Кыргызстанда район акимдигине сунушталган 120 талапкердин бирөө гана аял болуп чыкты.
Борбор Азиядагы патриархалдык саясатында дың бузуу деп бааланган Кыргызстан аялдары чоң саясатка аралашууга күчү жетпей жатат деген пикир сизди ынандырабы? "Арай көз чарай" талкуусу ушул темага арналды.
Талкуунун катышуучулары: Жогорку Кеңештеги "Ар-намыс" фракциясынын мүчөсү, депутат Айнуру Алтыбаева жана мурдагы депутат, "Кыргыз эл биримдиги" кыймылынын теңтөрагасы Шамшыбек Медетбеков.
"Азаттык": Жакында аялдардын мыйзам демилгечилеринин альянсы деп аталган бейөкмөт уюмдар тобу өкмөттү курууда гендердик теңчилик сакталбай жатат деп билдирди. Бул аял-эркектин теңдигин кепилдеген Конституцияны, мыйзамдарды бузат экен. БУУнун сунуштарына да каршы келип жатат деп коомчулуктун көңүлүн бурууга аракет кылышты. Уюм калктын 52 пайызын аялдар түзгөн бүгүнкү коомдо, мамлекеттик деңгээлдеги чечимдерди кабыл алууда аялдар сүрүлүп жатат деп атышат. Мындай билдирүү канчалык негиздүү?
Шамшыбек Медетбеков: Бул эки жактуу болуп атат. Кыргызстанда бөлөк мамлекеттерге салыштырмалуу айымдардын эркектер менен теңдиги Конституциябыздын 16-беренесинде "эркектер менен аялдар тең укуктуу, тең укуктуулукка жетүү үчүн бирдей эркиндикке ээ" деп жазылган.
Райондордун акимдерине талапкердигин аялдар көрсөткөн жок деп бир беткей карабашыбыз керек. Бул биздин бийликтин, мамлекеттик түзүлүштүн күнөөсү эмес. Бул көрсөткөн партиялардын күнөөсү. Бөлөк тармагын комплекстүү ала турган болсок, бүгүнкү күндө биздин аялдардын позициясы эркектерден ашса ашат, кем калбайт деп эсептейм.
"Азаттык": Бирок бийликтин бийик тепкичтеринде аз деген сөз бар, бул факт болсо керек. Айнуру айым, альянстын негиздемелери канчалык деңгээлде жөндүү?
Айнуру Алтыбаева: Тилекке каршы ошондой болуп калды. Акимдердин үч талапкеринин ичинде бирден аял болсо жакшы болот эле. Биз ошону талап кылып, мен премьер-министрге кайрылгам. Тилекке каршы талапкерликке бир да аял өтпөптүр.
Бизде теңчилик Баш мыйзамда жазылган. Бирок бул декларация катары эле калып кетүүдө. Жаңы коалиция, жаңы өкмөт түзүлгөндө депутат айымдар бир нече жолу өкмөттө аялдар сөзсүз болуш керек деп айтканбыз. Анткени биринчи коалицияда бир да аял жок болчу.
Экинчи коалицияда эки министр айым бар. Бирок Жогорку Кеңештин структурасын карап көрсөк, кайра бир эле депутат айым дайындалды. Бирок башка мамлекеттерге салыштырмалуу, аялдардын күчтүү кыймылдары, күчтүү аялдардын бейөкмөт уюмдары ушул маселеде көп аракет жасап, ошон үчүн азыр 26 депутат айым бар. Бул тилекке каршы 21 эле пайызды түзөт.
Талкуунун катышуучулары: Жогорку Кеңештеги "Ар-намыс" фракциясынын мүчөсү, депутат Айнуру Алтыбаева жана мурдагы депутат, "Кыргыз эл биримдиги" кыймылынын теңтөрагасы Шамшыбек Медетбеков.
"Азаттык": Жакында аялдардын мыйзам демилгечилеринин альянсы деп аталган бейөкмөт уюмдар тобу өкмөттү курууда гендердик теңчилик сакталбай жатат деп билдирди. Бул аял-эркектин теңдигин кепилдеген Конституцияны, мыйзамдарды бузат экен. БУУнун сунуштарына да каршы келип жатат деп коомчулуктун көңүлүн бурууга аракет кылышты. Уюм калктын 52 пайызын аялдар түзгөн бүгүнкү коомдо, мамлекеттик деңгээлдеги чечимдерди кабыл алууда аялдар сүрүлүп жатат деп атышат. Мындай билдирүү канчалык негиздүү?
Шамшыбек Медетбеков: Бул эки жактуу болуп атат. Кыргызстанда бөлөк мамлекеттерге салыштырмалуу айымдардын эркектер менен теңдиги Конституциябыздын 16-беренесинде "эркектер менен аялдар тең укуктуу, тең укуктуулукка жетүү үчүн бирдей эркиндикке ээ" деп жазылган.
Райондордун акимдерине талапкердигин аялдар көрсөткөн жок деп бир беткей карабашыбыз керек. Бул биздин бийликтин, мамлекеттик түзүлүштүн күнөөсү эмес. Бул көрсөткөн партиялардын күнөөсү. Бөлөк тармагын комплекстүү ала турган болсок, бүгүнкү күндө биздин аялдардын позициясы эркектерден ашса ашат, кем калбайт деп эсептейм.
Талкууну толугу менен бул жерден угуңуз:
"Азаттык": Бирок бийликтин бийик тепкичтеринде аз деген сөз бар, бул факт болсо керек. Айнуру айым, альянстын негиздемелери канчалык деңгээлде жөндүү?
Айнуру Алтыбаева: Тилекке каршы ошондой болуп калды. Акимдердин үч талапкеринин ичинде бирден аял болсо жакшы болот эле. Биз ошону талап кылып, мен премьер-министрге кайрылгам. Тилекке каршы талапкерликке бир да аял өтпөптүр.
Бизде теңчилик Баш мыйзамда жазылган. Бирок бул декларация катары эле калып кетүүдө. Жаңы коалиция, жаңы өкмөт түзүлгөндө депутат айымдар бир нече жолу өкмөттө аялдар сөзсүз болуш керек деп айтканбыз. Анткени биринчи коалицияда бир да аял жок болчу.
Экинчи коалицияда эки министр айым бар. Бирок Жогорку Кеңештин структурасын карап көрсөк, кайра бир эле депутат айым дайындалды. Бирок башка мамлекеттерге салыштырмалуу, аялдардын күчтүү кыймылдары, күчтүү аялдардын бейөкмөт уюмдары ушул маселеде көп аракет жасап, ошон үчүн азыр 26 депутат айым бар. Бул тилекке каршы 21 эле пайызды түзөт.