Чоң жетиге мүчө АКШ, Улуу Британия, Германия, Италия, Канада, Франция жана Япониянын финансы министрлеринин кез-кез жолугушуп, дүйнөлүк экономиканын орчун суроолорун талкуулап туруусу кадыресе көрүнүш.
Финансы министрлеринин бул ирет Флориданын Бока-Рейтон шаарында чогулуусуна АКШ долларынын күчтөн тайып баратканы себеп болду.Алсак, 2002-жылдын башынан бери доллардын евро сыяктуу валюта рыногундагы маанилүү акчаларга алмашуу курсу 40 проценттен көпкө арзандады. Ал эми акыркы 2 айда эле евро долларга салыштырмалуу 10 проценттен да көпкө кымбаттады.
Флоридадагы жыйын соңунда кабыл алган коммюникеде өнөр жайы мыкты өнүккөн жети өлкөнүн финансы министрлери АКШ долларынын “алмашуудагы ашыкча туруксуз абалы жана өйдө-ылдый кетүүсү экономикалык өсүү үчүн жагымсыз” деп белгинет. Чоң жетинин финансы министрлери -йендин кубатын арттырбоо үчүн, Америка долларын утурум сатып алып турган япон өкмөтү сыңары- еврону “тушап”, долларды турукташтыруу боюнча эч кандай чара көрүшпөдү.
Ага карабай, Британиянын финансы министри Гордон Браун коммюникенин кабыл алынганын “чоң ийгилик” деп эсептейт:
- Менин баамымда, жыйынга келген бардык адамдардын бир мунасага келгени баалуу. Менин оюмча, биздин алга жылуубуздун экономикадагы оң жылыштар менен коштолуп жатканын моюнга алганыбыз маанилүү. Биз соода жана реформа сыяктуу оң ийгиликке жеткирчү тармактарга өзгөчө көңүл буруудабыз.
“Күчтүү доллар америкалыктардын экономикалык кызыкчылыгына ылайыктуу” экенин үзбөй кайталап жүргөн Кошмо Штаттардын финансы министри Жон Сноу мурдакыдай эле “акчанын кубатын рынок аныкташ керек” деген сөзүн кайталады:
- Кошмо Штаттар узак мезгил күчтүү доллар саясатын жүргүздү. Доллардын күчтүү болуусуна биз да кызыгабыз. Бирок, акчалардын баасы ачык жарышта, валюта рыногунда аныкталганы жөндүү. Жөлөп-тайоодон акча күчтүү болуп кетпейт. Акчанын кубаты анын негизине жараша болот жана акчанын наркы соода өтчү жайдагы талапка жана сунушту чагылдырат.
Байдөөлөт мамлекеттердин финансы министрлеринин сөзүнө кылдат кулак төшөгөн сараптарга же акча сатып адистешкен соодагерлерге Жон Сноудун бул сөзү эч кандай жаңы маалымат бербеди.
Буга кийинки күндөрү Кошмо Штаттардын долларынын еврого салыштырмалуу бирде арзандап, бирде кайра аз да болсо кымбаттап турганы да далил.
Мунун өзү, Парижде чыкчу “Le Monde” гезити жазгандай, Европа өлкөлөрүнүн экономикасынын илең - салаң өсүүсүнө коркунуч туудуруп жаткан орток акча-евронун күн санап кубаттануусун токтотуу аракети оңунан чыкпаганын күбөлөйт.
Буга караганда, талдоочулар айткандай, баалуу кагаздар менен соода кылган сараптар АКШнын Борбордук банкынын төрагасы, кудурети күчтүү Алан Гринспен жакында Конгрессте жасачу докладды күтүп жаткан сыяктуу.
Башка талдоочулардын айтымында, Флоридада министрлердин долларды колдоо боюнча бир бүтүмгө келбегени Европа Борбордук банкы менен Европа өкмөттөрү ортосундагы тирешүүнү дагы күчөтөт. Евробанк валюта рыногундагы кырдаалга кийлигишүүгө мурдакыдай каршы болсо да, акыр аягында евронун асман серпип өсүүсүн токтотууга мажбур болот.
Ошондо да, кээ бир эксперттер евронун тагдыры “Ак Үй менен Алан Гринспендин колунда” дешет. Демек, АКШ “доллар ашыкча арзандап кетти” деп, аны бекемдөө үчүн чара көрмөйүнчө, евро Европа өлкөлөрүнүн товарларын кымбат кылып, экономикалык өсүүгө жолтоо боло берет.
