“Теңир” «Оскарга» ат салышат

Маркум жазуучу Ч. Айтматов

Кыргыз-немис-француз кинорежиссерлору тарабынан Кыргызстандын Нарын облусунда тасмага алынган “Теңир” (“Тенгри”) фильми 19-январга чейин Лос-Анжелесте өтө турган эл аралык фестивалга катышып жатат. Фестивалда тандалган тасмалар эл аралык “Оскар” сыйлыгына ат салышмакчы.

“Теңир” кинотасмасы Нарын аймагынын жайлоолорунда француз кинорежиссеру Мари де Поншевил тарабынан тартылды. Германиялык кинорежиссер Франк Мюллер аталган кинотасмага продюсерлик этти. Башкы ролдорду кыргыз актерлору Илимбек Калмуратов жана Альбина Немашевалар ойношкон.

Кыргыз кинематографисттер союзунун директорунун орунбасары, белгилүү кинотаануучу Гүлбара Төлөмүшева “Теңирге” карата мындай пикирин билдирди:

- “Теңир” кинотасмасынын дүйнөлүк көргөзмөсү Мюнхенде 25-июнда болуп өткөн эле. Эми бул фильм Америкада “Оскарга” ат салышмакчы. “Тенгринин” сценарийинин өзөгү Чыңгыз Айтматовдун “Жамийласынан” алынган. Болгону окуя бүгүнкү биздин күндөрдө болуп өтөт. Кыргыз-немец-француз кинорежиссерлору биргелешип тарткан “Тенгри” фильми Лос-Анджелестеги фестивалда ийгиликтерге жетишерине үмүттөнүп турабыз, албетте.

Маданият жана маалымат министрлигинин кинематография башкармалыгынын жетекчиси Абибилла Пазылов “Теңир” тасмасынын төмөндөгүдөй өзгөчөлүктөрүн белгиледи:

- “Теңир” фильми кыргыз киночулары тарабынан “Оскар” сыйлыгына көрсөтүлүп жатат. Бул фильм Франциянын, Германиянын тарткан фильми болуп жатат. Анан дагы бир өзгөчөлүгү – фильмдин сценарийинин Айтматовдун “Жамийласынан” алынып, аны француз актеру тартып, а оюнду бүт кыргыз актерлору ойногонунда. Ошондой эле тасма кыргыз тилинде тартылып, француз, немец тилдерине которулуп, чет жактарда көрсөтүлүп жатышы – кыргыз кино академиктерин бул фильмди “Оскар” сыйлыгына көрсөтүүгө түрттү.

2008-жылдын 28-29-июнь күндөрүндө Кыргыз Кино Үйүндө жана “Октябрь” кинотеатрында “Тенгринин” бетачары өткөн болчу. Бетачарга фильмдин режиссеру француз киноактеру Мари де Поншевиль жана продюсери немец кинорежиссеру Франк Мюллер да катышкан.

“Теңир” кинотасмасындагы башкы каармандын ролу "Экинчи Ысык-Көл кинофестивалында" аялдар ойногон эң мыкты роль болуп табылган. Кыргызстанда кыргыз актерлору тарабынан тасмага алынган “Тенгри” фильминин жаралышында кыргыз киножамаатынын жардамы чоң болду,- деди Маданият жана маалымат министрлигинин кинематография башкармалыгынын жетекчиси Абибилла Пазылов:

- Фильмдин тасмага алынышында кыргыз кинорежиссеру Эрнест Абдыжапаров башынан аягына чейин чуркап жүрдү. Чет өлкөлүк режиссерлорду, актерлорду, продюссерлерди тосуп алып, кыргыз элинин жашоо-турмушу менен тааныштырып, Нарын аймагынын шартын түшүндүрүп жүрдү. Айрыкча анын актерлорду тандоодо салымы чоң болду. Кыргыз кино башкармалыгы да дайыма “Тенгринин” чыгармачыл тобу менен байланышта болуп, кеп-кеңешин берип турду.