Маектешкен Акан Иманов, Бишкек Цирк куудулу Кадырбек Тажиев көп өнөрлөрдүн ээси, ал короозчо кыйкырса, кудум, тирүү корооз кыйкырып жаткандай сезилет. Жашоодо болсо, шайыр адам. Элди күлдүргөндү аябай жакшы көрөт. Ошондуктан 41жылдан бери Клоун кесибин аркалап келет. Кыргыз Республикасынын Эмгек сиңирген артисти Кадырбек Тажиев кыргыз клоундорунун күлкүсү жана жашоосу тууралу “Азаттыкка” маек курду.
- Мен төрөлгөндө эле башкача төрөлгөм. Башкалар төрөлөгөндө кыйкырып, ыйлап чакса, мен каткырып күлүп чыккам. Анан кичинемден эле Раджи Капурдун “Господин 420” “ Бродяга” кинолорун көрүп, ошолор менен өскөм. Айылдан чал кемпирлердин баарын чогултуп алып, бродяганын ырын ырдап берээр элем, анан алар, ай акчабыз жок деп жумуртка, эт, аны мунуларды беришчү. 1-класста окуп жүргөндө эле үшүнтүп бизнес кылып, үйгө түркүн таттуу нерселерди алып келчүмүн.
-Бул бала кездеги алгачкы кадамдарыңыз болуптур. Ал эми кийин эс тартып калганда клоун кесибин кандайча аркалап калдыңыз?
- Мектепти аяктагандан кийин туугандар мени техникалык университетке тапшыртып коюшту. Бирок 2-курстан эле мен циркке, атчандар группасына кетип калдым. Анан 1969-жылы Ригага барганыбызда, клоун ооруп калып, ордуна мен чыктым. Ошондон бери 41 жыл өттү. Менин жашоом кызыктуу. Мисалы, көчөдө баратып калп эле жыгылып койом, элдин баары күлүп калышат. Мен да жыргап калам. Троллейбуста баратсаң же уктап жатсаң деле, бир күлкүлүү нерсе таап анан элди күлдүрөйүн, кубаныч тартуулайын деп ойлоно бересиң.
-Сиздин кесибиңизге байланыштуу эсиңизде калган окуялар болду беле?
- Кыргыз цирки 1969-жылы Владивосток шаарына барып калдык. Аш басалы деп жыгач издесек, баары суу, күйбөйт. Жаан жаап өткөн экен. Анан автобустун бензин челегине чүпөрөк салып, анан казанга коюп күйгүзсөк күйдү. Анан карасак эле автобус күйүп жатат, көрсө тамчы аркылуу өрт, бензин челегине жеткен экен. Бир маалда жарылды, андан кийин карасак сахнанын таары күйүп баштаптыр, аңгычакты ары жактан бирөө: арстан бошонуп кетти деп кыйкырды, тим эле ары бери чуркаганыбызды айтпа, укмуш болгонбуз. Ошентип биз тарыхта калганбыз.
- Бул кесипти аркалаган сиздин шакирттериңиз барбы-?
- Ооба, бар. Биз аларды азыр дайындап жатабыз. Бүгүнкү күндө элди күлдүрүш кыйын. Элдин цирке келиши да кыйын. Биз февраль айынын аягында өнөрүбүздү элге тартуулайбыз. Жалаң цирк куудулдары сахнага чыгабыз. Арасында шакирттерибиз да бар. Бул майрамга биз көп эмгегибизди жумшап жатабыз.
-Сиз кырк жылдан ашуун убакыттан бери бул кесиптин ээси болуп келесиз. Кээде, бөлөк кесипти аркалап кетсемби деп ойлонгон учурлар болдубу?
- Болот. Кээде ушундай бир кыйналганда айтчумун: Болду кеттим, акчалуу бир жакшы жерге барам деп. Анан, уктап жатып алам. Эртеси, эрте туруп алып, кайра циркке келип алам. Жашоо ушундай экен.
-Сиздин кесибиңизге байланыштуу келечекти карай кандай максаттарыңыз бар?
-Кудайым канча жаш берсе дагы цирктин ичинен чыкпайм. Ушул эле имаратта элдерди күлдүрүп, күлкү тамаша, жакшылык алып келсем деген эле тилек.
-Бул бала кездеги алгачкы кадамдарыңыз болуптур. Ал эми кийин эс тартып калганда клоун кесибин кандайча аркалап калдыңыз?
- Мектепти аяктагандан кийин туугандар мени техникалык университетке тапшыртып коюшту. Бирок 2-курстан эле мен циркке, атчандар группасына кетип калдым. Анан 1969-жылы Ригага барганыбызда, клоун ооруп калып, ордуна мен чыктым. Ошондон бери 41 жыл өттү. Менин жашоом кызыктуу. Мисалы, көчөдө баратып калп эле жыгылып койом, элдин баары күлүп калышат. Мен да жыргап калам. Троллейбуста баратсаң же уктап жатсаң деле, бир күлкүлүү нерсе таап анан элди күлдүрөйүн, кубаныч тартуулайын деп ойлоно бересиң.
-Сиздин кесибиңизге байланыштуу эсиңизде калган окуялар болду беле?
- Кыргыз цирки 1969-жылы Владивосток шаарына барып калдык. Аш басалы деп жыгач издесек, баары суу, күйбөйт. Жаан жаап өткөн экен. Анан автобустун бензин челегине чүпөрөк салып, анан казанга коюп күйгүзсөк күйдү. Анан карасак эле автобус күйүп жатат, көрсө тамчы аркылуу өрт, бензин челегине жеткен экен. Бир маалда жарылды, андан кийин карасак сахнанын таары күйүп баштаптыр, аңгычакты ары жактан бирөө: арстан бошонуп кетти деп кыйкырды, тим эле ары бери чуркаганыбызды айтпа, укмуш болгонбуз. Ошентип биз тарыхта калганбыз.
- Бул кесипти аркалаган сиздин шакирттериңиз барбы-?
- Ооба, бар. Биз аларды азыр дайындап жатабыз. Бүгүнкү күндө элди күлдүрүш кыйын. Элдин цирке келиши да кыйын. Биз февраль айынын аягында өнөрүбүздү элге тартуулайбыз. Жалаң цирк куудулдары сахнага чыгабыз. Арасында шакирттерибиз да бар. Бул майрамга биз көп эмгегибизди жумшап жатабыз.
-Сиз кырк жылдан ашуун убакыттан бери бул кесиптин ээси болуп келесиз. Кээде, бөлөк кесипти аркалап кетсемби деп ойлонгон учурлар болдубу?
- Болот. Кээде ушундай бир кыйналганда айтчумун: Болду кеттим, акчалуу бир жакшы жерге барам деп. Анан, уктап жатып алам. Эртеси, эрте туруп алып, кайра циркке келип алам. Жашоо ушундай экен.
-Сиздин кесибиңизге байланыштуу келечекти карай кандай максаттарыңыз бар?
-Кудайым канча жаш берсе дагы цирктин ичинен чыкпайм. Ушул эле имаратта элдерди күлдүрүп, күлкү тамаша, жакшылык алып келсем деген эле тилек.