М. Чолпонбаев баштаган жаңы оппозициялык уюмдун пайда болушу БЭКтин ичиндеги ыдыроону билдиреби? БЭКтин саясий күч-кубаты кетип алсырап бараткан жокпу? "Азаттыктын" мына ушундай маанидеги суроолоруна Бириккен Элдик Кыймылдын төрагасынын орун басары Эмил Каптагаев жооп берет.
-Эмил мырза, Мукар Чолпонбаев баш болгон бир катар инсандар БЭКтен чыкканын жарыялап, өзүнчө жолго түшүштү. БЭКтин жетекчилеринин бири катары буга сиз кандай баа бересиз?
Менин оюмча бул оппозициялык майданда ар кандай кыймылдардын пайда болушун биз колдошубуз керек. Анткени азыркы шартта ошол эле жаңы кыймыл түзүп аткандардын ичинде БЭКтин ишине катышып жүргөндөр да, катышпай жүргөндөр да бар. Бийликтин жасап аткан саясатына каршы пикирдеги адамдар кандай кыймылга бириксе дагы, ошону биз колдошубуз керек деп ойлойм.
-БЭК азыр аракетке жөндөмдүүбү?
- Ары айтабызбы, бери айтабызбы бүгүнкү күндө саясий майданда, айрыкча оппозициялык майданда БЭКтен башка бир аракетке жөндөмдүү күчтү көргөн жокмун. Жеке саясатчылар бар, мисалы ошол эле М. Ниязов, Т. Сариевдер жүрөт. Бирок бир топ саясий кыймылдарды, партияларды бириктирген жалгыз кыймыл бүгүнкү күнү БЭК.
Бүгүнкү күнү И.Исаковдун, А. Жекшенкуловдун, Э. Бөлөкбаев, С. Аргынбаев, Рыскуловдордун соттолуп атышынын өзү эле анын аракетке жөндөмү бар болгондугунун далили.
Муну биз дагы, чет өлкөлүк эксперттер дагы, бийлик дагы өзү мойнуна алып турат бүгүн. БЭКке карата болуп аткан кысымдын өзү анын аракетке жөндөмдүү экенин далили. Бүгүнкү күнү И.Исаковдун, А. Жекшенкуловдун, Э. Бөлөкбаев, С. Аргынбаев, Рыскуловдордун соттолуп атышынын өзү эле анын аракетке жөндөмү бар болгондугунун далили.
-Эмил мырза, 21-январда Конституциялык Сот Конституцияны өзгөртүү же ишке ашкан өзгөрүүлөрдү мыйзамдаштыруу боюнча президент сунуштаган мыйзам долбоорун карай турган болууда. Сиз кандай чечимди күтүп жатасыз?
- Бүгүнкү күнү 93-жылкы Конституцияны кайра алып келебиз деп атышпайбы. Бүгүнкү күнү биздин мамлекетте Конституцияда эмне жазылганынын эч мааниси жок. Кеп ошол Конституцияда эмне жазылса да ошону сактап, ошону ыйык тутууда болуп атат. Мына азыркы мамлекеттик ички структуралардын өзгөртүлүшү, ошол эле президенттин баласын өлкөдө даражасы боюнча алтынчы орунга дароо секиртип, бүт өлкөнүн казынасын карматып коюшунун өзү Конституцияда жазылган эмес.
Бүгүн президент өзү колун коюп, ант берген Конституцияны тебелеп-тепсеп, конституциялык төңкөрүш жасап атат. Мына кеп ошондо, кеп Конституциянын ыйыктыгын сактап, ошону менен жашоону камсыз кыла алганыбызда. Биз Конституцияга каалаган нерсени жазып койсок дагы, бүгүнкү бийлик каалаганын жасап атат, Конституцияны карап да койгон жок, Жогорку Кеңеш да караган жок.
Конституциялык Сот бир эмес, эки жолу жыйындарга, митингдерге болгон чектөө Конституцияга каршы деп чечим чыгарса дагы, Жогорку Кеңеш үчүнчү жолу кайра ошондой эле закон кабыл алып атат. Мунун өзү бизде Конституциянын эч кандай мааниси жок деген гана белги. Ошон үчүн Конституцияны кандай бычып, кандай тиксе дагы бул бийлик өзүнүн азыркы жолунан кайтпайт.
-Конституцияга киргизиле турган өзгөрүүлөрдөн максаты, мазмуну тууралуу баарыбыз эле айтып атабыз бул атадан балага бийликти менчиктеп өткөрүп берүү деп. Сиз бул ойго кандай дейсиз?
-Жакында 24-мартта ошол эле революциянын беш жылдыгы болот. Ошол революцияда эки максат коюлган - үй-бүлөлүк башкарууну, коррупцияны жок кылуу. Ошол революциянын беш жылдыгын майрамдап атканда ошол эле президент башында турган азыркы бийлик элге эмне деп айтат. Мына ошону карашыбыз керек.
Бүгүн айта турган бир дагы сөзү жок. Үй-бүлөлүк башкаруу миң-эки миң эсе өсүп кетти, коррупция жогорку бийликтин деңгээлинде турса, азыр базардын ичи, жөн жерге чейин тамырлап кирип кетти. Мына ушул эки маселе боюнча БЭКтин пикири бир эле. Үй-бүлөлүк башкаруу жок болмоюнча, өлкөдө демократиялык принциптер орномоюнча эч кандай өзгөрүү, өнүгүү болбойт.
- Рахмат маегиңизге.
"Азаттыктын" архивинен: "БЭК шайлоо жыйынтыгын тааныбайт"
