Киночулар бүгүнкү күндө Кыргызстанда тартылган тасмаларга барган көрүүчүлөрдүн саны менен Голливуд тасмаларына барган көрүүчүлөрдүн саны теңелгенин белгилешет.
Ошол эле учурда кыргыз тасмалары каражат табууну гана максат кылгандыктан бир гана жолу көрө турган күнүмдүк тасмаларга айланганын сындагандар арбын.
Мени кардар экен деген шаардык кинотеатрлардын биринин админстратору “Учурда эл көп көрүп жаткан тасмалар кайсылар?” деген соболума мындай жооп берди:
- Бизде азыр статистика боюнча “Шаардык келин Шарапат”, “Бажарики”, “Токол”, “Бир тууганчик” деген тасмалар жакшы көрүлүп жатат.
"Жылаңач" тасмаларды тыюу сунушталды
"Жылаңач" тасмаларды тыюу сунушталды
Кыргызстанда интернет-сайттардагы порнографиялык кинолорго, видеоклиптерге эч кандай чектөө жок. Андан тышкары “жылаңач баатырлар” тууралуу тасма көргүсү келгендер жашына карабай каалаган жеринен 30 сомдук дискти сатып салса, же порно-сайттарды тоскоолдуксуз эле таап алса болот.
Андан ары ар бир тасманы көз алдынан өткөрүп, көрүүчүлөрдүн фильмдерге кирген жана чыккан маанайын күн сайын байкап отурган театр кызматкери айрым учурда кардарлар көргөн тасмасына нааразы болсо, айрым учурда ыраазы болорун айтып берди:
- Кайсы тасма экенин айтпай эле коелу. Келгендердин бири тасманын рекламасын көрүп аны мыкты деп ойлоп алган экен. Фильмди көрүп чыккандан кийин бизге нааразычылыгын билдирди. Театрдын китепчесине өз пикирин жазды. Кээ бир кардарлар көргөн тасмасына ыраазы болуп да кат калтырган учурлары болот.
Режиссер Садык-Шердин айтуусунда, анткен менен азыркы учурда кандай болгон күндө да кыргыз тасмалары өз көрүүчүлөрүн тапты:
- Биз ар кандай кино тармагы боюнча өткөн иш-чараларда Орусия, Казакстан сыяктуу бир топ жакынкы мамлекеттердин кино адистери менен жолугуп турабыз. Ошондой учурларда алар Кыргызстанда кино өстүрүүнүн жаңы үлгүсү пайда болгонун моюнга алышат. Кыргызстан өз фильмине өз көрүүчүлөрүн тартып алды. Бул факт. Себеп дегенде, бүгүнкү күндө канча киши Голливуддун тасмаларына барса, ошончо киши кыргыз тасмаларына да барып жатат. Бул аябай жогорку статистика. Мындай статистика менен Орусия же Казакстан мактана албайт. Атургай көптөгөн Европа өлкөлөрү да мактана албайт.
Көйгөйдөн качкандар комедия көрөбү?
Өзүнүн бош убактысында жаңы жаралган кыргыз тасмаларынан кыя өткүсү келбеген Махабат ар бир көргөн фильмин сын көз менен карайт. Ал бүгүнкү күндө коммерциялык максатта тартылып жаткан кыргыз тасмаларынын дээрлик баары сапатсыз, бир гана көргөнгө жараган тасмалар деген ойдо:
- Чынын айтканда, көпчүлүк тасмалардын мааниси жок. Айрымдарынын башы кантип башталганы, соңу эмне болуп бүткөнү түшүнүксүз болуп калган учурлар болот. Актерлор да эптемей, ырчылар же режиссердун тааныштары. Менимче, ушундан улам тасмалардын сапаты бузулуп жатат.
Режиссер Садык-Шер бул багытта өзүнүн пикирин билдирип, эгер кино ышкыбоздору сапаттуу тасма көрүүнү кааласа анда жалпы коомчулук бүгүн кино тармагына аралаша баштаган режиссерлордун чыгармачылыгына кайдыгер карабашы керек деген оюн ортого салды:
- Бүгүнкү күнү биз демократиялык коомдо жашап жатабыз. Мындай коомдо, мисалы, “Шаардык келин Шарапат” сыяктуу тасмалар элди кинотеатрларга алып келип жатат. Бул жакшы нерсе. Жөн гана сындай бергенде иш жүрбөйт. Эгерде биз чындап эле кинонун татыктуу үлгүсү, бийик деңгээли болушу керек десек, анда ал фильмдерди өкмөт тараптан же башка коомдук уюмдар, жалпы эле коомчулук колдошу керек.
Режиссер Темир Бирназаров кесиптешинин пикирин колдоп, кыргыз тасмалары өз күйөрмандарын таба баштаганына аз эле убакыт болгонун кошумчалады:
- Мындан эки-үч жыл мурун “Россия” кинотеатрында тасма көрө турган бир эле зал калган. Калганынын баары кафе, оюн-зоок борборуна айланган. Азыр кайрадан ал жер кино көрсөтө турган залдарга толуп чыкты. Мисалы, мурун ошол бир залында жалаң батыштын тасмалары көрсөтүлсө, учурда жалаң кыргыз тасмалары көрсөтүлүп калды. Бул деле өсүш. Демек азыр кыргыз тасмаларынын көрүүчүлөрү бар.
Адамдар көйгөйлөргө басылып турган учурда жеңил-желпи, коммедияларды көргүсү келет эмеспи. Бизде акыркы кезде комедиялар көп тартылып жатат.Чолпонай Бөрүбаева
Бирок кино тармагынын жаш адиси Чолпонай Бөрүбаева кыргыз тасмаларын көргөндөрдүн саны Голливуд тасмалары менен теңелгенинин себебин башка жагдайлардан көрөт.
- Кино орто жаштагылар үчүн арзан көңүл ачуучу жаат десек болот. Барып жүз сомдун тегерегинде кино көрүп кетсе болот. Бишкекке сырттан келгендердин көбү кыргыз кинолорун көргүсү келет. Анан калса кинотеатрларыбыз да студенттер көп жүргөн аймактарга жайгашкан. Кирип кино көрүп чыгуу алардын чөнтөгүнө туура келет. Ошол эле учурда адамдар көптөгөн көйгөйлөргө басылып турган учурда жеңил-желпи, коммедияларды көргүсү келет эмеспи. Бизде акыркы кезде комедиялар көп тартылып жатат.
Бөрүбаева учурда автордук же дүйнөлүк тасмаларды интеллектуалдык чөйрө же шаарда илгертен жашап калган орус тилдүүлөр гана көрүшү мүмкүн деген пикирде.
Улуттук статистика комитетинин маалыматы боюнча, акыркы жылдарда өлкөбүздө кинотеатрлардын саны да өскөн. Алсак, мурун жалпысынан 32 кинотеатр болсо, азыр ал 42ге жеткен. Айылда ачылган кинотеатрлар да бар.