Азиза Турдуева, Бишкек Март ыңкылабынын башында турган лидерлердин бири, Жогорку Кеңештин депутаты Азимбек Бекназаров 23-мартта «Кыргызстан» саясий-коомдук кыйымылынын Координациялык кеңешинин атынан маалымат жыйынын өткөрдү. Бекназаров ыңкылаптын себептери, жаңы бийликтин ишиндеги кемчиликтер менен жетишкендиктерине токтолду.
Адегенде Азимбек Бекназаров 24-марттагы ыңкылаптын тарыхый маанисине токтолду:
-24-март 2005-жыл – кыргыз элинин жаны тарыхындагы, кыргыз элин бүткүл дүйнөгө тааныткан тааныткан саясий-тарыхый чоң мааниси бар окуя болгон күн катары тарыхта кала берээринен эч ким күнөм санабайт. Бул күнү кыргыздар өлкөдөгү башка элдер менен бирге биринчи жолу тарыхта бүткүл дүйнөгө өз тагдырын өзү чечкен көз карандысыз, эркиндикти сүйгөн, өз үйүнө өзү ээ экендигин башка элдердин жардамы жок эле өз үйүндө тартип орното алаарын далилдеди .
Азимбек Бекназаров ошондой эле март ыңкылабынын себептери катары 15 жыл ичинде Эл аралык валюта фондунун, Дүйнөлүк банктын көрсөтмөсү менен жүргүзүлгөн социалдык-экономикалык реформалардын жыйынтыгында элдин жакырланганын, өлкөдөгү стратегиялык маанидеги ишканалар бийлик башындагыларга бекер берилип, менчиктештирилгенин, мамлекеттик бийликтин узурпацияланганын, эл аралык мамилелерде бийлик тарабынан кыргыз элинин кызыкчылыгы корголбогондугун, Кыргызстандын эли мамлекеттен үмүтүн үзүп, Орусия, Казакстанга кете баштагандыгын, өлкөдө адам укуктарынын бузулгандыгын, коррупциянын жайылышын жана башкаларды атап өттү.
Бекназаров экс-президент Аскар Акаевдин конституциялык мөөнөттө Кыргызстанда бийлик алмашуу болмок деп билдиргенин «Кыргызстан» саясий-коомдук кыйымылынын Координациялык кеңеши четке кагат деп маалымдады:
-Аскар Акаевдин акыркы күндөрү «Мен элдин канынын төгүлүшүн каалаган жокмун, конституциялык мөөнөттө бийлик алмашуу болот эле» деген дооматтарын биз кескин четке кагабыз. Ага далилдер – А. Акаевдин кызмат мөөнөтүн 2010-жылдын аягына чейин узартуу боюнча топтолгон колдор, (колдор топтолгон китепче Ак үйдөн табылган, азыр менин жеке архивимде), 22-мартта Бермет Акаева башында турган жаңы парламенттин жыйыны, экинчи «Аксы окуясынын кайталанышына катыша албайм», -деп Осмонакун Ибраимовдун кызматтан кетиши, революция башчыларын камоодон баш тартканы үчүн башкы прокурор Мыктыбек Абдылдаевдин кызматтан четтетилиши, 24-марттан кийин Ак үйдүн подвалынан курал-жарактын табылышы ж.б. .
Маалымат жыйынында президент Курманбек Бакиев башында турган бийлик тарабынан кетирилип жаткан кемчиликтер тууралуу да айтылды:
-К. Бакиев башында турган жаңы бийлик көп жаңылыштыктарды кетирүүдө. Эң башкысы – Акаевдик системаны өзгөртүү боюнча чечкиндүү кадамдарга барган жок. Конституциялык реформа кечеңдетилүүдө. Коррупция менен күрөшүү токтоп калды…
Бийликтин кемчиликтери иретинде Бекназаров ошондой эле коррупцияга каршы чечкиндүү күрөштүн жоктугу, сот системасында өзгөрүүлөр болбогондугу, Баткен, Барскоон, Аксы трагедияларына жооптуу адамдар жоопко тартыла электиги жана башкалар деп айтты. Бирок, кетирилип жаткан кемчилдиктер менен бирге айрым жетишкендиктер да белгиленди. Башкы жетишкендик катары өлкөдө стабилдүүлүктүн орнотулгандыгы, турак-жай маселеси чечиле баштагандыгы, эмгек акы, пенсия, жөлөк пулдар өз учурунда берилип жаткандыгын, инвестицияларды тартуу жагдайынын жакшырып баратканын белгиледи Азимбек Бекназаров:
-15 жылдан бери бир беткей тонолуп, уурдалып келген өлкөнү бир жылда тикелей койуу утопия десек жаңылышпайбыз. Бузуу, кулатуу оңой, куруу кыйын. Азыркы Бакиев-Кулов бийлиги Элдик революциянын бийлиги. Биз өз бийлигибизди колдоп, коргоп алууга жана ал бийликти эл үчүн иштетүүгө, биринчи кезекте биз, революционерлер милдеттүүбүз .
