Кыргызстан элдеринин ишемби күнү өтө турган курултайы социалдык мобилизациялоо, акыйкат башкаруу жылын жыйынтыктайт жана социалдык туруктуулукту, тынчтыкты жана тилектештикти камсыздоо максатындагы жарандык коом менен бийликтин кызматташтыгынын натыйжалуулугун арттыруу маселесин талкуулайт.
Президенттин демилгеси менен өткөнү турган бул курултайга республика боюнча 1000ден ашык киши катышаары күтүлүүдө. Алардын катарында айыл өкмөттөрүнүн, жарандык коомдун, эл аралык уюмдардын өкүлдөрү бар. Курултайга оппозициячыл күчтөр чакырылгандыгы тууралуу маалымат жок.
Оппозициячыл уюмдардын өкүлдөрү бул күнү «Жеңиш» аянтынын жанында «Адилет шайлоо үчүн!» деген ураандын астында өтө турган митингге катышат. Бул иш- чара «Атуулдук тилектештик» бирикмесинин демилгеси менен өтмөкчү. Уюштуруучулардын бири болгон «Демократия жана жарандык коом үчүн» коалициясынын президенти Эдил Байсалов шайлоонун адилет өтүшүн талап кылабыз дейт:
- Митингдин максаты – жалпы шаардыктар менен бирге, саясий көз караштары кандай болбосун, ачык, калыс, адилет шайлоону талап кылуу.
Эдил Байсаловдун билдиргенине караганда, иш чаранын митинг түрүндө өтүшүнө имараттын жоктугу себеп болду. «Манас» кинотеатрынын жетекчилиги мурда түзүлгөн келишимди жокко чыгаргандан кийин жолугушууну митинг формасында өткөрүүгө туура келди дейт.
Бул митингге «Кыргызстан элдик кыймылынын» төрага орун басары Ишенгүл Болжурова да катышат. Болжурова айымдын пикиринде, бул митинг мыйзамга каршы келбейт:
- Мыйзамдуу. Конституция боюнча мыйзамга «билдирип коюу» деген киргизилген да,10 күнгө чейин жөн эле ушул жерден өткөрөбүз деп, акимиаттарга кат жиберет. Ал катты митингди уюштурган комитет жибериптир. Анын үстүнө «Демократ» деген гезитке да «митинг болот, келгиле» деген маалымат чыккан.
Анткени менен, «Жеңиш» аянты караган Свердлов районунун мамлекеттик бийлиги «Атуулдук тилектештиктин» бул демилгесине кооптонуу менен мамиле кылып жатат:
- Биздин билдирүүбүзгө Свердлов райондук администрациясы силердин иш чараңар максатка ылайык эмес деп жооп кайтарышыптыр. Жооп бизди канагаттандырбайт. Бул биздин конституциялык укугубуз. Митингге чыга беребиз. Бирок, администрация ардагерлерди бизге каршы үгүттөп атыптыр. Ардагерлер деле бизге жакын адамдар. Биз ошол жерде «Түбөлүк отко» жакын деле келбейбиз, -дейт Эдил Байсалов.
Анын айтымында, митинг бир жарым саатка созулат. Ал ар кыл көз караштагы саясатчылардын, жарандык коомдун башын кошуу менен адилет шайлоону кантип өткөрүү керек деген маселени талкуулайт, тигил же бул тарапка каршы чакырык көтөрбөйт.
Митингди жактаган тараптар Бишкек шаардык кеңешинин пикет, митинг, жөө жүрүштөргө көзөмөлдү күчөтүү тууралуу токтомун жетекчиликке алган жергиликтүү бийликтин аракеттери Конституцияга каршы дешет. Бул токтомго байланышкан маселени алар мындан эки күн мурдагы «Жарандык коом институттары жана шайлоо» аттуу конференцияда да көтөрүшкөн. Башкы прокурор Мыктыбек Абдылдаевдин конференцияда коюлган суроого минтип жооп берген:
- Конституция - бийик мыйзам. Ошондуктан, дегинкиси биз бардыгыбыз Конституциянын нормаларына баш ийишибиз керек.
Ал эми көз карандысыз талдоочулар бир учурда бири-бирине атаандаш эки жыйындын уюштурулуп жатышын тараптардын шайлоо өнөктүгүндө эл арасында таасирин күчөтүү максатын көздөгөн аракеттери катары баалап жатышат. Алардын баамында кырдаалды курчутпай жөнгө салуу бийликтин милдетине кирет.
Көз карандысыз эксперт Карыбек Байбосуновдун пикиринде, ырасмий бийлик элдин ынтымагын сактап, Кыргызстандын эл аралык коомчулукта аброюн көтөргүсү келсе, оппозициялык күчтөр менен ымалага келиши керек дейт:
- Б ул жерде ажырым болуп атканы бизге жашыруун эмес да. Бийлик өзүнчө, оппозиция өкүлдөрү өзүнчө. Булардын көздөгөнү эле «эл келип эле биз тарапка добушун берип, урнага келип берсе» деген эле максат болуп атпайбы. Эгерде жанагыдай иш чараны чогуу өткөрө турган болсо, ушул жолу келишип туруп, карама-каршы турууга мораторий жарыялаш керек мындайда.
