Орусияда иштеген эмгек мигранттарынын арасында мурдагы жумушка уруксат берүү системасынан патенттик системага өтүүнүн ыңгайсыздыгынан улам мекенине кайтуу маанайы үстөмдүк кылууда.
Бирок ошого карабастан эмгек мигранттарынын көпчүлүгү Кыргызстандын Евразиялык экономикалык союзга кирүү келишими күчүнө кирген май айын күтүүгө мажбур.
Мигранттардын маанайы...
Орусиянын Федералдык кызматынын башчысы Константин Ромодановский жакында чет элдик мигранттардын саны мурдагы жылдарга салыштырмалуу жаңы жылга карата жетимиш пайызга кыскарганын билдирди. Ал муну Орусиядагы мигранттар арасында жумуш орундарын табуу кыйынчылыгы менен түшүндүргөн. Ошондой эле Орусиядагы айрым кыргызстандык эмгек мигранттарынын айтымында, 2015-жылдан тарта киргизилген жаңы патенттик система да аларды арасат абалга кептеген. Москвада иштеген Нарсулуу Гургубаева мына ошондуктан кыргызстандык эмгек мигранттарынын арасында мекенге кайтуу маанайы күчөп жатканын билдирди:
- Биздин мекендештердин көбү мекенге кетип жатканын уктум. “Болду бул жак акча табууга ыңгайсыз болуп калды” деген сөздөр көп. Патенттик система менен деле иштей беришет дечи. Бирок мына ошонун шарттары дагы так эмес болуп жатпайбы. Мурдагыга караганда ай сайын патент сатып алуу азыркы шартта ортомчулардын гана күнүн туудуруп жатат. Ошол эле кезде патентке ишенип алып, жумушка уруксат албай калгандар болду. Анан батирлерди катуу текшерип, мурдагыдай он-он бештен биригип алып жашагандарды кыйнап жатышат. Мигранттардын көпчүлүгү азыр туңгуюк абалга кептелишти.
Москвадагы кыргыз элчилиги
2015-жылдын 1-январынан тарта Орусияга кирүү жана анда иштөө тартиби өзгөрүлгөн. Ушул мөөнөттөн баштап Орусия менен визасыз катташкан чет өлкөлөрдүн мигранттарына карата жумушка уруксат берүү квотасы жоюлду. Эми эмгек мигранттарынын бардыгы Орусияда иштөө үчүн патент алууга тийиш. Мындан сырткары чет элдик мигранттар Орусияда жүрүү тартибин бузса, беш жылга чейин өлкөгө кирүү укугунан ажыратылат. Кыргызстандын Орусиядагы элчилигинин пресс-атташеси Айымкан Кулукеева патенттин аныкталган баасы туурасында мына буларды билдирди:
- Федералдык миграция кызматынын жетекчиси Ромодановский менен жолугушууда ал Москва шаары жана Москва облусу боюнча патенттин баасы айына төрт миң рубль болорун айткан. Анан калган аймактарда мындан арзан болушу айтылган. Бирок ошондон дагы кымбат болушу мүмкүн деген расмий маалымат жок.
Чыгымдардын чыңалуусу
Ошол эле кезде Москвадагы кыргызстандык эмгек мигранттары патент алуунун кыйынчылыгы тууралуу айта башташты. Анткени ортомчулар аркылуу патент алуунун акысы ал жакта иштеп тапкан эмгек акысынан бир топ жогору болуп калууда. Мыйзамдын чегинде патент алуунун шарттары өтө татаал дешет алар. Кыргыз элчилигинин пресс-атташеси Айымкан Кулукеева патентти биринчи жолу алуучулар үчүн анын шарттарын мындайча тааныштырды:
- Биринчи жолу патент алып жаткан мигранттар жугуштуу оорулары жок деген маалымат кат жана медициналык камсыздандыруу алууга тийиш. Мындан сырткары мигрант орус тилин, тарыхын жана мыйзамдарды билет деген сертификат алат. Мына ошонун бардыгын кошуп эсептегенде биринчи жолку патентке жыйырма миң рублга жакын акча чыгымдалат. Андан кийин ай сайын 4 миң рублден төлөп турат.
Орусия
Мекенге кайтуу маанайы күчтүү болгонуна карабастан көпчүлүк кыргызстандык эмгек мигранттары келе жаткан май айын күтүүгө мажбур. Анткени 2015-жылдын май айынан тарта Кыргызстандын Евразиялык экономикалык союзга кирген келишими күчүнө кирет. Мына ошол келишимге ылайык, кыргызстандык эмгек мигранттарында кандайдыр бир жеңилдиктер болобу деген үмүт бар.
Ал ортодо Орусиядагы мигранттарга киргизилген жаңы шарттардын таасириби, айтор Ош аба майданынан Орусияга учкандардын саны 30-40 пайызга кыскарган. Бул тууралуу Оштогу авиакомпаниялардын өкүлдөрү билдиришти. Алардын айтымында, жаңы жылдан бери Орусияга каттаган учактарга билеттердин 30-40% сатылбай калган.
Айрым адистер Орусияга каттагандардын азайышы жаңы жылдык эс алуулардан улам десе, эмгек мигранттары орус рублинин арзандашына жана миграциялык саясаттын катаалдаганына байланыштырууда.