"Азаттык": КСДПнын Иса Өмүркуловду партиядан чыгарганын жарыялаганы эмнеден кабар берет?
Жанарбек Акаев: Биз "20 жылдык тарыхы бар" деп айтып жүргөн КСДП азыр аябай кыйын кырдаалга кептелди.
Партиянын ичиндеги ажырым коомчулукка ачыкка чыга баштады. Экс-президент Алмазбек Атамбаев менен азыркы бийликтин, ошондой эле фракция ичиндеги тирештин ачыкка чыкканын байкасак болот. Бул парламенттеги депутаттар, саясатчылар үчүн күтүлгөн эле кабар болчу.
Анткени Иса Өмүркулов президент Сооронбай Жээнбековдун командасына ыктап, эски досу Атамбаевден алыстап кетти. Анын үстүнө жакында эле "Атамбаевсиз КСДП" деп жүргөн топту кабыл алып, алар менен сүйлөшкөнү мурдагы президенттин ачуусуна тийди окшойт.
Эми бул тиреш күчөй берет. 2020-жылдагы парламенттик шайлоо жакындаган сайын "КСДП кимдики болот? Сооронбай Жээнбековго ыктаган саясий топтордун партиясы болобу же Атамбаевдин өзүнүн партиясы болобу?" деген суроолор азыр күн тартибинде турат.
Учурда партиянын тагдыры талашка түштү. Анын ким тарапта болору белгисиз.
"Азаттык": Жыйырма жылдык тарыхы бар партиянын мындай абалга келишине эмнелер себеп болду?
Жанарбек Акаев: Мурдагы президент менен азыркы президенттин көп маселе боюнча пикири келишпей, алардын ажырымы баарыбызга белгилүү болуп калган. Алардын позициялары бири-бирине дал келбей калды.
Дагы караңыз Атамбаев Жээнбековдун кадр саясатына капаАнын негизинде Атамбаевдин жакын санаалаштары камалды. Аягы ушуга жеткирди. Бирок Атамбаевде азыр эч кандай саясий тактика, рычаг, электорат жок. Болгону бир-эки телеканалы менен акчасы бар. Андан башка партиясында саясий кеңештин жыйынын улам өткөрүп, бирөөнү "партиядан чыгардык" деп коркутуп жатат.
Ошол эле учурда Кыргызстанда саясатчылар үчүн партиядан чыгып калуу трагедия деле эмес. Керек болсо беш жыл сайын партия алмаштырып жүрүшөт.
"Азаттык": КСДП "Өмүркулов партиянын максаттарына жана уставына каршы иштерди жасаганы үчүн чыгарылды" деп жатат. Ал кандай максат жана кандай иштер? Буга чейин да ушундай эле жүйө менен партия курамындагы депутаттарды катардан чыгарган учурлар болгон.
Иса Өмүркуловдун Алмазбек Атамбаевге буга чейин эле таарынычы болгон. Анткени, талапкерлердин тизмесин түзгөндө бул кишини алдыңкы он орунга кошкон эмес.
Жанарбек Акаев: Менин билишимче, Иса Өмүркуловдун Алмазбек Атамбаевге буга чейин эле таарынычы болгон. Анткени 2015-жылы талапкерлердин тизмесин түзгөндө бул кишини алдыңкы он орунга кошкон эмес.
Бир канча жолу премьер-министр, спикер алмашты. Бул киши "мени премьер-министр же спикер кылат" деген ойдо жүрсө керек. Бирок Атамбаев Өмүркуловго андай кызматтарды ыраа көрбөдү. Ошон үчүн Өмүркуловдун таарынычы бар болчу. Азыр Атамбаев менен ачык тирешүүгө өттү.
"Азаттык": Ошол эле кезде парламенттеги фракция лидери болуп жүрбөдүбү?
Жанарбек Акаев: Фракция лидери болуп иштеди. Бирок фракция лидеринде көп бийлик жок болчу. Атамбаев аны таарынтпайын деп, биротоло сүрүп салган жок. Жанында кармап жүрдү. Бул жерде эң талаштуу маселе бар. Менимче, эртең-бүрсүгүндөн калбай бул маселе ачыкка чыгып, бир катар пикир келишпестиктер болушу мүмкүн. Ал саясий кеңештин кворуму менен байланыштуу.
Мен билгенден, булардын саясий кеңешинде 31 мүчө бар. Анын он алтысы чогулду дегенге ишенбейм. Анткени, менин билишимче, саясий кеңештин мүчөлөрүнүн көпчүлүгү Атамбаевдин саясий максаттарын ишке ашырууга катышуудан баш тартып, президент Сооронбай Жээнбеков тарапка өтүп кетишкенин билем.
Ошондуктан алар он беш адам топтой албайт. Ишеним каттарын чогултканда да ага жетпейт. Булар беш-алты киши менен гана жыйын өткөрүп, анын жыйынтыгын жарыялап коюшу мүмкүн. Мунун легитимдүүлүгү өзүнчө маселе жаратат.
"Азаттык": Эми аны ким ачыкка чыгарат? Иса Өмүркулов фракция лидерлигинен кетеби?
Жанарбек Акаев: Саясий кеңештин мүчөлөрү, анын ичинде Жогорку Кеңештин депутаттары сөзсүз түрдө бул маселеге кызыгат. Анткени алар каалагандай чечим чыгарып атышы мүмкүн.
Ошол эле убакта жакында эле Кожобек Рыспаевди партиядан чыгарып, "парламенттеги тармактык комитеттин төрагалыгынан кетет" дешти эле, ал кеткен жок. Өмүркулов деле муну чымын чакканчалык көрбөйт деп ойлойм. КСДПнын азыркы чечими саясий абалды өзгөртпөйт. Болгону ажырымды коомчулукка ачыкка чыгарып койду.