Азиза Турдуева, Бишкек 20-мартта Бишкекте «Кыргыз парламентарийлери коррупцияга каршы» коомдук бирикмеси тарабынан өткөрүлгөн жыйында өлкөдөгү коррупцияга байланыштуу маселелер талкууланды. Ага катышкан Жогорку Кеңештин депутаттары, өкмөттүн, сот системасынын өкүлдөрү коррупцияга каршы күрөшүүнүн жолдору боюнча ой бөлүшүштү.
Жыйындын катышуучуларынын бир бөлүгү Кыргызстанда коррупцияга каршы күрөшүү кагаз жүзүндө гана калып келатканын белгиледи. Мындай пикирин Европадагы коопсуздук жана кызматташтык уюмунун Бишкектеги өкүлчүлүгүнүн, Дүйнөлүк банктын Кыргызстандагы кеңсесинин өкүлү, айрым ишкерлер жана депутаттар айтышты. Юстиция министри Марат Кайыповдун көз карашында, учурда Кыргызстанда коррупцияга каршы эффективдүү күрөшүү үчүн сот ситемасынын жана маалымат каржаттарынын эркиндиги жетишпей жатат. Ал эми мурдагы бийлик учурунда коррупцияга каршы күрөшүүгө тоскоолдук кылып келген себептин бири катары Марат Кайыпов төмөнкү маселеге токтолду:
«Азыр Бакиев бийликке келгенден кийин, мурдагыдай, Акаев бийликтен эч качан бийликтен кетпейт дегендей ой жок. Тескерисинче, Бакиев да, Кулов да мөөнөтү келгенде, бийликтен кетишет, ошондой өз иштерибиз үчүн жооп беришибиз керек деген көз караш бар. Биз, министрлер да ошондой ойдобуз. Ал эми Акаевдин учучунда чиновниктер Акаев эч качан бийликтен кетпейт деген ишенич менен каалаганча ичип-жешкен. Бул коррупцияга каршы күрөшүүгө чоң тоскоолдук болгон», - деди юстиция министри.
Ал эми Жогоорку соттун төрагасы Курманбек Осмонов учурда чындыгында эле коррупцияга каршы чечкиндүү күрөшүүгө сот системасындагы өзгөрүүлөр жетишсиз деп эсептейт:
«Албетте, алдыда сот системасын көз карандысыз кылуу үчүн Конституцияга башка мыйзамдарга тиешелүү өзгөртүүлөрдү, толктоолорду киргизүү керек. Бул багытта чоччулабай эле чечкиндүү кадамдар жасалууга тийиш. Мына ошондо коррупцияга каршы күрөшүү да натыйжа бермекчи»,- деди Курманбек Осмонов.
Жыйындын айрым катышуучулары Борбор Азия аймагында алгачкы ирет түзүлгөн "Кыргыз парламентарийлери коррупцияга каршы" уюму тарабынан да коррупцияга каршы күрөшүүгө салым кошулат деген ишеничтерин ортого салышты. Бул уюмдун башкы максаттарына анын өкүлү, Жогорку Кеңештин депутаты Тайырбек Сарпашев мындайча токтолду:
«Биздин башкы максат – коррупцияга каршы күрөшүү боюнча мыйзамдарды эл аралык стандарттарга ылайыкташтыруу. Ошондой эле арам акчаларды табуунун жолдорун иликтөө. Базар экономикасын өнүктүрүү да коррупцияга каршы күрөшүүнүн жолдорунун бири. Коррупцияга каршы күрөшүүдө чечкиндүү кадамдар керек. Ал эми азыркы бийлик болсо, мурдагы бийлик сыяктуу эле коррупциялык системага кирип кетти», - деди Тайырбек Сарпашев.
Жыйында ошондой эле Кыргызстанда коррупцияга каршы күрөшүү натыйжалуу болушу үчүн күч структураларында, тартип коргоо органдарында да реформа жүргүзүлүшүнүн, бул тармактагы нормативдик-мыйзамдык негизди чыңдоонун зарылдыгы тууралуу да айтылды. Ошондой эле коррупцияга каршы күрөшүүдө ага байланыштуу мамлекеттик стратегиянын мааниси да белгиленди. Коррупциянын деңгээлин азайтуунун дагы бир жолу катары атуулдук коомдун активдүүлүгү аталды.
«Азыр Бакиев бийликке келгенден кийин, мурдагыдай, Акаев бийликтен эч качан бийликтен кетпейт дегендей ой жок. Тескерисинче, Бакиев да, Кулов да мөөнөтү келгенде, бийликтен кетишет, ошондой өз иштерибиз үчүн жооп беришибиз керек деген көз караш бар. Биз, министрлер да ошондой ойдобуз. Ал эми Акаевдин учучунда чиновниктер Акаев эч качан бийликтен кетпейт деген ишенич менен каалаганча ичип-жешкен. Бул коррупцияга каршы күрөшүүгө чоң тоскоолдук болгон», - деди юстиция министри.
Ал эми Жогоорку соттун төрагасы Курманбек Осмонов учурда чындыгында эле коррупцияга каршы чечкиндүү күрөшүүгө сот системасындагы өзгөрүүлөр жетишсиз деп эсептейт:
«Албетте, алдыда сот системасын көз карандысыз кылуу үчүн Конституцияга башка мыйзамдарга тиешелүү өзгөртүүлөрдү, толктоолорду киргизүү керек. Бул багытта чоччулабай эле чечкиндүү кадамдар жасалууга тийиш. Мына ошондо коррупцияга каршы күрөшүү да натыйжа бермекчи»,- деди Курманбек Осмонов.
Жыйындын айрым катышуучулары Борбор Азия аймагында алгачкы ирет түзүлгөн "Кыргыз парламентарийлери коррупцияга каршы" уюму тарабынан да коррупцияга каршы күрөшүүгө салым кошулат деген ишеничтерин ортого салышты. Бул уюмдун башкы максаттарына анын өкүлү, Жогорку Кеңештин депутаты Тайырбек Сарпашев мындайча токтолду:
«Биздин башкы максат – коррупцияга каршы күрөшүү боюнча мыйзамдарды эл аралык стандарттарга ылайыкташтыруу. Ошондой эле арам акчаларды табуунун жолдорун иликтөө. Базар экономикасын өнүктүрүү да коррупцияга каршы күрөшүүнүн жолдорунун бири. Коррупцияга каршы күрөшүүдө чечкиндүү кадамдар керек. Ал эми азыркы бийлик болсо, мурдагы бийлик сыяктуу эле коррупциялык системага кирип кетти», - деди Тайырбек Сарпашев.
Жыйында ошондой эле Кыргызстанда коррупцияга каршы күрөшүү натыйжалуу болушу үчүн күч структураларында, тартип коргоо органдарында да реформа жүргүзүлүшүнүн, бул тармактагы нормативдик-мыйзамдык негизди чыңдоонун зарылдыгы тууралуу да айтылды. Ошондой эле коррупцияга каршы күрөшүүдө ага байланыштуу мамлекеттик стратегиянын мааниси да белгиленди. Коррупциянын деңгээлин азайтуунун дагы бир жолу катары атуулдук коомдун активдүүлүгү аталды.