Чек арачылар аны аэропортто бир саат кармап турган соң, Тажикстанга депортация кылышкан. Абдураззоков Санкт-Петербург шаарында 5-апрелде башталган “Орусиядагы жолугушуу” театр-фестивалына катышуу үчүн барган болчу.
Барзу Абдураззаков кыргызстандык артисттер менен Бишкектен Москвага жөнөгөн. Андан ары Санкт-Петербургга учушу керек эле. Алар Орусиянын экинчи баш калаасында КМШ жана Балтика мамлекеттеринен келген театр өнөрпоздорунун “Орусиядагы жолугушуу” фестивалына катышмак. Иш-чарага “Маңкурт жөнүндө баян” спектаклин даярдап баратышкан.
- Биз Бишкектен Москвага учтук. “Домодедово” аэропортундагы чек арачылар менин паспортумду аябай көпкө текшеришти. Менин документиме башка мамлекеттерге барып келгенимди бышыктаган мөөрлөр басылган. Арасында Украина, Түркия, Грузия жана Ирандыкы да бар. ФСБ кызматкери паспортумдун нускасын да чыгарып алды. “Түшүнүксүз нерселер” бар экенин айтып, мени бошотпой турушту. Орусиянын Маданият министрлигине чалып, кандай жагдайга туш болгонумду айтсамбы деген да ой келди,- дейт Барзу Абдуразаков.
Бирок министрликке байланышканга мүмкүнчүлүгү болбой, бир сааттан ашуун аэропортто отурганга туура келген. Күч кызматкерлери аны Орусияга кирүүсүнө тыюу салып, “Москва-Куляб” каттамы менен ошол эле күнү Тажикстанга учуруп жиберишкен.
- Фестиваль ачылган күнү мен Дүйшөмбүдө болдум. Биздин команда мен жок эле катыша баштады.
57 жаштагы Барзу Абдураззоков Тажикстанда эмгек сиңирген артист. Ал өлкөсүндө гана эмес, чет элде да таанылган. 2013-жылдан бери Бишкектеги Чыңгыз Айтматовдун атын алып жүргөн орус драма театрында да эмгектенүүдө. Эки ирет “Кыргызстандагы мыкты режиссер” наамын да алган.
Анын Москвага киргизилбегени тууралуу азырынча Орусиянын жалпыга маалымдоо каражаттары үн ката элек. Орусиялык чек арачылар да аны өлкөгө киргизбөөнүн чоо-жайын ачык түшүндүрүшкөн эмес. Андан кийин да кандайдыр бир расмий комментарий берилген жок.
Орусиялык журналист, серепчи Виктория Панфилова режиссердун депортацияланышын туура эмес деп сыпаттап, маданият өкүлдөрү саясий пикир келишпөөчүлүктөрдүн курмандыгы болбоого тийиш деген пикирин “Азаттык” радиосуна билдирди:
- Барзуну мен аябай жакшы билем. Ал эл аралык деңгээлдеги режиссер. Украинага барган болсо, саясий максатта эмес, өз жумушу менен барган. Ал кылмышкер же мыйзам бузган эмгек мигранты эмес. Ал маданияттын адамы. Мен билгенден, ал соңку кездери Кыргызстанда иштеп жүрдү эле. Эми Тажикстанга депортация кылышканын уктум. Бул жакшы эмес. Себеби, ал Тажикстандагы саясий-экономикалык абалга сын көз-караштарын да айткан жайы бар. Тажик бийлиги андайларды жаман көрөт эмеспи. Балким анын Москвадан Тажикстанга жөнөтүлүшү – атайын план болгондур. Негизи маданият өкүлдөрү кандайдыр бир окуяларга көз карашын билдирсе да, аларга чектөө коюп кыйнаган туура эмес.
Ал тапта Барзу Абдураззоков Тажикстанда жаңы паспорт алып жатканын, тез арада жаңы документ колуна тиерин кабарлады.
Соңку кездердеги Москва-Киев, Москва-Анкара тирештеринен улам айрым саясатчылардын, укук коргоочулардын тигил же бул өлкөгө баруусуна кыйынчылык жаралган учурлар болууда. Бирок саясаттан алыс адамдын паспортундагы мөөр үчүн депортацияга туш болгону алгач ирет катталууда.
Баса, Орусия-Украина тиреши башталгандан кийин орусиялык ырчылар Иосиф Кобзон, Валерия, Олег Газманов, Михаил Боярский жана башкалар саясий көз караштарынан улам Киевдин кара тизмесине кирген эле. Анын айынан 2014-жылы Юрмалада өткөн фестивалга бара алышкан эмес.