Айбек Абдылдаев

"Аталардын жүз жыл мурдагы ишин азыр кыла албай жатабыз"

“Куугунтук курмандыктары” подкастында эгемендик жылдардан кийин өзүнүн тарыхына, тилине, маданиятына жаңыча мамиле кылып, өтмүшүн кайра карап чыгууга далалат кылып жаткан Борбор Азия өлкөлөрү тууралуу талкуулайбыз.

Кыргызстандагы сыры ачылбаган аялдар лагери

Кыргызстанда ата-бабаларды эскерүү күнү белгиленүүдө. Бул күндү утурлай эле 1920-1930-жылдары сталиндик репрессияда “эл душмандарынын жакыны” катары куугунтукталып, лагерлерге камалган аялдардын тагдырлары тууралуу эки китеп жарык көрдү.

Борбор Азия: Бурмаланган тарых, ойгоно элек эс тутум

“Куугунтук курмандыктары” подкастында эгемендик жылдардан кийин өзүнүн тарыхына, тилине, маданиятына жаңыча мамиле кылып, өтүмүшүн кайра карап чыгууга далаалат кылып жаткан Борбор Азия өлкөлөрү тууралуу өзбекстандык тарыхчы Бахром Ирзаев, кыргызстандык тарыхчы Сабыр Арстанов менен талкуулайбыз.

“Төртөө камалып, экөө атылган”. Бир үй-бүлөнү кайгыга салган репрессия

Жусуп Кангелди уулу ың-жыңсыз кеткен сталиндик репрессиянын курмандыктарынын бири. Эмне үчүн Жусуп Кангелди уулу тууралуу көп маалымат белгисиз болуп келген? Анын Кара Кыргыз автоном облусун түзүүдөгү ролу жана чек араларды аныктоого кандай тиешеси болгон?

“Эркин-Тоодогу” элдин үнү, атылган агартуучулар

Кыргыздын төл гезити “Эркин Тоо” (азыркы “Кыргыз Туусу”) бир кылымдык мааракесин белгилөөнүн алдында турат. Айрым тарыхчылар өзүнүн аталышы менен “Эркин Тоо” адеп жарык көргөндө кылымдар бою эркиндикти эңсеген элдин мүдөөсү, үнү, үмүтү катары кабыл алынганын жазышат.

"Отуздан ашык аял атылган". Кыргызстандагы сыры ачылбаган лагер

1920-1930-жылдардагы репрессияда “эл душмандарынын” жакындары катары миндеген аялдар куугунтукталып, лагерлерге камалган. Совет өлкөсүнүн аймагында аялдар камалган төрт лагер болсо, анын бири Кыргызстандын аймагында уюштурулган.

Фергана: Сууга байланган келечек

Кыргызстан, Тажикстан, Өзбекстандын чек аралары кесилишкен Фергана өрөөнүндө суу - экологиялык, экономикалык же социалдык эле маселе эмес, геосаясий мүнөзгө да ээ. “Азаттык” радиосунун "Сел менен кургакчылыкка эмне себеп?" деп аталган атайын долбоорунун алгачкы чыгарылышын сунуш кылабыз.

"Кырылып калбаш үчүн Кантка келишкен". Сүргүнгө айдалган азерилер

“Куугунтук курмандыктары” подкастында ХХ кылымдын 30-жылдары кулакка тартылып, кыргыз жеринде орун-очок алган азерилер тууралуу айтып беребиз.

Алымбек менен Курманжан датканын балдары кабылган куугунтук

Белгилүү тарыхый инсандар Алымбек датка менен Курманжан датка тууралуу ондогон эмгектер жазылып, кыргыз акын-жазуучулары роман, поэмаларды арнашкан. Документалдуу жана көркөм тасмалар да тартылды.

Туткунга түшүп, "Манасты" Берлинден чыгарган

Азап-тозокту башынан кечирип, немис туткунунан, андан кийин Сибирдеги советтик лагерден Ала-Тоого аман-эсен жеткен кыргыздын уулу Сатар Алманбетовдун тагдыры тууралуу тарых илимдеринин доктору Тынчтыкбек Чоротегин жана белгилүү жазуучу, тарыхчы Арслан Капай уулу Койчиев менен маек курабыз.

Николаевка, Петровка, Алексеевка... Оторчулук доор өчүргөн кыргызча аталыштар

Кыргызстанда төрт айыл аймагы менен 13 айылдын аталышын өзгөртүү чечими кабыл алынды. Соңку жылдары Борбор Азиядагы постсоветтик өлкөлөрдө жер-суулардын тарыхый аталыштарын кайтаруу аракеттери кайра жанданууда.

"Ата-Бейит": тарых унутулса, трагедия кайталанат

"Ата-Бейит" улуттук тарыхый мемориалдык комплексинде кандай сырлар катылган?

"Сулуу кыздар сойкулукка сатылган". Үркүндүн айтылбаган тагы

1916-жылы Үркүндө Кытайга жер оодарып кеткен кыргыздардын баскан жолу картага түшүрүлдү.

Кеңеш өкмөтү жана басмачылык: Төрөкул Жанузаков ким?

“Куугунтук курмандыктары” подкастында коопсуздук кызматынын отставкадагы полковниги, бир нече даректүү изилдөөлөрдүн автору Талант Разаков жана белгилүү жазуучу, тарыхчы Арслан Капай уулу Койчиев менен ХХ кылымдын башындагы окуялар, кыргыздардын өз алдынчалыкка жетүү мүдөөсү, ошол доордун каармандарынын бири Төрөкул Жанузаков тууралуу кеп кылабыз.

Нарындагы көтөрүлүштөр: ырайымсыз жазалоо жана бозгун

Идеяга башын сайган айдыңдар: Кара-Кыргыз автоном облусунун түзүлүшү

Кара-Кыргыз автоном облусунун негизделгенине быйыл 100 жыл болот. XX кылымдагы кыргыз мамлекеттүүлүгүн калыбына келтирүү үчүн кыл чайнашкан күрөш. 1924-жылы Кара-Кыргыз автоном облусу кантип түзүлгөн? Республика түзүү идеясынын артында кимдер турган?

"Символдорду өзгөртөбүз деген илдет болуп калды"

"Манаска" жана молдолорго каршы чабуул: КГБ сандыгына түшкөн кол жазмалар

"Кыргыздар билимге эмес, тойго маани берет". Бир кылым өзгөрбөгөн кулк-мүнөз

НКВД абагындагы кыйноо. Сөөгү жашыруун көмүлгөн Орозбеков