Кыргызстанда “Ар бир балага ноутбук” долбоорун ишке ашыруунун мүмкүнчүлүктөрү каралууда.
“Ар бир балага ноутбук” долбоорунун өкүлү Жулия Дамико Кыргызстанга Мамлекеттик каттоо кызматынын жетекчилигинин чакыруусу боюнча келди. Ал Кыргызстандын Билим берүү, Эмгек жана миграция министрликтеринин адистеринин жана башка кызыкдар тараптардын алдында “Ар бир балага ноутбук” долбоорунун пайдасын жана артыкчылыктарын айтып көрсөтүп берди.
Жулия айымдын айтымында, аталган долбоорду АКШдагы бейөкмөт уюм өнүгүп келе жаткан өлкөлөрдүн балдарын арзан ноутбуктар менен камсыз кылуу максатында ишке ашырып жатат. Мектеп жашындагы окуучуларга эсептелген ХО аталыштагы ноутбуктардын видеокамерасы бар, суу өтпөс жана колдон түшүп кетсе сынбай турган сапаттары бар. Анын ичинде физика, химия, математика, музыка, программалаштыруу сыяктуу көп предметтер боюнча билим берүү программалары бар.
- Бул ноутбукту колдонгон окуучулар көп убакытты өз ара сүйлөшүүгө эмес, окуткан программаларга, жазууга, сүрөт тартууга, изилдөөлөргө жумшап жатканы көрүнүп турат. Алар Фейсбукта отуруп алып, көнүл ачып жатышкан жок,-дейт Жулия айым.
Аталган долбоор дүйнөнүн көп өлкөлөрүндө, анын ичинде Парагвай, Уругвай мамлекеттеринде, Азияда Индия жана Непалда ишке ашырылган. Бул программа балдардын билим деңгээлин гана көтөрбөстөн, жалпы өлкөдөгү социалдык процесстердин активдешине алып келген. Бул программага Жулия айымдын айтымында, мурдагы совет өлкөлөрүнөн Казакстан, Армения, Россия өлкөлөрү дагы кошулуу жөнүндө сүйлөшүүлөрдү жүргүзүп жатат.
“OLPC билим берүүнүн кыймылдаткыч күчү катары жаркын келечекке алпарчу жол”,-дейт Жулия айым.
Кыргызстандагы мектептердин эки эле пайызы Интернетке кошулган, компьютерлер жетишпейт, 72 балага бир компьютер туура келет. Билим берүү министрлиги жыл сайын мектептерге компьютердик техника сатып алууга 100 млн сомдон жумшап келатат, бирок андан өркүндөп кеткен жок. Мектептерди компьютердик техника, алдыңкы маалымат технологиялары менен камсыздоо боюнча бир топ пландар каралып жатканын Билим берүү жана илим министрлигинин өкүлдөрү да белгилешүүдө.
“Ар бир балага ноутбук” долбоору Интернетти окуучу балдарга ээн эркин таштап койбой, аны билим берүүчүлүк максатта колдонууга ылайыкташканы билим берүү адистеринин чоң кызыгуусун жаратты. Анткени балдардын Интернет кафелерден чыкпай, түнгө чейин отуруп, мектеп жана үйдүн тарбиясынан өксүп жатканы өтө кейиштүү проблема болуп келатат.
“Ар бир балага ноутбук” долбоорун кыргыз адистери негизинен жактырышууда. Бирок ошол эле учурда бул программага кошулардан мурда анын пайда-зыянын кылдат изилдеп чыгуу керектиги да айтылды. Мисалы, үйбүлө жана балалык боюнча көз карандысыз эксперт Гүлзат Шамсуддин балдарга эксперимент жасабай, аны ишке ашырардан мурда терең талдоо, экспертиза керектигин баса белгиледи.
“Ар бир балага ноутбук” программасы сунуштаган ноутбуктун баасы азыркы учурда 230 АКШ доллары. Кыргызстанда бир миллион жүз миңдан ашуун окуучунун баарын аталган программа боюнча ноутбук менен камсыз кылуу үчүн бери дегенде эле 200-250 млн доллар каражат керек. Бул каражатты Кыргызстан өзүнүн бюджетинен таба албаса, эл аралык каржы уюмдарынан сураса болот. Бирок азыр каражаттан биринчи маселе - бул долбоорго кошулуунун Кыргызстан үчүн пайда-зыяны канча деген суроо ачык турат.
