Аталган кенди казууну “Алтын-Кен” компаниясы жүргүзөт. Жамааттык келишимдеги муктаждык болгон учурда маянага акча кошуп берүү шартына жетекчилик макул эместигин айтып, маселе жакын арада чечилет деп ишендирүүдө. Эгер бул шарт аткарылбаса, 21-январдан тарта жумушчулар мөөнөтсүз иш ташташарын эскертишти.
Талды-Булак-Сол жээк кенин иштеткен “Алтын-Кен” ишканасындагы жамааттык келишим 2015-жылдын ноябрь айында түзүлгөн. Андагы шарттарда маянага индексациялык төлөм кошуу, тагыраак айтканда, муктаждык болгон учурда айлык акыга кошумча акча бөлүү маселеси каралган.
Кендин кесиптик кошуундар уюмунун төрагасы Таалай Кудусов алгач жетекчилик бул шартка макулдугун билдирип, кол коюуга келгенде баш тартып коюшу жумушчулардын нааразылыгын жаратканын айтууда:
- Буга чейин аталган макулдашуу боюнча үч-төрт жолу сүйлөшүү жүргүздүк. Баарында макул болушкан. Акыркы сүйлөшүүдө Тоо-кен тармагы боюнча кесиптик кошуундар уюмунан да адистер катышкан. Кол коюуга келгенде баш тартып атышпайбы. 14-январда дагы бир жолу сүйлөшүүгө аракет кылабыз, болсо болду, болбосо мөөнөтсүз иш таштайбыз.
Кенчилер дүйшөмбү күнкү иш таштоосуна жетекчиликтен эч ким чыгып алардын талабын укпаганына да нааразы болушууда.
“Алтын-Кен” ишканасынын 60 пайызы кытайлык компанияга, 40 пайызы кыргыз өкмөтүнө караштуу “Кыргызалтын” ишканасына таандык. Жетекчиси кытай жараны. Кенде 1006 жумушчу иштейт. Алардын 90 пайызы кыргызстандыктар.
Ишкана жетекчилиги документтеги шарттарга макул болбоонун себептерин ачык айткан жок. Директор орунбасары Умар Изабаев бул маселе ишкананын ички иши болгондуктан, аны коомчулукка чыгаруу зарыл эмес деген ойдо:
- Бул компания жетекчилиги менен кесиптик кошуун ортосундагы маселе. Азырынча чечимин таба элек. Тез арада чечилет. Коомчулукка айтуунун зарылдыгы жок.
Эмгек кодексине жумуш акыга индексация киргизүү шарттары камтылган. Эгер керектөө өсүп, муктаждык пайда болгон учурда ишканада жамааттык келишим түзүлүп, жумушчулардын айлыгына белгилүү суммада каражат кошулат.
Тоо-кен тармагы боюнча кесиптик кошуундар уюмунун төрага орунбасары Алмаз Жакыпов мындай келишимдер бардык кен казуу уюмдарында бар экенин билдирип, ал эки-үч жылга түзүлөрүн айтты:
- Кумтөрдө да, Макмалалтында да ушундай келишимдер бар. Андай келишим сөзсүз түрдө түзүлөт. Эки-үч жылга түзүлүп, шартка жараша улам жаңыланат.
Талды-Булак Сол жээк алтын кени Чүй облусундагы Орловка шаарчасына жакын тоолордо жайгашкан. 1995-жылдан тарта Малайзиянын, Австралиянын жана Казакстандын компаниялары казып, 2011-жылы иштетүү укугу кытайлык Superb Pacific Limited компаниясына өткөн. Кендин расмий ачылышы 2015-жылдын 29-июлунда болгон. Аны иштетүүгө жергиликтүү эл каршылык билдиргенде, өкмөт бул ишкананын Кыргызстандын экономикасындагы ролу салмактуу экенин айткан.
Кенди иштеткен компания 2011-жылдан тарта Кыргызстандын казынасына 500 миллион сом салык төлөгөн. Толук кандуу ишке киргени жылына 400 миллион сом салык төлөй баштары божолдонгон.
Талды-Булак-Сол-Жээк кенинде 70 тоннадан ашык алтын, 60 тоннага чукул күмүш запасы бар.