Ош эл аралык аба майданынын дарегине көп доомат айтыла баштады.
Тейлөө сапатынын жана тартипке көзөмөлдүн начар экендигине нааразы жүргүнчүлөр арбын. Учак майданынын тегерегиндеги акыркы кездердеги ызы-чуулар аэропорттун жетекчилиги тартипти жолго коё албагандыктан чыгууда дегендер да бар.
Аэропортуңду көргөз, айылыңды айтып берейин
Биз аэропртко келгенде учуу каттамы жок экен, ошондуктанбы кызматкерлер аз, эл деле сейрек. Күтүү залы аябай эле тар. Эки-үч жыл муруңку чоң зал азыр билет сатчу күркөлөргө толуп, узундугу болжол менен 50, кеңдиги 3 метр болгон коридор гана калган. Үч-төрт жерге орундуктар коюлган. Бирок алар жетишсиз, адамдар тик туруп же нары-бери басып, эптеп убакыт өткөрөт. Эгер көбүрөөк киши болсо батпай, бири-бири менен түртүшүп калат.
Аэропорттун башка кызматкерлери болсо жүргүнчүлөрдүн коопсуздугуна шек келтире турган жагдай жок деп ишендиришти.
Анткен менен жүргүнчүлөрдү тейлөө жаатында толгон-токой маселелер бар экендигин жүргүнчүлөр байма-бай айтып келатышат. Алардын бири, Орусияга учууга камданып отурган Сүйүнбек Асанбеков:
- Тейлөө жагы начар экендиги көрүнүп эле турат. Мисалы, Орусияга кетип жатканда жүгүң 20 килограммдан ашык болсо, акча алып өткөрүш керек. Айрым учурларда тааныш-билиш аркылуу акча албай өткөрүшөт же көбүрөөк акча алышат...
Жетекчилик болсо ушул өңдүү дооматтарды эске алып, эки күн мурун электрондук көзөмөл таразасын орнотуптур.
Эл аралык деңгээлдеги тейлөөгө качан жетебиз?
Оштогу Токтогул Сатылганов атындагы мамлекеттик китепкананын директору Бактыгүл Мырзаева эң олуттуу маселе катары жүргүнчүлөрдүн жүктөрүнө жасалган орой мамилени атады:
- Учактары эски болсо да, колдон келишинче бизге кызмат кылып жатканы алкай турган нерсе. Ошол эле учурда мага жакпаганы: жүгүңдү алып жатканда сынып атабы, же ал кандай буюм экенин карашпайт да, жүктөрдүн үстүнө ыргытып коюшат.
- Балким болуп жаткандыр, бирок андай нерселерге бөгөт койгонбуз. Ошондойлор болсо бизге жазып киришсин, чара көрөбүз. Мындай нааразылыктар жарандар тарабынан сөз жүзүндө эле кала берет. Ушуну жазып бериңиз десек тайсалдашат.
Жүргүнчүлөргө ыңгайсыздык жараткан дагы бир маселени бизге Оштон тез-тез Бишкекке учуп жүргөн Бегайым Садыкова аттуу айым айтып берди:
- Ош аэропортунан учканда билеттерге отургучтардын номурлары жазылбайт. Ким каалаган жерине отурмай... Кээ бир учурларда жүргүнчүлөр орун талашып, чекилише да кетишет. Ага көңүл бурган адам жок.
Номурсуз орундуктарга отургузуунун жөн-жайын аэропорттун жетекчиси Калдаров минтип түшүндүрдү:
- Муну электрондук вариант деп коёт. Бул компаниялардын жумушу. Электрондук вариантка орундардын номуру жазылбайт экен. Буга түшүнбөстүктөр көп болуп, нааразылыктар жаралып жатат. Компанияларга кайрылып, алар менен чогуу түшүндүрүү иштерин жүргүзүп жатабыз.
Деген менен Ош аэропортунан учканда жүргүнчүлөрдү электрондук ыкма менен тейлеген авиакомпаниялар Бишкектен бери көздөй келатканда орундарды номуру жазылган билеттер менен эле кызмат көрсөтөт экен.
Аба майданда тилкелердин тар экендиги, учак конгон учурда жүргүнчүлөрдү ташыган автобустун жоктугу, ал тургай кызматкерлердин баардыгы атайын кийим менен камсыздалбаганы Ош аба майданы өз макамына жооп бербестигин кабарлап турат. Өткөн жылдын аягында ушул аба майданында Ту-134 учагынын кырсыкка кабылышы анын эскилиги менен эле эмес, конуу тилкесинин тар экендиги менен да түшүндүрүлгөн.
Жетекчиликтин айтымында, үстүбүздөгү жылы жогорудагы көйгөйлөр толук чечилиши мүмкүн. Анткени өкмөт башчы Өмүрбек Бабанов 2012-жылы аэропорттун аянтын кеңейтүүгө убада берген. Бирок ал качан башталып, канча каражат жумшалаары анык эмес. Эгер бул ишке ашып калса, буга чейин 167 гектар жерди ээлеп турган аэропорттун аянтына дагы 7 жарым гектар кошулат. 2814 метр болгон конуу тилкеси дагы 400 метрге узартылат.
Аба майдандын аянты кеңейиши менен аэропорттогу тейлөө сапаты жакшырабы - азырынча кепилдик жок.
