Буга чейин УКМК бажы жана салык кызматтарындагы коррупциялык схеманын бети ачылганын, ага ылайык өлкө бюджетинен 217 миллион сом чыгарылып кеткенин кабарлаган. Анын негизинде беш салык кызматкери, эки ишкана жетекчиси камакка алынган. Мамлекеттик салык кызматы азырынча маалымат бере элек.
Улуттук коопсуздук боюнча мамлекеттик комитеттин (УКМК) маалыматына караганда, Мамлекеттик салык кызматынын төрагасынын орун басары Кубанычбек Кумашов салык жашырууга жана кошумча нарк салыгын жасалма түрдө кайтарып берүүгө байланыштуу буга чейин козголгон кылмыш ишинин алкагында коррупцияга шектүү катары 2-апрелде кармалды.
УКМКнын басма сөз катчысы Рахат Сулаймановдун айтымында, Кумашов азыр УКМКнын убактылуу кармоо жайында кармалууда:
УКМК.
- УКМК тарабынан “Полларис” жана “Интеррустрейд” жоопкерчилиги чектелген коомдоруна карата мамлекеттик бюджеттен кошумча нарк салыгын мыйзамсыз түрдө кайтарып берүү боюнча козголгон кылмыш ишинин алкагында, коррупцияга шектүү катары Мамлекеттик салык кызматынын төрагасынын орун басары Кубанычбек Кумашов кармалды.
УКМК бажы жана салык кызматтарынын өкүлдөрү катышкан коррупциялык схеманын бети ачылганын жарыялаган болчу. Комитеттин маалыматына ылайык, бул эки кызматтын жана Экономика министрлигинин кызматкерлери катышкан схеманын кесепетинен акыркы эки жылда өлкө бюджетине 217 миллион сом зыян келген.
Башкача айтканда, айрым юридикалык фирмалар Кытайдан импорттолгон товарларга кошумча нарк салыгын ашыкча төлөп алганы тууралуу жалган документтерди жасап, тийиштүү мамлекеттик органдарга берип турушкан.
Жемкорлук: жемишин бербеген күрөш
Ошондой эле коррупциялык схема боюнча, фискалдык жана көзөмөл органдарындагы айрым кызматкерлердин катышы менен товарлар тутумдашкан ишканалар тарабынан "кошумча нарк салыгы өзүнчө төлөнгөн" деп белгиленип, мамлекеттик бюджеттен төлөнүп жүргөн.
УКМК кылмыш ишинин алкагында жети кишини Кылмыш-жаза кодексинин “Алдамчылык” жана “Кызмат абалынан ашкере пайдалануу” беренелери боюнча кылмышка шектүү катары камакка алган. Анын бешөө салык кызматкерлери.
Мамлекеттик салык кызматы бул окуяга азырынча комментарий бере албай турганын билдирди.
Ал ортодо премьер-министр Сапар Исаков Кубанычбек Кумашовду Мамлекеттик салык кызматынын төрагасынын орун басарынын кызматынан алуу жөнүндө буйрукка кол койду. Анын ордуна Замирбек Чекирбаев дайындалды.
42 жаштагы Кумашов 1997-жылдан бери ушул тармакта иштеп келатат.
Мамлекеттик салык кызматынын төрагасынын орун басарлыгына 2013-жылы бул кызматты ошол кезде жетектеп турган, Жогорку Кеңештин азыркы депутаты Исхак Масалиевдин сунушу менен келген. Масалиев экспортко чыккан товарлардын кошумча нарк салыгын төлөп берүү боюнча маселе мурдатан болуп келгенин, бирок мында салык кызматкерлерин гана айыптуу кылып коюу туура эмес экенин белгилеп жатат.
Исхак Масалиев.
