Кыргызстандагы Мусулмандар биримдиги Газадагы кырдаалга байланыштуу кайрылуу таратып, Израилдин аскерлерин бул аймактан чыгаруу талабын койду. Саясий талдоочулар болсо бул согуштун артында ири мамлекеттер турат деген пикирлерин билдиришүүдө.
Газа тилкесинен Израилдин аскерлери чыгарылсын, деген талап жазылган кайрылууну Мусулмандар биримдиги БУУ, ЕККУга жана АКШнын, Кытайдын, Орусиянын, Германиянын Кыргызстандагы элчиликтерине тапшырды. Биримдиктин лидери Турсунбай Бакир уулунун “Азаттыкка” билдиргени боюнча Газа тилкесинде болуп жаткан кыргынга дүйнөлүк коомчулук кайдыгер болбоого тийиш:
- Дүйнөлүк коомчулук кош көңүлдүк кылбай, түз киришип, палестиналык арабдарды кырып жаткан Израилди токтотууга тийиш. Израил өзүнүн аскерлерин Газадан алып чыгып кетиши керек.
Турсунбай Бакир уулу ошондой эле эгер Израил өзүнүн баскынчылыгын токтотпосо, бул согуштун аягы жакшылыкка алып барбасын эскертет.
Газа тилкесиндеги согуш чоң бир дүйнөлүк жаңжалдын учкуну болуп калуусу ыктымал, деген божомолду кыргызстандык саясат таануучулар да айтышууда. Саясат таануучу Марс Сариев Газа тилкесиндеги кагылыштын артында ири державалар турат, муну менен цивилизациялардын кагылышын пайда кылууга аракеттер жүрүп жатат, деп эсептейт:
- Азыр Пакистанда, Ооганстанда да кагылыштар күчөп атат, Талибан баш көтөрүп атат. Менимче атайын бир чоң күчтөр жасалма жол менен мындай чатактарды уюштуруп, атайын ошого түртүп атышат. Бул эгерде күч алып кетсе Америкадагы кризис кеп болбой калат.
Газа тилкесиндеги жаңжалга байланыштуу ушул тапта дүйнөнүн бир катар мамлекеттеринде демонстрациялар уюштурулуп, Израилди аймактан аскерлерин алып чыгып кетүүсүн талап кылып жатышат. Ирандын дин башчысы Аятолла Хаманей ислам өлкөлөрүн Израилдин сазайын берүүгө чакырды.
Эгер согуш улана берсе, түрдүү чагымдар күчөп, диний араздашууга алып келүүсү мүмкүн, деп эсептеген саясат таануучу Марс Сариевдин пикиринде, Газадагы кырдаалдын Кыргызстанга терс таасири гана тийет:
- Азыр чагымдар болуп кетиши мүмкүн. Силер билесиңер азыр Ооганстанда да абал күчөп атат. Анан бул жакта да баш көтөрүп, мусулмандарды биригүүгө чакырып башташат да, ислам саясатташат. Кыргызстан болсо Борбор Азияда жана КМШда эң алсыз өлкө.
Израил менен Палестинанын ортосундагы келишпестик канчалаган жылдардан бери орун алып келе жатат. Учурда Израил менен согушуп жаткан ХАМАС уюму Газа тилкесинде үстөмдүк кылган экстремисттик-радикал уюм катары белгилүү. Ошондуктан, азыркы Газадагы кыргынга Израилге караганда ХАМАСтын күнөөсү чоң.
Газа тилкесиндеги атышуудан дүйнөнү аласалдырып жибере турган эч кандай коркунуч жок, дейт эл аралык бай саясий тажрыйбага ээ саясатчы Ишенбай Абдуразаков. Анын айтуусунда, карапайым элдин кыргынын токтотуу үчүн тараптар мунасага келүүгө тийиш:
- Бир жагынан алганда ХАМАС ракета менен атып, Израилге такыр эле тынчтык бербей жатат. Ошондуктан алар ошондой аткылаган жерлерди, аскер базаларын жок кылабыз, деген аракет менен басып кирди. Албетте Израил аскерлерин алып чыгып кетиши керек, коомчулуктун бул талабы да туура. Бирок ХАМАС тынбай эле аткылап атса, алар да бир чара көрүүгө тийиш эле.
