Буга чейин канча депутат мандатынан ажыратылды жана дагы канчасы ажырашы мүмкүн?
Жогорку Кеңештеги “Республика” фракциясы өз мүчөсү Элмурат Обдуновду депутаттык мандатынан ажыратуу демилгесин көтөрдү. Фракция мүчөсү Кенжебек Бокоев бул демилгени Обдуновдун парламент жыйынына көп мезгилден бери келбей, мамлекет жөн эле чыгымга учурап жатканы менен байланыштырды:
- Жумушка келбеген депутаттар бир эле өзү жалгыз айлык алып жаткан жок. Андан тышкары, анын кеңешчиси, жардамчысы, айдоочусу бар. Иш бөлмөсү бар. Ошонун баарына чыгым болуп жатат. Жумуш деген эмне? Бул деген мамлекетке кызмат көрсөтүү. Парламентте отуруп мыйзам чыгарып, аларды окуу. Мыйзам чыгарбасаң добуш берүүгө катышып, суроо бер.
“Республика” фракциясынын лидери Максат Сабиров Элмурат Обдуновду мандатынан ажыратуу маселесине токтолуп, ал жарым жылдан бери парламентке келбей жатат деп билдирген.
Элмурат Обдуновго 2012-жылы Башкы прокуратура кылмыш ишин козгоп, жоопкерчиликке тартууга уруксат сурап, парламентке кайрылган. Ал депутат болгонго чейинки кызматында 400 миң сомду мыйзамсыз алып кеткен деп шектелген. Бирок парламент жоопко тартууга уруксат берген эмес.
Жогорку Кеңештин Регламент жана депутаттык этика боюнча комитетинин төрайымы Айнуру Алтыбаева Элмурат Обдуновго байланыштуу маселени комитет 20-январдагы жыйынында карарын айтып, бирок Обдунов ооруп жатканы тууралуу кагаздарын берип жатканын кошумчалады:
- Комитеттин отурумунда бул маселе каралат. Бирок фракция депутаттын келбегенинин себебин карабаптыр. А биздин комитет андай маселени ай сайын карайт. Обдуновдун келбей жатышы боюнча бюллетен түшкөн. Ал ооруканада жатканы боюнча кагаздары бар экен.
Айнуру Алтыбаева парламент жыйынына көп келбей жаткан депутаттардын катарында Нурлан Төрөбеков, Азиз Суракматов, Урмат Аманбаева, Ыргал Кадыралиева, Динара Исаева жана Улан Чолпонбаев бар экенин маалымдаган.
Буга чейин Борбордук шайлоо комиссиясы “Ата-Журт” фракциясынын мүчөсү Нурлан Сулаймановду депутаттык мандатынан ажыраткан. Ага анын отуз күн сессияга келбей коюшу себеп болгон.
Соттун чечими менен Камчыбек Ташиев, Садыр Жапаров жана Талант Мамытов депутаттык мандатынан ажыратылган. Азыркы кезде депутаттар Нариман Түлеев жана Акматбек Келдибеков боюнча соттук иштер аягына чыга элек. Ошондуктан, алардын мандат маселеси соттун чечимине жараша чечилмекчи.
Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөсү Ишенбай Кадырбеков депутатты мандаттан ажыратууда Конституция жана Жогорку Кенештин “Регламенти жөнүндөгү” мыйзамга ылайык иш жүргүзүү керек деп эсептейт.
Белгилүү болгондой Кыргызстандын Конституциясы депутатты мандатынан ажыратуунун бир нече жолун гана караштырган. Алардын катарында депутаттын өзү арыз бериши, жарандуулугун алмаштыруусу, башка ишке которулуусу, соттун чечими күчүнө кириши, фракциядан арыз менен чыгуусу жана 30 күн сессияга катышпай коюу себептери бар. Конституция депутатты чакыртып алууга жол бербейт.
Быйыл күзүндө кезектеги парламенттик шайлоо болот. Шайлоого аз калгандыктан депутаттарын сессияга катышуусу да сейректешин талдоочулар белгилешет. Парламенттин мурунку мүчөсү Бейшенбек Абдыразаков азыр депутаттардын сессияга аз катышып жатуусун жаңы шайлоо өнөктүгү менен байланыштырат:
- Албетте, шайлоого байланышы бар. Учурда сессия болуп жатса да азыркы депутаттар элди кыдырып, эч ким бара электе эл менен жолугушуп, добуш алганга, элдин көңүлүн алганга аракет кылып жатат. Бизде белгилүү да, шайлоого аз калганда бир-эки ай бою элди “бейишке” чыгарат.
Бейшенбек Абдыразаков депутаттардын сессияга аз катышуусунун дагы бир себебин анын курамына көп ишкер жана коммерсанттардын шайланышы менен байланыштырат. Анын тажрыйбасы боюнча депутат болуп шайланган мугалим, мамлекеттик кызматкер жана дарыгерлер тартиптүү келип, сессияга такай катышат. Ал эми бизнес чөйрөсүнөн келгендер андай эмес.