Түрмөлөрдөгү ачкачылык жарыялоонун себептери боюнча карама-каршы маалыматтар айтылууда.
Камактагылардын айрымдары ачкачылык жарыялоого түрмө кызматкерлери мажбурлашканын айтса, жазаны аткаруу кызматынын жетекчилиги муну чындыкка коошпогон доомат катары баалады.
Ачкачылыкка мажбурлагандар барбы?
Чүй облусуна караштуу Беловодск айылынын аймагындагы абак жайындагы абал боюнча камактагылардын айрым туугандары “Азаттыкка” коңгуроо кагышты. Анда камактагылардын жакындары ачкачылык кармоодогу айрым жагдайлар туурасында билдиришти.
Өзүн Айнагүл Дыйканбаева деп тааныштырган айым камактагыларга андагы кызматкерлер кысым көрсөтүп, ачкачылык кармоого мажбурлап жатканына токтолду:
- Биз алып барсак, ар кайсы шылтоону айтып, тамак киргиздирбей жатышат. Ал эми ал жактын тамагын “силер ачкачылык кармагыла” деп атайын бердиртпей жатышыптыр. Бирок алар “биз тамак ичкиле” дегенге карабастан өздөрү тамак-аштан баш тартып жатат” деген сөздү айтышууда. Бизге түшүнүксүз жагдайлар болуп жатат. Анын негизги себептери мына ошол камактагылардын өздөрүнө деле белгисиз.
16-январдан баштап Кыргызстандын бир катар абак жайларындагы камактагылар ачкачылык жарыялашып, тамактануудан баш тарткан болчу. Анын негизги себеби катары камактагылар жазаны аткаруу кызматынын жетекчилигинин катаал мамилесин айтып келишет.
Беловодскидеги абак жайынан атын атабоону суранган камактагы адам сырттан келген тамак-аш киргизилбей жатканын айтып өттү:
- Биз бир жумага жакын убакыттан бери ачка отурабыз. Теледен болсо сырттан келген тамак-аш кеңири эле кирип жатат деп маалымат беришүүдө. Бирок чындыгында андай эмес. Бизге тамак-аш алып келген туугандарыбызды киргизбей, жолугушууга уруксат бербей жатышат.
Карандай дооматпы?
Ошол эле кезде жазаны аткаруу кызматынын жетекчилиги мындай маалыматты жокко чыгарды. Аны камактагылар тарабынан чыгарылып жаткан кезектеги ушактардын бири катары баалаган жетекчилик ачкачылык жарыялоонун түпкү себеби - абактарды тартипке келтирүүгө каршы чыгууда турганын айтты.
Жазаны аткаруу кызматынын төрагасынын орун басары Калыбек Качкыналиев камактагылар жетекчиликке басым көрсөтүү үчүн чындыкка коошпогон имиштерди таркатып жатканын белгиледи:
- Силер ошонун баарына ишенип жатасыңарбы? Андай болушу мүмкүн эмес. Жанагы тамак-аш киргизе албай жатабыз деген камактагылардын туугандары каалаган абак жайына Камаздап алып келишсин. Ошонун бардыгын киргизип берели. Буга окшогон тыйуу салуу болушу мүмкүн эмес. Биз тыйуу салынгандан башка бардык буюм-тайым, тамак-ашты киргиздирип эле жатабыз. Биз кантип “ачкачылык жарыялагыла” деп тамак-аш киргизбей койолу.
Күч колдонуунун кесепети
Ошол эле кезде жазаны аткаруу кызматынын акыркы аракеттери коомчулуктун айрым өкүлдөрү тарабынан сынга алынууда. Буга Бишкектеги №1 тергөө абагындагы тинтүү иштеринин мыйзам бузуулар менен коштолгондугу себеп болгон. Бирок ошол эле учурда жетекчиликтин абак жайларды тартипке келтирүү аракеттери камактагылардын катуу каршылыгына тушугуп жаткандыгын белгилегендер да аз эмес.
Акыйкатчы Турсунбек Акун тартипке келтирүү иштеринде күч колдонулганына токтолду:
- Жазаны аткаруу кызматына Байзаков келгенден баштап, жетекчилик абактарды тартипке салуу боюнча чечкиндүү аракеттерди көрдү. Ызы-чуунун бардыгы ошондон башталды. Жанагы өзгөчөлөнгөн ачык камераларды жабышты. Тартипке келтирип жатышат. Бул өзү жакшы көрүнүш. Бирок мына ушундай тартипке салуу иштеринде күч колдонулгандыгы туура эмес. Мындай иштер мыйзамдуу жолдор менен, сүйлөшүүлөр аркылуу жүргүзүлсө жакшы болмок.
Жазаны аткаруу кызматынын жетекчилигине каршы нааразылык акциясы 22-январь күнү Бишкек жана Ош шаарларында өттү. Ага катышкан камактагылардын жакындары абак жайларындагы эркинен ажыратылгандарга карата катаал чараларды токтотууну айтып чыгышты. Ошондуктан алар өлкө жетекчилигинен аталган кызматтын төрагасы Шейшенбек Байзаковду кызматтан кетирүүнү талап кылышаарын жарыялашты.
Серепчилер абактардагы жагдайды жазаны аткаруу тутумундагы ички карама-каршылыктардын туундусу катары карашууда.