- Илгертен бери кайтарып берүү деген балекет. Товар алып келгенде жарандар кошумча нарк салыгын төлөйт. Кийин ошол товарды чет өлкөгө алып чыкканда ошол кошумча нарк салыгы кайтарылып берилет. Ал накталай берилбейт, кийинки алынып келген товар ошонун эсебинен төлөнүп алынат. Бирок бул зыян алып келет, анткени кийинки төлөмдө толук жетпей калат. Чет өлкөдө кошумча нарк салыгын накталай кайтарып беришет, бизде накталай эмес, кийинки импорттук товарга которуп коюшат.
Кубанычбек Кумашов өкмөт бекиткен кошумча нарк салыгын кайтаруу жана ордун толтуруу боюнча комиссиянын мүчөсү болгон. Бул комиссияга экономика министринин орун басары төрагалык кылып, ага Экономика, Финансы министрликтеринин, салык, бажы кызматтарынын, Экономикалык кылмыштарга каршы күрөш кызматынын жана башка мекемелердин жогорку даражадагы аткаминерлери кирет. Эл өкүлү Исхак Масалиев бул иштерге комиссия толугу менен жооптуу деп эсептейт.
- Эгер ошол комиссиянын бардыгын бир топ кылса, мен түшүнөт элем. Барып-барып эле салык кызматын күнөөлүү кылган туура эмес. Алар чечим чыгарбайт. Ал жерде бажы кызматкерлери аралашат, алар келди-кетти товарлардын документтерин сактайт. Салык кызматы эсеп-кысабын чыгарат. Экономика министрлигине караштуу мекеме аралык комиссия иштеп жыйынтык чыгаргандан кийин анан болот. Комиссиянын ичинде Коррупцияга каршы күрөш кызматынын өкүлдөрү бар болсо керек, ошол жылдары. Ошондуктан "коррупцияны ачтык, кыйынбыз" деп шашпаш керек. Кимиси сотко жетет, кимиси жарым жолдо калат? Канча жолу ушундай болгон.
Коррупциялык схеманын бетин ачуу боюнча Мамлекеттик салык кызматы соңку эки айдан бери текшерилип жатканы да белгилүү болду.
"Коррупцияга каршы күрөш боюнча ишкерлер кеңешинин" төрайымы Нурипа Муканова башкы команда бергендер кармалмайынча коррупциянын тамыры кыркылбай турганын айтып жүрөт.
Нурипа Муканова.
- Азыр ортоңку катмарга гана чабуул коюлуп жатат - демек биринчи катмар тазаланып бүтө элек. Бул мамлекеттик кызмат. Ошондуктан экинчи катмар мамлекеттик органдын башында турган кишинин тапшырмасын аткарат, алар өзү билип ишти алып бара албайт. Чечимди ким кабыл алат? Жоопкерчилик ошондо көбүрөөк болот. Биринчи эшелонду тазалабай туруп, кийинкисин кармаган көп деле натыйжа бербейт. Бул убактылуу болуп калышы ыктымал. "Ар бир мамлекеттик орган өзүн өзү тазалап чыгышы керек" деген өкмөттүн токтому бар. Бирок ал жетиштүү болбой жатат. Коррупция менен кайсы органдар мамлекеттик деңгээлде күрөшүп жатат? Бул укук коргоо органдары жана сот системасы. Биринчи учурда коррупция менен күрөшкөндөр өздөрү таза болушу керек.
Буга чейин Башкы прокуратура "Товарды экспортко чыгарган" деген жасалма документтер аркылуу аталган комиссия чыгарган чечимдердин мамлекетке жалпы зыяны 847 миллион 441 миң сомду түзгөнүн билдирген.
Коопсуздук кеңешинин 8-февралдагы чечими менен сот, укук коргоо жана милиция органдарындагы коррупцияны жоюу милдеттендирилген. Эксперттер коррупцияга жол ачкан жылчыктар дагы эле бар экенин белгилеп, бул күрөш эл көзүнө, тандалма жана сандар үчүн гана болбошу керек деп эсептешет.