Жаңыл Жусубжан, Айжан Шаботоева Исламдык өлкөлөрдө Ноорузду ал мусулманчылыкка чейин майрам болгону үчүн анчейин сүйө беришпейт, ал эми секулярдуу Түркияда бул майрамга күрд сепаратизмине байланыштуу тыюу салынып келген. Ушундан улам Кошмо Штаттарынын Колумбия университетинде түркиялык студенттердин катышуусу менен өткөрүлгөн майрам Нооруз делбестен, Түрк тилдүү элдердин Жаз фестивалы деп тергелди.
Майрамдын уюштуруучуларынын бири Талант Султанов менен байланыштык. Мен Таланттан алгач Таласта өткөн бала чагыңда Нооруз майрамын майрамдачу белеңер деп сурадым:
ТАЛАНТ СУЛТАНОВ: Советтер Союзунун убагында майрамдалчу эмес, бирок кийин эсимде бар, чоң майрамдар болот эле. Бул жакта биз бул Орто Азия үчүн чоң майрам, ал эми Америкада аны жакшы биле беришпейт, ошон үчүн чогуу белгилесек деп ойлодук.
ЖАҢЫЛ ЖУСУБЖАН: Ал эми түрктөр эмне деп жатышат? Түркияда күрдүлөргө байланыштуу ага тыюу салынып келбедиби.
ТАЛАНТ СУЛТАНОВ: Биз ошол проблеманы билебиз, ошондуктан, биз нооруз майрамын "Жазгы фестивал" деп атаганбыз.
ЖАҢЫЛ ЖУСУБЖАН: Талант Султанов азыр кезегинде Азамат Алтай китепканасында иштеп кеткен Колумбия университетинде Эл аралык мамилелер адистиги боюнча магстрдик курста окуп жатат. Мындагы жазгы фестивалда Кыргызстандан Теңир-Тоо тобу концерт койду. Ошондой эле даамдуу тамак-аш да болду.
ЖЕҢИЖОККО АРНАЛГАН СЫНАКТЫН ЖЕҢҮҮЧҮЛӨРҮ АТАЛАТ
Сүйгөн жарын сыпаттоодо айтылуу акын Жеңижокко жеткен бар, жетпеген бар. Мына ушул улуу инсандын урматында тилди сөз менен эмес иш менен колдогон иш-чаранын жыйынтыгы бүгүн Бишкек гуманитардык университетинде чыгарылат. Жеңүүчү 200 доллар байге алат, бирок кеп байгеде эмес, себеби башкы жеңүүчү - кыргыз тили, демек биз баарыбыз жеңген болобуз. “Эне тил жана Жеңижок” аттуу сынак туурасында Бишкектен Айжан Шаботоева кабарлайт.
АЙЖАН: Жеңижоктун чыгармаларын даңазалоо аркылуу жаш муундарды тилге, адабиятка ,тарыхка кызыктыруу менен бирге улуттук маданиятты, рухий дөөлөттөрдү жайылтуу жана мамлекеттик тилдин конституциялык беделин бекемдөө максатында өткөрүлгөн бул сынак баардык билим берүү мекемелеринин арасында жүрдү. Кыргыз Республикасынын президентине караштуу мамлекеттик тил боюнча улуттук комиссиянын төрагасынын орун басары Ташбоо Жумагуловдун айтымында үч айдан бери жүрүп жаткан бул сынакка 193 иш келип түшкөн:
ТАШБОО ЖУМАГУЛОВ:Бул Республикалык сынакта 193 иш келип түштү. Мына ошонун ичинен 16 ишти тандап алыш калыстар тобу үчүн өтө кыйынчылыкка турду. Алар үч күн иштешип, жыйынтыгында 16ишти тандап алышты. Мына бүгүн саат төрттө Бишкек гуманитардык университетинин жыйындар залында өкмөт жетекчилеринин катышуусу менен салтанаттуу түрдө сынакты жыйынтыктайбыз.
АЙЖАН:Ал эми сынактын байгелери кандай болот?
ТАШБОО ЖУМАГУЛОВ:- Биринчи орунга он миң сом. Экинчи орунду ээлеген эки орунга жети миң сомдон, ал эми үчүнчү орунга татыктуу болгон үч орунга беш миң сомдон ыйгарабыз. Мындан тышкары калган он бирине кызыктыруучу сыйлык беребиз. Маселен Жеңижоктун китебин, балдар энциклопедиясын жана ардак грамоталарын тапшырабыз.
Айжан:Эмне себептен Жеңижоктун чыгармалары аркылуу улуттук тилди даңазалоону максат кылдыңыздар?
