Марат Мамбеталиев экс-президент Курманбек Бакиевдин тушунда Ош - Эркеч -Там оптико-волокондук байланыш жолун курууда коррупциялык айла-амал менен 50 миллион сомдон ашык каражатты кымырып алган деген айып менен камалды. Адистердин пикиринде, байланыш тармагындагы эң ири ишкана - “Кыргызтелеком” азыр деле паракорчулуктан арыла элек.
“Кыргызтелекомдун” мурунку жетекчиси Марат Мамбеталиев менен кошо аталган ишкананын Оштогу бөлүмүнүн экс-деректирине, “Аламүдүнэнерго” жабык акционердик коомунун жана кытайлык “Хуавей” компаниясынын башчысына да кылмыш иши козголду.
Башкы прокуратуранын маалымат кызматынын өкүлү Алмамбет Абдрамановдун “Азаттыкка” билдиришинче, кытайлык компаниянын өкүлүнөн башкасынын баары камакка алынды:
- Аталган кылмыш ишти тергеп-иликтөөнүн жүрүшүндө Кылмыш-жаза кодексинин 94-беренеси боюнча 13-январда “Кыргызтелекомдун” мурунку жетекчисине, аталган ишкананын Оштогу филалынын мурунку башчысына, “Аламүдүнэнерго” жабык акционердик коомунун башкы деректирине айып тагылды жана Бишкек шаардык милициянын тергөө абагына камалды.
“Кыргызтелекомдун” токсон пайыз акциясы мамлекеттин колунда. Анын 78 пайыздайына Мамлекеттик мүлк фонду, ал эми 12 пайыздан көбүрөөгүнө Социалдык фонд ээлик кылат, калгандары болсо жеке колдо.
Транспорт жана байланыш министринин орун басары Эрнис Мамырканов “Кыргызтелекомдун” ишине, анын ичинде каржылык мыйзам бузуулар боюнча маселелерге Мамлекеттик мүлк фонду жооп берерин айтууда:
- Бул жерде акча маселеси болуп жатпайбы. Мыйзам боюнча акча маселесине түз тиешебиз жок. Мамлекеттик мүлк фонду бюджетти да карайт, башчысын да шайлайт. Жоопкерчиликти да ошол сурап алат. Ошол эле Мамбеталиевди жана башкаларды Мамлекеттик мүлк фонду дайындаган. Биз болсо стандарттарды бекитип беребиз. Ошол эле Ош – Эркеч-Тамга оптико-волокондук технологиянын өткөрө турган кубаты кандай болушу керек деген стандарттарды бекитип беребиз. Калганын иштин баарын Мүлк фонду аткарат.
Мамлекеттик мүлк фонду “Кыргызтелеком” жана андагы коррупциялык иштер боюнча комментарий берүүдөн баш тартты.
“Кыргызтелеком” санариптик байланыш технологиясына өтүү үчүн жана керектүү жабдууларды алуу максатында 2000-жылдан бери Кытайдын Өнүктүрүү банкынан баш-аягы 34 миллион доллар насыя алган. Насыяны алып жатканда кытайлык “Хуавей” компаниясы ортого түшүп, кепилдик берген. Башкы прокуратура Ош-Эркеч-Там оптико-волокондук байланыш жолун курууда ири каржылык мыйзам бузууга аталган кытайлык компания да аралашканын жарыялады.
Транспорт жана байланыш министринин мурунку орун басары Нурлан Баямандын пикиринде, “Кыргызтелекомдо” туруктуу коррупциялык схемалар бар жана аны бир-эки адамды камоо менен жоюу мүмкүн эмес:
- 90-жылдардан тартып эле телекоммуникация тармагында бир топ коррупциялык схемалар түзүлүп, мамлекеттин каражаты уурдалып келгени коомчулукка жашыруун деле эмес. “Кыргызтелекомдун” мурунку жетекчиси Марат Мамбеталиевге кылмыш иштин козголуп жатышы жакшы белги. Аталган тармактын тазалана башташы катары бааласак болот. Бул аябай чоң мекеме. Анда төрт жетекчиден башка төрт миңден ашуун адам иштейт. Ондогон жылдар бою түзүлгөн коррупциялык схемаларды бир-эки күндө, же бир-эки адамды камай салып эле тазалоо кыйын. “Кыргызтелекомду” тазалап, реформа жасоо үчүн көп аракет керек. Ош – Эркеч-Там боюнча чоң суммадагы акча желип кетти. Бирок мындан башка азыраак суммадагы коррупциялык иштер да бар. Бул боюнча тергөөчүлөр дагы иштеши керек.
Байланыш тармагындагы эң ири ишкана - “Кыргызтелеком” 2010-жылы 5-февралда Казакстанда жана Кипрде катталган, аты белгисиз чет өлкөлүк компанияга 43 миллион долларга сатылган. Бирок апрель ыңкылабынан кийин кайра мамлекетке кайтарылган. Мындан эки жыл мурун “Кыргызтелекомду” атайлап банкрот кылып, аны кытайлык “Хуавей” компаниясына сатууга аракет кылып жатат деген чуу чыккан. Ошол учурда кыргыз өкмөтү аталган ишкананы реформалоо үчүн концепция да жаза баштаган эле, бирок бул аракеттен майнап чыккан эмес.