Баяндамабыз бүгүн жарык көргөн гезиттер аркылуу болмокчу.
“Учур” гезитине маек курган ЖК депутаты Б. Наргозуев президенттин уулу Максим Бакиевди жаш реформатор катары сыпаттап, Максимдин акыркы жүрүштөрүн көрүп, натыйжа болоруна үмүттөнгөнүн, ал башкаруунун жаңы технологияларын киргизип атканын, Максим жетектеген агенттик ипотека менен үй салууга мүмкүндүк түзгөнүн, айылчарбасына көңүл бура баштаганын, коррупця дагы кескин азаярын айткан.
-Максим Бакиевдин отурган орду канчалык деңгээлде мыйзамдуу деп ойлойсуз?- деген суроого Наргозуев: -1-ден Максим Курманбекович азыр президент эмес. Эгер эл шайласа Кыргызстанды башкарышы мүмкүн. Кызмат үчүн жанталашса 2005-жылы деле кызмат алып алат болчу. Мындай караганда атасы бийликке келгенден 5 жылдан соң кызматка келип атпайбы, - деп жооп берүү менен депутат мырза дүйнөдө атасынын ордуна уулу президент болгон мисалдар арбын экенин айтып, Буш менен Гейдар Алиевдин уулдарын элдин эсине салган. Наргозуев эми Максимди шайлоого барат деп ойлоорун, ал үчүн кыргыз тили деле олуттуу тоскоол боло койбосун, анткени Максимдин балалыгы Жалал-Абад менен Тогуз-Тородо өткөндүктөн тилди терең билерин, элдин күнүмдүк тиричилиги жакшырса эле эл Максимге добуш берерин, шайлоодо утуп чыгарына ишенерин айткан .
Ушул эле гезит баяндамачы Сабыр Муканбетовдун “Тараза ташы Жанышка оойбу?” деген макаласын жарыялады.
Президент Бакиевдин башкаруу саясатын талдоого алган автор мураскерлик маселесине токтолуп: “Курманбек Бакиев баласы Максимди мураскер кылганы жатат” деп дүргүп аткан кыргыз коому” тактыга иниси Жаныш Бакиевдин да көз артып жатканы тууралуу” бекеринен айтып жатпаса керек. Эгер президент милдетин аткара албай калган жагдай түзүлсө, мисалы чет жерде ооруканада болсо, мамлекеттик күзөттүн башында турган Жаныш Бакиевдин таасири күч болуп, Максимди дайындоо кыйындаары, ошондо окуя түркмөн варианты боюнча өнүгүшү мүмкүндүгүн байкоочулар башынан эле баамдаганы белгилүү экенин, эпадам эл арасында бул эки бир туугандын тараза ташын салмактай келсек, карапайым калктын көңүлү Жанышка ооп кетери байкала баштады” деп баяндады.
Гезиттердин катарын жакындан бери “Нур эл” аттуу жаңы гезит толуктады. “Руханий-тарыхый, маданий-адабий гезит” аталган басылма бул санына “Манас эл” кыймылынын президент К. Бакиевге кайрылуусун басты. Анда “Манас” дастанынын ЮНЕСКО тарабынан Кытай Эл Республикасынын энчиси катары каттоого алынышын кыргыз эли оор кабыл алганына, “Манас” үчүн кытай мамлекети 55 млн. юань же 1жарым млн. АКШ доллар өлчөмүндө каражат бөлгөнүнө, ал эми кытай кыргыздарындагы Жусуп Мамайдын аты менен чыгарылган “Манас” кезинде кытай тараптагы кыргыздарга барган манасчылар Чоюке, Шапак, Таабалды, Дыйканбай, Балык, Найманбай, Сагынбайлар айткандардан жыйналып, топтолуп алынган чыгарма болуп саналарына окурман көңүлүн бурган.
Гезит андан ары Кален Сыдыкованын “Кыргыз тарыхы”, Нуржан Сакыеванын “Манас - жогорку акыл-эс”, Насыйкат Кудаярованын “Кыргыздын улуттук каада-салты менен үрп-адатынын эрежелери” деген макалалары жана айтылуу комузчу Нурак Абдрахмановдун “Батышты туурай берип еврейге айланып баратабыз” деген аталыштагы интервьюсу жарык көрдү.
Комузчу Нурак Түркияда Табышали деген кооз шаарда концерт бергенин, ошондо концерттен кийин бир зыңгыраган киши басып келип, дагы үч күн кетпей концерт берүүсүн суранып, 1000 доллар төлөп берерин убада кылганын, үч күн катары толтура залда концерт беришкенин, көрсө тиги киши кыргыздардын улуу-кичүүсүн урматтап, сыйлап, бири-бирине жасаган мамилесин жактырып, суктанганын, таң калганын, анан ушунуңарды жоготпой сактагыла деп тамшанганын аңгемелеген.
