7-январда Париждеги журналга кол салуу, андан эки күндөн кийин дүкөндө он чакты кишинин барымтага алынышы катардагы француздарга чоң таасир этти. Өлкө боюнча коопсуздук чаралары күчөтүлдү.
Мусулман коомчулугунун лидерлери ал кылмыштарды айыптаган билдирүүлөрдү жасашууда. Ал эми ашынган оңчулдар учурдан пайдаланып, исламга каршы ойлоруна кошумча жүйө тапкандай болушту.
Акыркы бир нече күндө улам бир жерде мечиттерди, диниятчыларды бутага алган чабуулдар жөнүндө кабарланууда.
Кыргызстандык Мирлан барымта окуясы болгон дүкөнгө жакын жашайт. “Азаттыктын” кабарчысы Мирлан менен 9-январда үйүнө өтө албай жаткан учурда байланышты.
Мирлан: Окуяга байланыштуу көп деле маалыматым жок. Мен өтөйүн десем жолду жаап салышыптыр. Жол жабык. Алдыбызда полициянын атайын күч кызматкерлери турат. Алар чоң жолду бууп салышты. Ошол тегеректеги жолдун баары буулган экен.
“Азаттык”: Ошол дүкөнгө жакын жерде жашайсызбы?
Мирлан: Ооба, мен жашаган жерде ошондой дүкөндөр көп. Париждин кире бериши жабык экен. Артка кайтайын десем ал жакты да буушуптур. Ошону менен орто жерде калдым. Бизди да токтотушуп, текшеришти.
“Азаттык”: Ушул күндөрү текшерүүлөр көп болуп атабы?
Мирлан: Ооба. Негизи буга чейин мындай болчу эмес. Акыркы эки күндөн бери катуу текшерип жатышат. Бардык жерлер жабылды. Балдарыбыз мектепке бара албай калды.
Коопсуздук жогорку чекке көтөрүлгөндө мектептердин баарын жабышат. Балдарды күн мурдатан даярдашат, кооптуу кырдаалда алар өздөрүн кандай алып жүрүш керектигин үйрөтүшөт. Ар бир мектепте 2-3 полиция кызматкери турат. “Этият болгула” деп радиодон айтып жатат, телефондорго СМС-билдирүүлөр келип жатат.
Парижде жашаганыма көп жыл болду, буга чейин мындайды көрө элек болчумун. Полиция кызматкерлери мурда жөнөкөй тапанча алып жүрсө, азыр болсо винчестер, автомат көтөрүп жүрүшөт. Атайын күчтөр да жүрөт.
Омоев: Франция эми мурдагыдай болбойт
Францияда алты жылдан бери жашап, учурда университетте магистратурада окуп жаткан Улукбек Омоев соңку окуялар өлкө үчүн катуу сокку болгонун, иммиграция мыйзамдары кайра каралып чыгыш керек деген сөздөр көбүрөөк чыгып жатканын айтты:
- Мен Парижден 10 километр алыста жашайм, бирок жумушум Парижде болгондуктан бул жакка күндө келип турам. Коопсуздук чаралары катуу көрүлүп жатат. Мен иштеген университетте мурда аскерлер жок болчу. Азыр болсо атайын күчтөр келип, чоң чогулуш өткөрүп, маалымат беришип, “сумкаңарды текшеришибиз мүмкүн, студенттик карта менен киресиңер. Унутулуп калган сумканы көрсөңөр бизге кабар бергиле” деп эскертүү беришти. Жер-жерлерде ушундай көрүнүштү байкоого болот. Дүкөндөрдө да коопсуздук күчтөрү пайда болду. Мурда мындай жок болчу. Метролордо да полиция көп. Адамдардын көзүнөн коркунучту байкоого болот. Сыртка көп чыкпаганга аракет кылып калдык.
“Азаттык”: Мусулмандарга каршы маанай байкалган жокпу?
Улукбек Омоев: Бул кылмышкерлердин ислам динине эч тиешеси жок деп ойлойм. Мухаммед пайгамбар ар бирибиздин жүрөгүбүздө. Франция светтик өлкө болгондуктан бул жакта ар бир адам кандай сүрөт тартам десе буга акысы бар. Ошондуктан эч ким башка бирөөнүн өмүрүн кыйбаш керек. Мен бул көрүнүшкө каршымын.
Мусулмандарга каршы маанай байкалып жатат. Евробиримдик өз саясатын өзгөртүш керек деген сөздөр көп айтылууда. Жергиликтүү калктын мигранттарга каршы маанайы байкалууда.
“Азаттык”: Гезиттерге чыгып жатабы?
Улукбек Омоев: Гезиттерге, журналдарга чыгып жатат. Менин кесиптештерим, студент балдар да ушинтип айтып жатышат. Негизи француз эли бардык башка элдерге толеранттуу мамиле жасап келчү. Мурда терс маанай сезилчү эмес. Ал эми ушул окуядан кийин терс маанай байкалып жатат. Менимче Франция мурдагыдай болбойт го. Саясатын өзгөртөт болуш керек.
“Азаттык”: Демек Франция үчүн чоң сокку болгон турбайбы?
Улукбек Омоев: Ооба, катуу сокку болду. 50-жылдары терракт болгон. Ошондон бери мындай болгон эмес экен.