Эл аралык укук коргоочу уюмдар - президент Ислам Каримовго ЮНЕСКОнун “Боробудур” алтын медалын ыйгарууну сындап, нааразычылык билдиришүүдө. Сыйылык өзбек президентине “улуттар аралык достукту жана кызматташууну чыңдап, маданий жана диний диалогду өнүктүрүүгө, маданий көп түрдүүлүккө” кошкон салымы үчүн берилген. Укук коргоочу уюмдар Каримовду адам укуктарын “орой бузуучу” деп узактан бери атап жүрүшөт. Алардын айтымында, ЮНЕСКОнун сыйлыгын өзбек лидерине ыйгаруусу чоң жыңылыштык жана Улуттар Уюмунун саясатына каршы келет.
Президент Каримовго ЮНЕСКОнун сыйылыгын ыйгарууга каршы өнөктүктү Хюман Райтс Уоч жана Фридом Хаус сыяктуу таанымал эларалык укук коргоочу уюмдар башташты.
Вероника Сзенте-Гольдман- Хюман Райтс Уочтун Европа жана Борбор Азиядагы адвокаттык иштер боюнча мүдүрү. Вероника айым президент Каримовго “Борободур” алтын медалы берилгени тууралуу кабарды укканда, ал иштеген уюмда айран болушканын айтат:
- Биз муну өтө уят иш болду деп ойлойбуз. Биз жарыяны обол көргөндө аны эби жок тамаша го деп ойлогонбуз.
Сзенте –Гольдстондун сөзүнчө, диктаторду сыйлоо – БУУнун башкатчысы Кофи Аннандын “адам укугу уюмдун бардык ишинин таразасы болуш керек” деген сөзүнө каршы жасалган кадам.
Фридом Хаустун программалар боюнча улук менеджери Александр Гарпун да анын уюмунда ЮНЕСКОнун чечимине таң калышканын билдирди:
- Фридом Хаус – жарандарды кырууга катышкан Өзбекстандын диктатору Каримовго сыйлык берүү чечимин айоосуз сындайт. Каримовдун режими уруп-кыйноолор жана башка адам укугун бузуулар үчүн жооптуу деп айыпталган.
“Боробудур” медалы көбүнчө маданий мурастарды коргоодогу салым үчүн берилет. Алтын, күмүш жана коло түрү бар медаль 1983-жылдан тарта ыйгарылып келет. Борjбодур - Индонезиянын Ява аралындагы 8-9-кылымдарга курулган буддалардын бутканасы. Атактуу сыйынткана 1970-жылдары ЮНЕСКОнун жардамы менен калыбына келтирилген.
Акыркы жылдары Өзбекстанда совет доорунда кароосуз калган бир катар баалуу эстеликтер, анын ичинде Амир Темирдин Самарканддагы күмбөзү оңдолуп, ажары ачылган.
ЮНЕСКОнун чөлкөмдөгү өкүлү Владимир Сергеев сыйылык жөнүндө маалымдап жатып6 алтын медаль Ислам Каримовдун тарыхый мурастарды коргоодогу эмгеги үчүн берилгенине ишаары кылды:
- ЮНЕСКОнун башдиректору Коичиро Мацура 8-сентябрда Өзбекстандагы сапарынын соңунда өлкө президентин Боробудур медалы менен сыйлаганын айтып койушум керек. Бул сыйлык Өзбекстандын өз аймагындагы маданий эстеликтерди сактоого кошкон чоң салымын ЮНЕСКО тааныганын күбөлөйт.
Хьюман Райтс Уочтун аткаруучу директору Харлли Картнер 12-сентябрда жасаган билдирүүдө президент Каримов “ЮНЕСКОнун жаңылыш чечимин анын репрессиячыл саясатын колдоонун жышааны ирети ички жана эл аралык пропаганда үчүн жетерлик пайдаланганы” белгиленет.
Вероника Сзенте-Гольдман- Хюман Райтс Уочтун Европа жана Борбор Азиядагы адвокаттык иштер боюнча мүдүрү. Вероника айым президент Каримовго “Борободур” алтын медалы берилгени тууралуу кабарды укканда, ал иштеген уюмда айран болушканын айтат:
- Биз муну өтө уят иш болду деп ойлойбуз. Биз жарыяны обол көргөндө аны эби жок тамаша го деп ойлогонбуз.
Сзенте –Гольдстондун сөзүнчө, диктаторду сыйлоо – БУУнун башкатчысы Кофи Аннандын “адам укугу уюмдун бардык ишинин таразасы болуш керек” деген сөзүнө каршы жасалган кадам.
Фридом Хаустун программалар боюнча улук менеджери Александр Гарпун да анын уюмунда ЮНЕСКОнун чечимине таң калышканын билдирди:
- Фридом Хаус – жарандарды кырууга катышкан Өзбекстандын диктатору Каримовго сыйлык берүү чечимин айоосуз сындайт. Каримовдун режими уруп-кыйноолор жана башка адам укугун бузуулар үчүн жооптуу деп айыпталган.
“Боробудур” медалы көбүнчө маданий мурастарды коргоодогу салым үчүн берилет. Алтын, күмүш жана коло түрү бар медаль 1983-жылдан тарта ыйгарылып келет. Борjбодур - Индонезиянын Ява аралындагы 8-9-кылымдарга курулган буддалардын бутканасы. Атактуу сыйынткана 1970-жылдары ЮНЕСКОнун жардамы менен калыбына келтирилген.
Акыркы жылдары Өзбекстанда совет доорунда кароосуз калган бир катар баалуу эстеликтер, анын ичинде Амир Темирдин Самарканддагы күмбөзү оңдолуп, ажары ачылган.
ЮНЕСКОнун чөлкөмдөгү өкүлү Владимир Сергеев сыйылык жөнүндө маалымдап жатып6 алтын медаль Ислам Каримовдун тарыхый мурастарды коргоодогу эмгеги үчүн берилгенине ишаары кылды:
- ЮНЕСКОнун башдиректору Коичиро Мацура 8-сентябрда Өзбекстандагы сапарынын соңунда өлкө президентин Боробудур медалы менен сыйлаганын айтып койушум керек. Бул сыйлык Өзбекстандын өз аймагындагы маданий эстеликтерди сактоого кошкон чоң салымын ЮНЕСКО тааныганын күбөлөйт.
Хьюман Райтс Уочтун аткаруучу директору Харлли Картнер 12-сентябрда жасаган билдирүүдө президент Каримов “ЮНЕСКОнун жаңылыш чечимин анын репрессиячыл саясатын колдоонун жышааны ирети ички жана эл аралык пропаганда үчүн жетерлик пайдаланганы” белгиленет.