“Асман kg” гезитинин баш макаласы “Курулай курултай болуп калбасын” деп аталып, автор: “Журтка салмагы, айта турган акылы, айтууга жарай турган эрки бар инсандар курултайга келмейинче бийлик менен коомдун ортосуна көпүрө болуп бере турган түзүмдүн иши илгерилебеши мүмкүн. Президент өзү демилге көтөрүп чакырып жаткан курултай дүжүр аксакалдардын, кошоматчы жаштардын бирикмесине айланып калбашына эч ким кепилдик бере албайт” деген оюн ортого салды.
Ушул эле сандагы “Айтыш” фондунун жетекчиси Садык Шер Нияздын маеги “Журттун элитасына кирген парламенттин өкүлү кантип ушинтип сүйлөсүн” деп аталат. Садык мырза коммунист депутат Бейшенбек Акунов НТС каналы аркылуу “Курманжан датка, Ормон хандын буту Бишкекти баскан эмес, алардын эстелигинин бул жерде турууга акысы жок” дегенине каяша кылган.
“Жаңырык апта” гезити Омарбай Нарбековдун интервьюсун тартуу кылды. Уландысын эмдиги санына калтырган маегинде академик: “Кризистен чыгуунун жолу бир: жегенди, талаганды токтотуш керек” деп ток этер жерин айткан.
Ынтымак курултайы тууралуу пикирин Нарбеков курултай идеясын кезинде “карыялар кеңеши” сунуш кылганына, гезит аркылуу элди талкууга тартканына, бирок агезде билмексен, көрмөксөн болгон бийлик эми дал ушунун өзүн өз пайдасын көздөп көтөрүп жатканына токтолуп: “Ынтымак курултайы юридикалык орган эмес. Бирок жалпы эл колдоду дегендей “аргументке” жем таштап коет. Анан элди уруп ойнобой, каалаган талканын чала берет” деген пикирин билдирген.
Ушул эле гезит “Карыялар кеңеши” уюм мүчөлөрүнүн калкка кайрылуусун шардана кылды. Кайрылуу катта улуттук байлыкты талап-тоноо, ага анча-мынча гана бир ууч адамдар туйтунуп, элди 18 жылдан бери сызга отурганча сыздатып келатканы карандай далилдер менен талдоого алынып: “Электр тармагын мамлекет башкара албай калды дейт. Андай болсо берсин президенттик орунду. Мамлекет да башкарылбай калды. Ишкананын жабдыктары эскирди дейт. Жабдыктарды жаңылагыла деп чет эл кредиттеринен бөлүнгөн 400-450 АКШ доллары кайда? Аны азыр эл төлөп атат. Изин таап, жарыя айтсын! Акаев качып кеткен менен, жалмагандар президенттин жанында жүрөт” деп жазылган.
Гезит булардан тышкары Ынтымак Курултайына жана генерал Исмаил Исаковдун эркинен ажыратылышна байланыштуу айрым атуулдардын ой-пикирлерин да жарыялаган.
-Максим Бакиевдин отурган орду канчалык деңгээлде мыйзамдуу деп ойлойсуз?- деген суроого Наргозуев: -1-ден Максим Курманбекович азыр президент эмес. Эгер эл шайласа Кыргызстанды башкарышы мүмкүн. Кызмат үчүн жанталашса 2005-жылы деле кызмат алып алат болчу. Мындай караганда атасы бийликке келгенден 5 жылдан соң кызматка келип атпайбы, - деп жооп берүү менен депутат мырза дүйнөдө атасынын ордуна уулу президент болгон мисалдар арбын экенин айтып, Буш менен Гейдар Алиевдин уулдарын элдин эсине салган. Наргозуев эми Максимди шайлоого барат деп ойлоорун, ал үчүн кыргыз тили деле олуттуу тоскоол боло койбосун, анткени Максимдин балалыгы Жалал-Абад менен Тогуз-Тородо өткөндүктөн тилди терең билерин, элдин күнүмдүк тиричилиги жакшырса эле эл Максимге добуш берерин, шайлоодо утуп чыгарына ишенерин айткан .
Ушул эле гезит баяндамачы Сабыр Муканбетовдун “Тараза ташы Жанышка оойбу?” деген макаласын жарыялады.
Президент Бакиевдин башкаруу саясатын талдоого алган автор мураскерлик маселесине токтолуп: “Курманбек Бакиев баласы Максимди мураскер кылганы жатат” деп дүргүп аткан кыргыз коому” тактыга иниси Жаныш Бакиевдин да көз артып жатканы тууралуу” бекеринен айтып жатпаса керек. Эгер президент милдетин аткара албай калган жагдай түзүлсө, мисалы чет жерде ооруканада болсо, мамлекеттик күзөттүн башында турган Жаныш Бакиевдин таасири күч болуп, Максимди дайындоо кыйындаары, ошондо окуя түркмөн варианты боюнча өнүгүшү мүмкүндүгүн байкоочулар башынан эле баамдаганы белгилүү экенин, эпадам эл арасында бул эки бир туугандын тараза ташын салмактай келсек, карапайым калктын көңүлү Жанышка ооп кетери байкала баштады” деп баяндады.
