Амирбек Усманов, Прага Дүйшөмбү күнү өзбекстандык укук коргоочу Мутабар Тожибаева абактан бошотулду. Тожибаева Анжиян шаарында --> http://rfe.azattyk.org/rubrics/human_rights/ky/2008/05/9946C609-CB02-4D7C-8342-61BF407A7E3C.asp үч жыл мурда болгон кызыл кыргын үчүн өзбек бийликтерин сындаганы үчүн сегиз жылга эркинен ажыратылган эле. Чыгаан аял абактан АКШнын мамкатчысынын жардамчысы Ричард Баучердин Ташкендеги сапарын утурлай чыгарылды. Мутабар айым “Азаттык” радиосуна берген маегинде, адам укугу үчүн күрөштү токтотпой турганын билдирип, Өзбекстандын түрмөлөрүн «уруп-кыйноонун аралы» деп атады. Жыл башында Евробримдик Өзбекстанга мурда киргизген санкциясын кайра карар алдында да өзбек бийликтери бир нече укук коргоочуга эркиндик берген.
Мутабар Тожибаева өзбек бийликтери буга чейин абактан күтүүсүз бошоткон адам укугун коргоочулар сыяктуу эле мартаблуу чет элдик конок Ташкенге келгенде түрмөдөн чыгарылды. Бул ирет өлкөгө АКШнын мамкатчысынын жардамчысы Ричард Баучер келди. Ал 2-июнда президент Каримов менен болгон жолугушуудан кийин Каримовго Өзбекстанда адам укугу жаатында айрым оң жылыштар болуп жатканын айтканын билдирди.
Мутабар Тожибаева эркиндикке чыгар замат «Азаттык» радиосунун өзбек кызматына берген интервьюда, абакта 970 күн өткөргөнүн айтып, өзбекстандын түрмөлөрүн зобун-зордуктун аралына салыштырды:
-Абакта отурганда бир гана нерсени - Өзбекстандын жашоодон жана адамдардан ажырап, уруп-кыйноонун аралына окшош түрмөлөрүн жакшы көрүп калдым. Ырас, минтип айтсак, эч кимди таарынтпайбыз.
Ферганалык укук коргоочу 2006-жылы мартта өкмөттү каралады, бирөөлөрдү коркутуп акча алды деген сыяктуу ондогон дооматтар менен сегиз жылга кесилген. Көзкарандысыз байкоочулар менен адам укугун коргоочулардын айтышынча, бийлик тайманбас сынчысынын оозун жабуу үчүн Тожибаеваны абакка салган. Жергиликтүү жана эларалык уюмдардын Тожибаеваны бошотуу жөнүндөгү чакырууларына өзбек бийликтери этибар бербей 2-июнда гана укук коргоочуну абактан шарттуу чыгарды.
Тожибаева шарттуу бошотулгандыктан, келерки үч жылда өкмөткө сын айтып койсо, кайра түрмөгө салына турганын айтат:
- Бул келерки үч жылда менин ар бир кадамымды байкап турушат дегенди билдирет. Мен эгер бийликте отургандардын, ырасмий адамдардын атына кандайдыр бир жагымсыз сөз айтсам, алар мени абакка кайра салгандын амалын табышат.
Тожибаева, 2006-жылы психикалык ооруканага убактылуу жаткырылып, күчтөп дарыландырылганына карабастан, өзү айткандай «кыйноонун аралында» отурган адамдардын абалын жакшыртуу үчүн күрөштү токтотпойм дейт:
-Мен Өзбекстандын түрмөлөрү кыйноонун аралына окшош деп айтпадымбы. Бул аралда кыйналып жаткан эркектер менен аялдар көргөн азап-тозокту унутууга менин акым жок. Өзбек түрмөлөрүндөгү уруп- кыйноону токтотуу жана камактагы эркек-аялдарды коргоону токтотпошум керек экенине ишенем. Бул менин азыркы милдетим.
Мутабар Тожибаевага адам укугун коргоодогу өзгөчө каармандыгы үчүн ай башында Мартин Эннал атындагы эларалык сыйлык ыйгарылды. Бул сыйлыкты Эларалык Мунапыс, Хьюман Райтс Уотч жана башка таанымал адам укугун коргоочу уюмдар негиздеген.
Мутабар Тожибаева эркиндикке чыгар замат «Азаттык» радиосунун өзбек кызматына берген интервьюда, абакта 970 күн өткөргөнүн айтып, өзбекстандын түрмөлөрүн зобун-зордуктун аралына салыштырды:
-Абакта отурганда бир гана нерсени - Өзбекстандын жашоодон жана адамдардан ажырап, уруп-кыйноонун аралына окшош түрмөлөрүн жакшы көрүп калдым. Ырас, минтип айтсак, эч кимди таарынтпайбыз.
Ферганалык укук коргоочу 2006-жылы мартта өкмөттү каралады, бирөөлөрдү коркутуп акча алды деген сыяктуу ондогон дооматтар менен сегиз жылга кесилген. Көзкарандысыз байкоочулар менен адам укугун коргоочулардын айтышынча, бийлик тайманбас сынчысынын оозун жабуу үчүн Тожибаеваны абакка салган. Жергиликтүү жана эларалык уюмдардын Тожибаеваны бошотуу жөнүндөгү чакырууларына өзбек бийликтери этибар бербей 2-июнда гана укук коргоочуну абактан шарттуу чыгарды.
Тожибаева шарттуу бошотулгандыктан, келерки үч жылда өкмөткө сын айтып койсо, кайра түрмөгө салына турганын айтат:
- Бул келерки үч жылда менин ар бир кадамымды байкап турушат дегенди билдирет. Мен эгер бийликте отургандардын, ырасмий адамдардын атына кандайдыр бир жагымсыз сөз айтсам, алар мени абакка кайра салгандын амалын табышат.
Тожибаева, 2006-жылы психикалык ооруканага убактылуу жаткырылып, күчтөп дарыландырылганына карабастан, өзү айткандай «кыйноонун аралында» отурган адамдардын абалын жакшыртуу үчүн күрөштү токтотпойм дейт:
-Мен Өзбекстандын түрмөлөрү кыйноонун аралына окшош деп айтпадымбы. Бул аралда кыйналып жаткан эркектер менен аялдар көргөн азап-тозокту унутууга менин акым жок. Өзбек түрмөлөрүндөгү уруп- кыйноону токтотуу жана камактагы эркек-аялдарды коргоону токтотпошум керек экенине ишенем. Бул менин азыркы милдетим.
Мутабар Тожибаевага адам укугун коргоодогу өзгөчө каармандыгы үчүн ай башында Мартин Эннал атындагы эларалык сыйлык ыйгарылды. Бул сыйлыкты Эларалык Мунапыс, Хьюман Райтс Уотч жана башка таанымал адам укугун коргоочу уюмдар негиздеген.