Аэропортуңду көргөз, айылыңды айтып берейин
Биз аэропртко келгенде учуу каттамы жок экен, ошондуктанбы кызматкерлер аз, эл деле сейрек. Күтүү залы аябай эле тар. Эки-үч жыл муруңку чоң зал азыр билет сатчу күркөлөргө толуп, узундугу болжол менен 50, кеңдиги 3 метр болгон коридор гана калган. Үч-төрт жерге орундуктар коюлган. Бирок алар жетишсиз, адамдар тик туруп же нары-бери басып, эптеп убакыт өткөрөт. Эгер көбүрөөк киши болсо батпай, бири-бири менен түртүшүп калат.
Ош аэропорту.
16-январда бул аэропортто атышуу болгону кабарланып, ал ушул жерде иштеген аттуу-баштуу эки тармак кызматкеринин жаңжалы катары сыпатталган эле. Мындай маалыматты аэропорт башчысы Орозбек Калдаров төгүндөп, бул аймакта бейтааныш эки өспүрүм ок чыгарыптыр деп билдирген.Аэропорттун башка кызматкерлери болсо жүргүнчүлөрдүн коопсуздугуна шек келтире турган жагдай жок деп ишендиришти.
Анткен менен жүргүнчүлөрдү тейлөө жаатында толгон-токой маселелер бар экендигин жүргүнчүлөр байма-бай айтып келатышат. Алардын бири, Орусияга учууга камданып отурган Сүйүнбек Асанбеков:
- Тейлөө жагы начар экендиги көрүнүп эле турат. Мисалы, Орусияга кетип жатканда жүгүң 20 килограммдан ашык болсо, акча алып өткөрүш керек. Айрым учурларда тааныш-билиш аркылуу акча албай өткөрүшөт же көбүрөөк акча алышат...
Жетекчилик болсо ушул өңдүү дооматтарды эске алып, эки күн мурун электрондук көзөмөл таразасын орнотуптур.
Эл аралык деңгээлдеги тейлөөгө качан жетебиз?
Оштогу Токтогул Сатылганов атындагы мамлекеттик китепкананын директору Бактыгүл Мырзаева эң олуттуу маселе катары жүргүнчүлөрдүн жүктөрүнө жасалган орой мамилени атады:
- Учактары эски болсо да, колдон келишинче бизге кызмат кылып жатканы алкай турган нерсе. Ошол эле учурда мага жакпаганы: жүгүңдү алып жатканда сынып атабы, же ал кандай буюм экенин карашпайт да, жүктөрдүн үстүнө ыргытып коюшат.
Ош аэропортуна конгон учак.
Мырзаева бул көрүнүштөрдү теске салуу жетекчиликтин милдетине кирерин белгиледи. Бирок аэропорт башчысы Орозбек Калдаров бул дооматты негизсиз деп эсептеди:- Балким болуп жаткандыр, бирок андай нерселерге бөгөт койгонбуз. Ошондойлор болсо бизге жазып киришсин, чара көрөбүз. Мындай нааразылыктар жарандар тарабынан сөз жүзүндө эле кала берет. Ушуну жазып бериңиз десек тайсалдашат.
Жүргүнчүлөргө ыңгайсыздык жараткан дагы бир маселени бизге Оштон тез-тез Бишкекке учуп жүргөн Бегайым Садыкова аттуу айым айтып берди:
- Ош аэропортунан учканда билеттерге отургучтардын номурлары жазылбайт. Ким каалаган жерине отурмай... Кээ бир учурларда жүргүнчүлөр орун талашып, чекилише да кетишет. Ага көңүл бурган адам жок.
Номурсуз орундуктарга отургузуунун жөн-жайын аэропорттун жетекчиси Калдаров минтип түшүндүрдү:
- Муну электрондук вариант деп коёт. Бул компаниялардын жумушу. Электрондук вариантка орундардын номуру жазылбайт экен. Буга түшүнбөстүктөр көп болуп, нааразылыктар жаралып жатат. Компанияларга кайрылып, алар менен чогуу түшүндүрүү иштерин жүргүзүп жатабыз.
Деген менен Ош аэропортунан учканда жүргүнчүлөрдү электрондук ыкма менен тейлеген авиакомпаниялар Бишкектен бери көздөй келатканда орундарды номуру жазылган билеттер менен эле кызмат көрсөтөт экен.
Ош аэропортуна конуп жатканда кырсыктаган Ту-134 учагы. 2011-жылдын 28-декабры.
Аба майданда тилкелердин тар экендиги, учак конгон учурда жүргүнчүлөрдү ташыган автобустун жоктугу, ал тургай кызматкерлердин баардыгы атайын кийим менен камсыздалбаганы Ош аба майданы өз макамына жооп бербестигин кабарлап турат. Өткөн жылдын аягында ушул аба майданында Ту-134 учагынын кырсыкка кабылышы анын эскилиги менен эле эмес, конуу тилкесинин тар экендиги менен да түшүндүрүлгөн.
Жетекчиликтин айтымында, үстүбүздөгү жылы жогорудагы көйгөйлөр толук чечилиши мүмкүн. Анткени өкмөт башчы Өмүрбек Бабанов 2012-жылы аэропорттун аянтын кеңейтүүгө убада берген. Бирок ал качан башталып, канча каражат жумшалаары анык эмес. Эгер бул ишке ашып калса, буга чейин 167 гектар жерди ээлеп турган аэропорттун аянтына дагы 7 жарым гектар кошулат. 2814 метр болгон конуу тилкеси дагы 400 метрге узартылат.
Аба майдандын аянты кеңейиши менен аэропорттогу тейлөө сапаты жакшырабы - азырынча кепилдик жок.