Мындан жыйырма жыл мурда – 1986-жылдын декабрында Алматыда жергиликтүү жаштардын массалык нааразылык толкуну башталган. Буга ошо кездеги Казакстандын лидери Динмухаммед Кунаевдин кызматтан алынып,анын ордуна Геннадий Колбиндин дайындалганы себепчи болгон. Желтоксон козголоңу совет империясынын кыйрашына жана улуттук көз карандысыздыкка жол ачкан окуялардын бири катары бааланат.
“Казакстанга – казак башчы!” “Кунаев кайра кызматына коюлсун!” “Казакстан – казактардыкы!” – Ушул ураандар желтоксон демонстрациясына чыккандардын башкы талабы болгонун “Азаттыкка” Калелхан Адилхан уулу айтып берди. Желтоксон козголушу бир нече күнгө чейин уланып,Алматыга кошумча аскер күчтөрү киргизилген. Массалык акция күч менен таркатылып, анын катышуучуларын түрмөлөргө салышкан, уруп-сабашкан. Алардын баарын соттоп, узак мөөнөткө түрмөгө кесишкен. Алардын арасында ошо кезде Алматыда университетинде окуп жаткан Куансын Рахметов да болгон.
Советтер Союзу кыйрап, Казакстан көз карандысыздыкка жетишкен соң желтоксон окуясын эгемен бийлик башкача мааниде баалаган. Козголоңго катышканы үчүн соттолуп, ар кандай жазага тартылгандарды советтик репрессиянын курмандыктары деп жарыялаган жана аларды актаган.
Бирок Казак мамлекеттик университетинин профессору Сайин Бурбасов желтоксон окуясы алиге чейин толук иликтенип,өзүнүн адилет баасын ала элек деп эсептейт. Казакстан Компартиясынын борбордук комитети жарыялаган документте козголоңго он бир миңдей киши катышканы айтылган.Алардын ичинен сегиз жүздөн ашууну ар кандай жазаларга тартылган. Аларга улутчулдар, наркомандар, аракечтер деген жарлыктар тагылган. Бирок көп өтпөй бийликтер акцияга отуз-кырк миңдей жаштар катышканын айтышкан. Профессор Бурбасовдун болжолунда, Желтоксон козголушуна жок эле дегенде 25 миңдей адам чыккан. Канчасы курман болгону белгисиз бойдон калды, дейт профессор.
Желтоксан окуясы маалында азыркы президент Нурсултан Назарбаев министрлер советинин төрагасы болчу. Назарбаев өзү кийин желтоксанды Казакстандын тарыхындагы маанилүү окуя деп баалаган, бирок аны басууда ал кандай рол ойногону алиге чейин так айтылбай, такталбай келатат. Казак жаштарынын нааразылыгын басканга активдүү катышкан, аларды улутчулдар деп айыптагандардын көбү азыр деле бийликте отурушат, дейт желтоксанчылар.
Азыркы казак оппозициясынын лидери Жармахан Туякбай да ал кезде айыптоочу катары сот процесстерине катышкан. Желтоксончу Куансын Рахметовдун айтымында, кийин Туякбай жана Жогорку соттун ошо кездеги мүчөсү Кенжетаев козголоңго катышып, айыпка жыгылгандардан кечирим сурашкан.
Советтер Союзу кыйрап, Казакстан көз карандысыздыкка жетишкен соң желтоксон окуясын эгемен бийлик башкача мааниде баалаган. Козголоңго катышканы үчүн соттолуп, ар кандай жазага тартылгандарды советтик репрессиянын курмандыктары деп жарыялаган жана аларды актаган.
Бирок Казак мамлекеттик университетинин профессору Сайин Бурбасов желтоксон окуясы алиге чейин толук иликтенип,өзүнүн адилет баасын ала элек деп эсептейт. Казакстан Компартиясынын борбордук комитети жарыялаган документте козголоңго он бир миңдей киши катышканы айтылган.Алардын ичинен сегиз жүздөн ашууну ар кандай жазаларга тартылган. Аларга улутчулдар, наркомандар, аракечтер деген жарлыктар тагылган. Бирок көп өтпөй бийликтер акцияга отуз-кырк миңдей жаштар катышканын айтышкан. Профессор Бурбасовдун болжолунда, Желтоксон козголушуна жок эле дегенде 25 миңдей адам чыккан. Канчасы курман болгону белгисиз бойдон калды, дейт профессор.
Желтоксан окуясы маалында азыркы президент Нурсултан Назарбаев министрлер советинин төрагасы болчу. Назарбаев өзү кийин желтоксанды Казакстандын тарыхындагы маанилүү окуя деп баалаган, бирок аны басууда ал кандай рол ойногону алиге чейин так айтылбай, такталбай келатат. Казак жаштарынын нааразылыгын басканга активдүү катышкан, аларды улутчулдар деп айыптагандардын көбү азыр деле бийликте отурушат, дейт желтоксанчылар.
Азыркы казак оппозициясынын лидери Жармахан Туякбай да ал кезде айыптоочу катары сот процесстерине катышкан. Желтоксончу Куансын Рахметовдун айтымында, кийин Туякбай жана Жогорку соттун ошо кездеги мүчөсү Кенжетаев козголоңго катышып, айыпка жыгылгандардан кечирим сурашкан.