Израилдин “Газа” операциясы 27-декабрда башталган. БУУ бул аралыкта 400дөн ашуун палестиндиктер каза болгонун, анын ичинен жарымы карапайым эл болгондугун маалымдады. Ал эми эл аралык гуманитардык уюмдар Газа тилкесинде суу, тамак-аш, дары-дармек тартыштыгын билдирип жатышат.
- Дүйнөлүк коомчулук кош көңүлдүк кылбай, түз киришип, палестиналык арабдарды кырып жаткан Израилди токтотууга тийиш. Израил өзүнүн аскерлерин Газадан алып чыгып кетиши керек.
Турсунбай Бакир уулу ошондой эле эгер Израил өзүнүн баскынчылыгын токтотпосо, бул согуштун аягы жакшылыкка алып барбасын эскертет.
Газа тилкесиндеги согуш чоң бир дүйнөлүк жаңжалдын учкуну болуп калуусу ыктымал, деген божомолду кыргызстандык саясат таануучулар да айтышууда. Саясат таануучу Марс Сариев Газа тилкесиндеги кагылыштын артында ири державалар турат, муну менен цивилизациялардын кагылышын пайда кылууга аракеттер жүрүп жатат, деп эсептейт:
- Азыр Пакистанда, Ооганстанда да кагылыштар күчөп атат, Талибан баш көтөрүп атат. Менимче атайын бир чоң күчтөр жасалма жол менен мындай чатактарды уюштуруп, атайын ошого түртүп атышат. Бул эгерде күч алып кетсе Америкадагы кризис кеп болбой калат.
Газа тилкесиндеги жаңжалга байланыштуу ушул тапта дүйнөнүн бир катар мамлекеттеринде демонстрациялар уюштурулуп, Израилди аймактан аскерлерин алып чыгып кетүүсүн талап кылып жатышат. Ирандын дин башчысы Аятолла Хаманей ислам өлкөлөрүн Израилдин сазайын берүүгө чакырды.
Эгер согуш улана берсе, түрдүү чагымдар күчөп, диний араздашууга алып келүүсү мүмкүн, деп эсептеген саясат таануучу Марс Сариевдин пикиринде, Газадагы кырдаалдын Кыргызстанга терс таасири гана тийет:
- Азыр чагымдар болуп кетиши мүмкүн. Силер билесиңер азыр Ооганстанда да абал күчөп атат. Анан бул жакта да баш көтөрүп, мусулмандарды биригүүгө чакырып башташат да, ислам саясатташат. Кыргызстан болсо Борбор Азияда жана КМШда эң алсыз өлкө.
Израил менен Палестинанын ортосундагы келишпестик канчалаган жылдардан бери орун алып келе жатат. Учурда Израил менен согушуп жаткан ХАМАС уюму Газа тилкесинде үстөмдүк кылган экстремисттик-радикал уюм катары белгилүү. Ошондуктан, азыркы Газадагы кыргынга Израилге караганда ХАМАСтын күнөөсү чоң.
Газа тилкесиндеги атышуудан дүйнөнү аласалдырып жибере турган эч кандай коркунуч жок, дейт эл аралык бай саясий тажрыйбага ээ саясатчы Ишенбай Абдуразаков. Анын айтуусунда, карапайым элдин кыргынын токтотуу үчүн тараптар мунасага келүүгө тийиш:
- Бир жагынан алганда ХАМАС ракета менен атып, Израилге такыр эле тынчтык бербей жатат. Ошондуктан алар ошондой аткылаган жерлерди, аскер базаларын жок кылабыз, деген аракет менен басып кирди. Албетте Израил аскерлерин алып чыгып кетиши керек, коомчулуктун бул талабы да туура. Бирок ХАМАС тынбай эле аткылап атса, алар да бир чара көрүүгө тийиш эле.
Израилдин “Газа” операциясы 27-декабрда башталган. БУУ бул аралыкта 400дөн ашуун палестиндиктер каза болгонун, анын ичинен жарымы карапайым эл болгондугун маалымдады. Ал эми эл аралык гуманитардык уюмдар Газа тилкесинде суу, тамак-аш, дары-дармек тартыштыгын билдирип жатышат.