Президенттин демилгеси менен өткөнү турган бул курултайга республика боюнча 1000ден ашык киши катышаары күтүлүүдө. Алардын катарында айыл өкмөттөрүнүн, жарандык коомдун, эл аралык уюмдардын өкүлдөрү бар. Курултайга оппозициячыл күчтөр чакырылгандыгы тууралуу маалымат жок.
Оппозициячыл уюмдардын өкүлдөрү бул күнү «Жеңиш» аянтынын жанында «Адилет шайлоо үчүн!» деген ураандын астында өтө турган митингге катышат. Бул иш- чара «Атуулдук тилектештик» бирикмесинин демилгеси менен өтмөкчү. Уюштуруучулардын бири болгон «Демократия жана жарандык коом үчүн» коалициясынын президенти Эдил Байсалов шайлоонун адилет өтүшүн талап кылабыз дейт:
- Митингдин максаты – жалпы шаардыктар менен бирге, саясий көз караштары кандай болбосун, ачык, калыс, адилет шайлоону талап кылуу.
Эдил Байсаловдун билдиргенине караганда, иш чаранын митинг түрүндө өтүшүнө имараттын жоктугу себеп болду. «Манас» кинотеатрынын жетекчилиги мурда түзүлгөн келишимди жокко чыгаргандан кийин жолугушууну митинг формасында өткөрүүгө туура келди дейт.
Бул митингге «Кыргызстан элдик кыймылынын» төрага орун басары Ишенгүл Болжурова да катышат. Болжурова айымдын пикиринде, бул митинг мыйзамга каршы келбейт:
- Мыйзамдуу. Конституция боюнча мыйзамга «билдирип коюу» деген киргизилген да,10 күнгө чейин жөн эле ушул жерден өткөрөбүз деп, акимиаттарга кат жиберет. Ал катты митингди уюштурган комитет жибериптир. Анын үстүнө «Демократ» деген гезитке да «митинг болот, келгиле» деген маалымат чыккан.
Анткени менен, «Жеңиш» аянты караган Свердлов районунун мамлекеттик бийлиги «Атуулдук тилектештиктин» бул демилгесине кооптонуу менен мамиле кылып жатат:
- Биздин билдирүүбүзгө Свердлов райондук администрациясы силердин иш чараңар максатка ылайык эмес деп жооп кайтарышыптыр. Жооп бизди канагаттандырбайт. Бул биздин конституциялык укугубуз. Митингге чыга беребиз. Бирок, администрация ардагерлерди бизге каршы үгүттөп атыптыр. Ардагерлер деле бизге жакын адамдар. Биз ошол жерде «Түбөлүк отко» жакын деле келбейбиз, -дейт Эдил Байсалов.
Анын айтымында, митинг бир жарым саатка созулат. Ал ар кыл көз караштагы саясатчылардын, жарандык коомдун башын кошуу менен адилет шайлоону кантип өткөрүү керек деген маселени талкуулайт, тигил же бул тарапка каршы чакырык көтөрбөйт.
Митингди жактаган тараптар Бишкек шаардык кеңешинин пикет, митинг, жөө жүрүштөргө көзөмөлдү күчөтүү тууралуу токтомун жетекчиликке алган жергиликтүү бийликтин аракеттери Конституцияга каршы дешет. Бул токтомго байланышкан маселени алар мындан эки күн мурдагы «Жарандык коом институттары жана шайлоо» аттуу конференцияда да көтөрүшкөн. Башкы прокурор Мыктыбек Абдылдаевдин конференцияда коюлган суроого минтип жооп берген:
- Конституция - бийик мыйзам. Ошондуктан, дегинкиси биз бардыгыбыз Конституциянын нормаларына баш ийишибиз керек.
Ал эми көз карандысыз талдоочулар бир учурда бири-бирине атаандаш эки жыйындын уюштурулуп жатышын тараптардын шайлоо өнөктүгүндө эл арасында таасирин күчөтүү максатын көздөгөн аракеттери катары баалап жатышат. Алардын баамында кырдаалды курчутпай жөнгө салуу бийликтин милдетине кирет.
Көз карандысыз эксперт Карыбек Байбосуновдун пикиринде, ырасмий бийлик элдин ынтымагын сактап, Кыргызстандын эл аралык коомчулукта аброюн көтөргүсү келсе, оппозициялык күчтөр менен ымалага келиши керек дейт:
- Б ул жерде ажырым болуп атканы бизге жашыруун эмес да. Бийлик өзүнчө, оппозиция өкүлдөрү өзүнчө. Булардын көздөгөнү эле «эл келип эле биз тарапка добушун берип, урнага келип берсе» деген эле максат болуп атпайбы. Эгерде жанагыдай иш чараны чогуу өткөрө турган болсо, ушул жолу келишип туруп, карама-каршы турууга мораторий жарыялаш керек мындайда.