ТАШБОО ЖУМАГУЛОВ: Биз ойлонуп олтуруп, ушул Жеңижоктун чыгармалары аркылуу тилди даңазалайлы деп чечтик, себеби Жеңижоктой сөз чеберин биз жолуктура албадык. “Аккан суу” деген ырын эле алты күн айтып, анда дүйнө таанымы укмуш берилген.
ТАЛАНТ СУЛТАНОВ: Советтер Союзунун убагында майрамдалчу эмес, бирок кийин эсимде бар, чоң майрамдар болот эле. Бул жакта биз бул Орто Азия үчүн чоң майрам, ал эми Америкада аны жакшы биле беришпейт, ошон үчүн чогуу белгилесек деп ойлодук.
ЖАҢЫЛ ЖУСУБЖАН: Ал эми түрктөр эмне деп жатышат? Түркияда күрдүлөргө байланыштуу ага тыюу салынып келбедиби.
ТАЛАНТ СУЛТАНОВ: Биз ошол проблеманы билебиз, ошондуктан, биз нооруз майрамын "Жазгы фестивал" деп атаганбыз.
ЖАҢЫЛ ЖУСУБЖАН: Талант Султанов азыр кезегинде Азамат Алтай китепканасында иштеп кеткен Колумбия университетинде Эл аралык мамилелер адистиги боюнча магстрдик курста окуп жатат. Мындагы жазгы фестивалда Кыргызстандан Теңир-Тоо тобу концерт койду. Ошондой эле даамдуу тамак-аш да болду.
ЖЕҢИЖОККО АРНАЛГАН СЫНАКТЫН ЖЕҢҮҮЧҮЛӨРҮ АТАЛАТ
Сүйгөн жарын сыпаттоодо айтылуу акын Жеңижокко жеткен бар, жетпеген бар. Мына ушул улуу инсандын урматында тилди сөз менен эмес иш менен колдогон иш-чаранын жыйынтыгы бүгүн Бишкек гуманитардык университетинде чыгарылат. Жеңүүчү 200 доллар байге алат, бирок кеп байгеде эмес, себеби башкы жеңүүчү - кыргыз тили, демек биз баарыбыз жеңген болобуз. “Эне тил жана Жеңижок” аттуу сынак туурасында Бишкектен Айжан Шаботоева кабарлайт.
АЙЖАН: Жеңижоктун чыгармаларын даңазалоо аркылуу жаш муундарды тилге, адабиятка ,тарыхка кызыктыруу менен бирге улуттук маданиятты, рухий дөөлөттөрдү жайылтуу жана мамлекеттик тилдин конституциялык беделин бекемдөө максатында өткөрүлгөн бул сынак баардык билим берүү мекемелеринин арасында жүрдү. Кыргыз Республикасынын президентине караштуу мамлекеттик тил боюнча улуттук комиссиянын төрагасынын орун басары Ташбоо Жумагуловдун айтымында үч айдан бери жүрүп жаткан бул сынакка 193 иш келип түшкөн:
ТАШБОО ЖУМАГУЛОВ:Бул Республикалык сынакта 193 иш келип түштү. Мына ошонун ичинен 16 ишти тандап алыш калыстар тобу үчүн өтө кыйынчылыкка турду. Алар үч күн иштешип, жыйынтыгында 16ишти тандап алышты. Мына бүгүн саат төрттө Бишкек гуманитардык университетинин жыйындар залында өкмөт жетекчилеринин катышуусу менен салтанаттуу түрдө сынакты жыйынтыктайбыз.
АЙЖАН:Ал эми сынактын байгелери кандай болот?
ТАШБОО ЖУМАГУЛОВ:- Биринчи орунга он миң сом. Экинчи орунду ээлеген эки орунга жети миң сомдон, ал эми үчүнчү орунга татыктуу болгон үч орунга беш миң сомдон ыйгарабыз. Мындан тышкары калган он бирине кызыктыруучу сыйлык беребиз. Маселен Жеңижоктун китебин, балдар энциклопедиясын жана ардак грамоталарын тапшырабыз.
Айжан:Эмне себептен Жеңижоктун чыгармалары аркылуу улуттук тилди даңазалоону максат кылдыңыздар?
ТАШБОО ЖУМАГУЛОВ: Биз ойлонуп олтуруп, ушул Жеңижоктун чыгармалары аркылуу тилди даңазалайлы деп чечтик, себеби Жеңижоктой сөз чеберин биз жолуктура албадык. “Аккан суу” деген ырын эле алты күн айтып, анда дүйнө таанымы укмуш берилген.