Жулия айымдын айтымында, аталган долбоорду АКШдагы бейөкмөт уюм өнүгүп келе жаткан өлкөлөрдүн балдарын арзан ноутбуктар менен камсыз кылуу максатында ишке ашырып жатат. Мектеп жашындагы окуучуларга эсептелген ХО аталыштагы ноутбуктардын видеокамерасы бар, суу өтпөс жана колдон түшүп кетсе сынбай турган сапаттары бар. Анын ичинде физика, химия, математика, музыка, программалаштыруу сыяктуу көп предметтер боюнча билим берүү программалары бар.
- Бул ноутбукту колдонгон окуучулар көп убакытты өз ара сүйлөшүүгө эмес, окуткан программаларга, жазууга, сүрөт тартууга, изилдөөлөргө жумшап жатканы көрүнүп турат. Алар Фейсбукта отуруп алып, көнүл ачып жатышкан жок,-дейт Жулия айым.
Аталган долбоор дүйнөнүн көп өлкөлөрүндө, анын ичинде Парагвай, Уругвай мамлекеттеринде, Азияда Индия жана Непалда ишке ашырылган. Бул программа балдардын билим деңгээлин гана көтөрбөстөн, жалпы өлкөдөгү социалдык процесстердин активдешине алып келген. Бул программага Жулия айымдын айтымында, мурдагы совет өлкөлөрүнөн Казакстан, Армения, Россия өлкөлөрү дагы кошулуу жөнүндө сүйлөшүүлөрдү жүргүзүп жатат.
“OLPC билим берүүнүн кыймылдаткыч күчү катары жаркын келечекке алпарчу жол”,-дейт Жулия айым.
Кыргызстандагы мектептердин эки эле пайызы Интернетке кошулган, компьютерлер жетишпейт, 72 балага бир компьютер туура келет. Билим берүү министрлиги жыл сайын мектептерге компьютердик техника сатып алууга 100 млн сомдон жумшап келатат, бирок андан өркүндөп кеткен жок. Мектептерди компьютердик техника, алдыңкы маалымат технологиялары менен камсыздоо боюнча бир топ пландар каралып жатканын Билим берүү жана илим министрлигинин өкүлдөрү да белгилешүүдө.
“Ар бир балага ноутбук” долбоору Интернетти окуучу балдарга ээн эркин таштап койбой, аны билим берүүчүлүк максатта колдонууга ылайыкташканы билим берүү адистеринин чоң кызыгуусун жаратты. Анткени балдардын Интернет кафелерден чыкпай, түнгө чейин отуруп, мектеп жана үйдүн тарбиясынан өксүп жатканы өтө кейиштүү проблема болуп келатат.
“Ар бир балага ноутбук” долбоорун кыргыз адистери негизинен жактырышууда. Бирок ошол эле учурда бул программага кошулардан мурда анын пайда-зыянын кылдат изилдеп чыгуу керектиги да айтылды. Мисалы, үйбүлө жана балалык боюнча көз карандысыз эксперт Гүлзат Шамсуддин балдарга эксперимент жасабай, аны ишке ашырардан мурда терең талдоо, экспертиза керектигин баса белгиледи.
“Ар бир балага ноутбук” программасы сунуштаган ноутбуктун баасы азыркы учурда 230 АКШ доллары. Кыргызстанда бир миллион жүз миңдан ашуун окуучунун баарын аталган программа боюнча ноутбук менен камсыз кылуу үчүн бери дегенде эле 200-250 млн доллар каражат керек. Бул каражатты Кыргызстан өзүнүн бюджетинен таба албаса, эл аралык каржы уюмдарынан сураса болот. Бирок азыр каражаттан биринчи маселе - бул долбоорго кошулуунун Кыргызстан үчүн пайда-зыяны канча деген суроо ачык турат.