24-марттагы окуяларга байланыштуу бүгүнкү күндө ар кандай талаш-тартыш көз караштар айтылууда. Өткөн жылы Александр Князевдин авторлугунда «Кыргызстандагы 2005-жылдын 24-мартындагы мамлекеттик төңкөрүш» деген китеп жарыяланса, «24-март 2005-жыл – Элдик революция» деген аталыштагы жыйнак жакында жарык көрдү.
-24-март 2005-жыл – кыргыз элинин жаны тарыхындагы, кыргыз элин бүткүл дүйнөгө тааныткан тааныткан саясий-тарыхый чоң мааниси бар окуя болгон күн катары тарыхта кала берээринен эч ким күнөм санабайт. Бул күнү кыргыздар өлкөдөгү башка элдер менен бирге биринчи жолу тарыхта бүткүл дүйнөгө өз тагдырын өзү чечкен көз карандысыз, эркиндикти сүйгөн, өз үйүнө өзү ээ экендигин башка элдердин жардамы жок эле өз үйүндө тартип орното алаарын далилдеди .
Азимбек Бекназаров ошондой эле март ыңкылабынын себептери катары 15 жыл ичинде Эл аралык валюта фондунун, Дүйнөлүк банктын көрсөтмөсү менен жүргүзүлгөн социалдык-экономикалык реформалардын жыйынтыгында элдин жакырланганын, өлкөдөгү стратегиялык маанидеги ишканалар бийлик башындагыларга бекер берилип, менчиктештирилгенин, мамлекеттик бийликтин узурпацияланганын, эл аралык мамилелерде бийлик тарабынан кыргыз элинин кызыкчылыгы корголбогондугун, Кыргызстандын эли мамлекеттен үмүтүн үзүп, Орусия, Казакстанга кете баштагандыгын, өлкөдө адам укуктарынын бузулгандыгын, коррупциянын жайылышын жана башкаларды атап өттү.
Бекназаров экс-президент Аскар Акаевдин конституциялык мөөнөттө Кыргызстанда бийлик алмашуу болмок деп билдиргенин «Кыргызстан» саясий-коомдук кыйымылынын Координациялык кеңеши четке кагат деп маалымдады:
-Аскар Акаевдин акыркы күндөрү «Мен элдин канынын төгүлүшүн каалаган жокмун, конституциялык мөөнөттө бийлик алмашуу болот эле» деген дооматтарын биз кескин четке кагабыз. Ага далилдер – А. Акаевдин кызмат мөөнөтүн 2010-жылдын аягына чейин узартуу боюнча топтолгон колдор, (колдор топтолгон китепче Ак үйдөн табылган, азыр менин жеке архивимде), 22-мартта Бермет Акаева башында турган жаңы парламенттин жыйыны, экинчи «Аксы окуясынын кайталанышына катыша албайм», -деп Осмонакун Ибраимовдун кызматтан кетиши, революция башчыларын камоодон баш тартканы үчүн башкы прокурор Мыктыбек Абдылдаевдин кызматтан четтетилиши, 24-марттан кийин Ак үйдүн подвалынан курал-жарактын табылышы ж.б. .
Маалымат жыйынында президент Курманбек Бакиев башында турган бийлик тарабынан кетирилип жаткан кемчиликтер тууралуу да айтылды:
-К. Бакиев башында турган жаңы бийлик көп жаңылыштыктарды кетирүүдө. Эң башкысы – Акаевдик системаны өзгөртүү боюнча чечкиндүү кадамдарга барган жок. Конституциялык реформа кечеңдетилүүдө. Коррупция менен күрөшүү токтоп калды…
Бийликтин кемчиликтери иретинде Бекназаров ошондой эле коррупцияга каршы чечкиндүү күрөштүн жоктугу, сот системасында өзгөрүүлөр болбогондугу, Баткен, Барскоон, Аксы трагедияларына жооптуу адамдар жоопко тартыла электиги жана башкалар деп айтты. Бирок, кетирилип жаткан кемчилдиктер менен бирге айрым жетишкендиктер да белгиленди. Башкы жетишкендик катары өлкөдө стабилдүүлүктүн орнотулгандыгы, турак-жай маселеси чечиле баштагандыгы, эмгек акы, пенсия, жөлөк пулдар өз учурунда берилип жаткандыгын, инвестицияларды тартуу жагдайынын жакшырып баратканын белгиледи Азимбек Бекназаров:
-15 жылдан бери бир беткей тонолуп, уурдалып келген өлкөнү бир жылда тикелей койуу утопия десек жаңылышпайбыз. Бузуу, кулатуу оңой, куруу кыйын. Азыркы Бакиев-Кулов бийлиги Элдик революциянын бийлиги. Биз өз бийлигибизди колдоп, коргоп алууга жана ал бийликти эл үчүн иштетүүгө, биринчи кезекте биз, революционерлер милдеттүүбүз .
24-марттагы окуяларга байланыштуу бүгүнкү күндө ар кандай талаш-тартыш көз караштар айтылууда. Өткөн жылы Александр Князевдин авторлугунда «Кыргызстандагы 2005-жылдын 24-мартындагы мамлекеттик төңкөрүш» деген китеп жарыяланса, «24-март 2005-жыл – Элдик революция» деген аталыштагы жыйнак жакында жарык көрдү.