Гезиттердин катарын жакындан бери “Нур эл” аттуу жаңы гезит толуктады. “Руханий-тарыхый, маданий-адабий гезит” аталган басылма бул санына “Манас эл” кыймылынын президент К. Бакиевге кайрылуусун басты. Анда “Манас” дастанынын ЮНЕСКО тарабынан Кытай Эл Республикасынын энчиси катары каттоого алынышын кыргыз эли оор кабыл алганына, “Манас” үчүн кытай мамлекети 55 млн. юань же 1жарым млн. АКШ доллар өлчөмүндө каражат бөлгөнүнө, ал эми кытай кыргыздарындагы Жусуп Мамайдын аты менен чыгарылган “Манас” кезинде кытай тараптагы кыргыздарга барган манасчылар Чоюке, Шапак, Таабалды, Дыйканбай, Балык, Найманбай, Сагынбайлар айткандардан жыйналып, топтолуп алынган чыгарма болуп саналарына окурман көңүлүн бурган.
Гезит андан ары Кален Сыдыкованын “Кыргыз тарыхы”, Нуржан Сакыеванын “Манас - жогорку акыл-эс”, Насыйкат Кудаярованын “Кыргыздын улуттук каада-салты менен үрп-адатынын эрежелери” деген макалалары жана айтылуу комузчу Нурак Абдрахмановдун “Батышты туурай берип еврейге айланып баратабыз” деген аталыштагы интервьюсу жарык көрдү.
Комузчу Нурак Түркияда Табышали деген кооз шаарда концерт бергенин, ошондо концерттен кийин бир зыңгыраган киши басып келип, дагы үч күн кетпей концерт берүүсүн суранып, 1000 доллар төлөп берерин убада кылганын, үч күн катары толтура залда концерт беришкенин, көрсө тиги киши кыргыздардын улуу-кичүүсүн урматтап, сыйлап, бири-бирине жасаган мамилесин жактырып, суктанганын, таң калганын, анан ушунуңарды жоготпой сактагыла деп тамшанганын аңгемелеген.
“Асман kg” гезитинин баш макаласы “Курулай курултай болуп калбасын” деп аталып, автор: “Журтка салмагы, айта турган акылы, айтууга жарай турган эрки бар инсандар курултайга келмейинче бийлик менен коомдун ортосуна көпүрө болуп бере турган түзүмдүн иши илгерилебеши мүмкүн. Президент өзү демилге көтөрүп чакырып жаткан курултай дүжүр аксакалдардын, кошоматчы жаштардын бирикмесине айланып калбашына эч ким кепилдик бере албайт” деген оюн ортого салды.
Ушул эле сандагы “Айтыш” фондунун жетекчиси Садык Шер Нияздын маеги “Журттун элитасына кирген парламенттин өкүлү кантип ушинтип сүйлөсүн” деп аталат. Садык мырза коммунист депутат Бейшенбек Акунов НТС каналы аркылуу “Курманжан датка, Ормон хандын буту Бишкекти баскан эмес, алардын эстелигинин бул жерде турууга акысы жок” дегенине каяша кылган.
“Жаңырык апта” гезити Омарбай Нарбековдун интервьюсун тартуу кылды. Уландысын эмдиги санына калтырган маегинде академик: “Кризистен чыгуунун жолу бир: жегенди, талаганды токтотуш керек” деп ток этер жерин айткан.
Ынтымак курултайы тууралуу пикирин Нарбеков курултай идеясын кезинде “карыялар кеңеши” сунуш кылганына, гезит аркылуу элди талкууга тартканына, бирок агезде билмексен, көрмөксөн болгон бийлик эми дал ушунун өзүн өз пайдасын көздөп көтөрүп жатканына токтолуп: “Ынтымак курултайы юридикалык орган эмес. Бирок жалпы эл колдоду дегендей “аргументке” жем таштап коет. Анан элди уруп ойнобой, каалаган талканын чала берет” деген пикирин билдирген.
Ушул эле гезит “Карыялар кеңеши” уюм мүчөлөрүнүн калкка кайрылуусун шардана кылды. Кайрылуу катта улуттук байлыкты талап-тоноо, ага анча-мынча гана бир ууч адамдар туйтунуп, элди 18 жылдан бери сызга отурганча сыздатып келатканы карандай далилдер менен талдоого алынып: “Электр тармагын мамлекет башкара албай калды дейт. Андай болсо берсин президенттик орунду. Мамлекет да башкарылбай калды. Ишкананын жабдыктары эскирди дейт. Жабдыктарды жаңылагыла деп чет эл кредиттеринен бөлүнгөн 400-450 АКШ доллары кайда? Аны азыр эл төлөп атат. Изин таап, жарыя айтсын! Акаев качып кеткен менен, жалмагандар президенттин жанында жүрөт” деп жазылган.
Гезит булардан тышкары Ынтымак Курултайына жана генерал Исмаил Исаковдун эркинен ажыратылышна байланыштуу айрым атуулдардын ой-пикирлерин да жарыялаган.