Финансы министрлеринин бул ирет Флориданын Бока-Рейтон шаарында чогулуусуна АКШ долларынын күчтөн тайып баратканы себеп болду.Алсак, 2002-жылдын башынан бери доллардын евро сыяктуу валюта рыногундагы маанилүү акчаларга алмашуу курсу 40 проценттен көпкө арзандады. Ал эми акыркы 2 айда эле евро долларга салыштырмалуу 10 проценттен да көпкө кымбаттады.
Флоридадагы жыйын соңунда кабыл алган коммюникеде өнөр жайы мыкты өнүккөн жети өлкөнүн финансы министрлери АКШ долларынын “алмашуудагы ашыкча туруксуз абалы жана өйдө-ылдый кетүүсү экономикалык өсүү үчүн жагымсыз” деп белгинет. Чоң жетинин финансы министрлери -йендин кубатын арттырбоо үчүн, Америка долларын утурум сатып алып турган япон өкмөтү сыңары- еврону “тушап”, долларды турукташтыруу боюнча эч кандай чара көрүшпөдү.
Ага карабай, Британиянын финансы министри Гордон Браун коммюникенин кабыл алынганын “чоң ийгилик” деп эсептейт:
- Менин баамымда, жыйынга келген бардык адамдардын бир мунасага келгени баалуу. Менин оюмча, биздин алга жылуубуздун экономикадагы оң жылыштар менен коштолуп жатканын моюнга алганыбыз маанилүү. Биз соода жана реформа сыяктуу оң ийгиликке жеткирчү тармактарга өзгөчө көңүл буруудабыз.
“Күчтүү доллар америкалыктардын экономикалык кызыкчылыгына ылайыктуу” экенин үзбөй кайталап жүргөн Кошмо Штаттардын финансы министри Жон Сноу мурдакыдай эле “акчанын кубатын рынок аныкташ керек” деген сөзүн кайталады:
- Кошмо Штаттар узак мезгил күчтүү доллар саясатын жүргүздү. Доллардын күчтүү болуусуна биз да кызыгабыз. Бирок, акчалардын баасы ачык жарышта, валюта рыногунда аныкталганы жөндүү. Жөлөп-тайоодон акча күчтүү болуп кетпейт. Акчанын кубаты анын негизине жараша болот жана акчанын наркы соода өтчү жайдагы талапка жана сунушту чагылдырат.
Байдөөлөт мамлекеттердин финансы министрлеринин сөзүнө кылдат кулак төшөгөн сараптарга же акча сатып адистешкен соодагерлерге Жон Сноудун бул сөзү эч кандай жаңы маалымат бербеди.
Буга кийинки күндөрү Кошмо Штаттардын долларынын еврого салыштырмалуу бирде арзандап, бирде кайра аз да болсо кымбаттап турганы да далил.
Мунун өзү, Парижде чыкчу “Le Monde” гезити жазгандай, Европа өлкөлөрүнүн экономикасынын илең - салаң өсүүсүнө коркунуч туудуруп жаткан орток акча-евронун күн санап кубаттануусун токтотуу аракети оңунан чыкпаганын күбөлөйт.
Буга караганда, талдоочулар айткандай, баалуу кагаздар менен соода кылган сараптар АКШнын Борбордук банкынын төрагасы, кудурети күчтүү Алан Гринспен жакында Конгрессте жасачу докладды күтүп жаткан сыяктуу.
Башка талдоочулардын айтымында, Флоридада министрлердин долларды колдоо боюнча бир бүтүмгө келбегени Европа Борбордук банкы менен Европа өкмөттөрү ортосундагы тирешүүнү дагы күчөтөт. Евробанк валюта рыногундагы кырдаалга кийлигишүүгө мурдакыдай каршы болсо да, акыр аягында евронун асман серпип өсүүсүн токтотууга мажбур болот.
Ошондо да, кээ бир эксперттер евронун тагдыры “Ак Үй менен Алан Гринспендин колунда” дешет. Демек, АКШ “доллар ашыкча арзандап кетти” деп, аны бекемдөө үчүн чара көрмөйүнчө, евро Европа өлкөлөрүнүн товарларын кымбат кылып, экономикалык өсүүгө жолтоо боло берет.
