып, “Карт тарых жана балдарым” деген ыр жазып койгон элем, ушул ырымды окусамбы деп жатам.
- “Азаттыктын” угармандарына да ушул ырыңыздан төрт сап окуй кетсеңиз?
Угуз бабам, Угуздун кырк улусун,
Бириктирип курса көчмөн хандыгын,
Манас атам чоң азап деп жол чалып,
Карт Чыгыштын кошкон экен бардыгын...
- Атантай мырза, Түркияга бараткан сапарыңыздын алдында “Тирүү Мекен” деген ат менен көлөмдүү жыйнагыңыз да чыгып отурат. Куттуктаймын. Эми китепке ат коюш деле балага ат койгондой эле го...
-Туура айтасыз. Мен бул жыйнагымды “Тирүү Мекен” деп аташымдын себеби, Чыгышта “адам топурактан жаралган” деген философия бар эмеспи. Топурак – деген Мекен демек. Жараткан ошол Мекендин бир ууч топурагына – адамга жан салып койгондо, ал тирүү Мекенге айланат.
Тууган жерден түйүп алып топурак,
Ата-бабам жоону сүрүп келишкен,
Кан майданда каза тапса, дал ошол,
Топуракты бейитине себишкен.
- Атантай мырза, “Пайгамбарлар баарысы акын болушкан” деген ырыңыз бар эмеспи? Эгер акын адам талантын бапестесе, пайгамбарлыкка жакындашы мүмкүнбү?
-Батыштын бир акыны айтат: Кээде акындар пайгамбарлардын түшүнө кирбеген ойлорду ойноп айтып коюшат. Ошондой эле француз акыны Пьер Леру чыныгы акындар – пайгамбарлар” дейт. Көп ыйык китептер поэзия менен чагылдырылган. Ал эми гректер болсо бардык асыл нерселерди мурда “поэзия” деп аташкан экен...
Пайгамбарлар бардыгы акын болушкан,
Ай-ааламдан асылдыкты чогулткан,
Өткөөл салып сүйүү менен ыймандан,
Акыйкаттан Кудайга жол согушкан.
- Атантай мырза, Түркияга акындардын жыйынына жөнөп жатып “Азаттыктын” “Керемет үкөк” маданий уктуруусуна келип куруп берген маегиңиз үчүн ырахмат. Сапарыңыз байсалдуу болсун.
-Сиздерге да ийгилик каалайм.
-Ооба, Түркияда Махмуд Кашгаринин миң жылдыгынын урматына көркөм өнөр тармактары боюнча фестивалдар өтүп жаткан экен. Поэзия фестивалы болсо, Махмуд Кашгаринин миң жылдыгын даңазалоо менен бирге, түрк тилдүү акындарды бири-бирине таанытуу экен. Бул жыйынга катышкан акындардын ырлары өзүнчө китеп болуп чыкмакчы экен.
-Эми бул фестивалда кайсы ырларыңызды окусам деп жатасыз?
-Кээде акын алдын ала жазып койгон учурлар болот. Анын сыңарындай Түрк өлкөлөрүнүн тарыхын балдарымдын тагдырына салыштырып, “Карт тарых жана балдарым” деген ыр жазып койгон элем, ушул ырымды окусамбы деп жатам.
- “Азаттыктын” угармандарына да ушул ырыңыздан төрт сап окуй кетсеңиз?
Угуз бабам, Угуздун кырк улусун,
Бириктирип курса көчмөн хандыгын,
Манас атам чоң азап деп жол чалып,
Карт Чыгыштын кошкон экен бардыгын...
- Атантай мырза, Түркияга бараткан сапарыңыздын алдында “Тирүү Мекен” деген ат менен көлөмдүү жыйнагыңыз да чыгып отурат. Куттуктаймын. Эми китепке ат коюш деле балага ат койгондой эле го...
-Туура айтасыз. Мен бул жыйнагымды “Тирүү Мекен” деп аташымдын себеби, Чыгышта “адам топурактан жаралган” деген философия бар эмеспи. Топурак – деген Мекен демек. Жараткан ошол Мекендин бир ууч топурагына – адамга жан салып койгондо, ал тирүү Мекенге айланат.
Тууган жерден түйүп алып топурак,
Ата-бабам жоону сүрүп келишкен,
Кан майданда каза тапса, дал ошол,
Топуракты бейитине себишкен.
- Атантай мырза, “Пайгамбарлар баарысы акын болушкан” деген ырыңыз бар эмеспи? Эгер акын адам талантын бапестесе, пайгамбарлыкка жакындашы мүмкүнбү?
-Батыштын бир акыны айтат: Кээде акындар пайгамбарлардын түшүнө кирбеген ойлорду ойноп айтып коюшат. Ошондой эле француз акыны Пьер Леру чыныгы акындар – пайгамбарлар” дейт. Көп ыйык китептер поэзия менен чагылдырылган. Ал эми гректер болсо бардык асыл нерселерди мурда “поэзия” деп аташкан экен...
Пайгамбарлар бардыгы акын болушкан,
Ай-ааламдан асылдыкты чогулткан,
Өткөөл салып сүйүү менен ыймандан,
Акыйкаттан Кудайга жол согушкан.
- Атантай мырза, Түркияга акындардын жыйынына жөнөп жатып “Азаттыктын” “Керемет үкөк” маданий уктуруусуна келип куруп берген маегиңиз үчүн ырахмат. Сапарыңыз байсалдуу болсун.
-Сиздерге да ийгилик каалайм.
