Аманбек Жапаров,Бишкек Жогорку Кеңештин жыйыны апта ичинде кворумдун жоктугунан бир нече ирет болбой калды. Айрым байкоочулар кворумдун жоктугу, депутаттардын көз караштары келишпей эки топко бөлүнүшү, барып-келип парламентти өзүнөн өзү таркоого алып келиши мүмкүн деген божомолдорду айтышууда. Ал эми Жогорку Кеңештин төрагасы Марат Султанов парламенттин таркоосуна эч кандай негиз жок деген ишенимде.
Айрым байкоочулар Жогорку Кеңештин депутаттары компромисске келишип, экономикалык-социалдык орчундуу маселелерди чечүүчү мыйзам долбоорлорун кабыл алышып, активдүү иш алып барышпай, ич ара бөлүнүүлөргө жол берсе оор кризиске учурашы мүмкүн деген көз караштарын айтышууда. Алардын баамында акыркы мезгилдерде парламенттеги кворумдун жоктугу кандайдыр бир саясий оюндардын башталышынан кабар берет. Парламент депутаттарынын ич ара келишпестиги, ар кандай топторго бөлүнүшү жаңы төраганы шайлоо учурунда ачыкка чыкты, дейт экс-депутат Бакыт Керимбеков.
-Элдер менден сурап атышат. Эмне үчүн парлментте азыр кворум болбой атат?-деп. Мен айтар элем ,“Балык башынан сасыйт” дегендей парламентте да “сасык” жыт жыттана баштады. Себеби, төраганын отставкасын караганда 61 депутат бюллетень алыптыр. Үкөктөн 62 бюллетень чыгып атпайбы. Бирөөнү кошуп коюшуптур. Өзүңөр билесиңер депутаттык шайлоодо бюллетень кошуп коюшуп ызы-чуу чыгарышат экен. Бийликтин бир бутагы Жогорку Кеңеште айрым депутаттар өздөрү бюллетень кошуп аткандан кийин, депутаттар өздөрү чечим чыгарыш керек. Иштейбиз же иштебейбиз,-деген.
Бакыт Керимбеков белгилегендей, депутаттар парламентти кризиске учуратпашы үчүн регламентти сактап, мыйзам бузууларга, ар кандай топторго бөлүнүүгө жол бербөөсү керек.
Ал эми парламент төрагасы Марат Султановдун пикиринде, кворумдун жоктугунан саясий себеп издөөнүн зарылчылыгы жок.
- Кворум жөнүндө. Бул жерде эч кандай саясий оюн жок. Чет мамлекетке иш сапары менен бир депутаттык топ кетип калыптыр, деп көпчүлүк суроо берип жатат. Ал депутаттык топ буга чейин эл аралык уюмдар менен тыгыз иштешкен экен. Ошондуктан эл аралык уюмдар ошол депутаттык топту командировкага жиберишиптир. Бул командировкалар төраганы шайлоого чейин эле пландаштырылыптыр. Мен ойлоп атам, парламентте өзүн-өзү таркатуу тууралуу ой жок. Мен канча депутат менен сүйлөшүп көрдүм бирөө дагы андай ой айткан жок,-деди спикер Марат Султанов.
Жогорку Кеңештин депутаты Дооронбек Садырбаевдин айтымында, парламент иштей баштагандан бери кворум маселеси боюнча талаш-тартыш болуп келүүдө:
-Ушул айтылып жаткан пикирлерге кошула турган жөнүм болуп турат. Биз иштей баштаган биринчи күндөн бери эле кворум менен камсыз кылуу боюнча бири-бирибиз менен талашып-тартышып, урушуп-талашып жүргөн деле мурдагы чакырылыштагы 25 депутат. “Тегин жерден өрт чыкпайт” дегендей, жанагы акчалуу бай депутаттардын Жогорку Кеңештен көңүлдөрү калып калган окшойт. Дүйшөмбүдө олуттуу бир сүйлөшүп алып, мен айтайын деп атам, “Депутаттар иштесек иштейли, ишибиздин бир натыйжасы болсун. Иштебей турган болсок, анда элге жаман көрүнбөй, президентке жаман көрүнбөй, бири-бирибизге жаман көрүнбөй тарап кетелик” деген сунушту айтайын деп отурам.
Дооронбек Садырбаев ошондой эле айрым депутаттар мамлекеттин, элдин кызыкчылыгынан жеке өзүнүн керт башынын кызыкчылыгын жогору коюп, парламенттин кадырын кетирип жатат деген оюн билдирди.
-Элдер менден сурап атышат. Эмне үчүн парлментте азыр кворум болбой атат?-деп. Мен айтар элем ,“Балык башынан сасыйт” дегендей парламентте да “сасык” жыт жыттана баштады. Себеби, төраганын отставкасын караганда 61 депутат бюллетень алыптыр. Үкөктөн 62 бюллетень чыгып атпайбы. Бирөөнү кошуп коюшуптур. Өзүңөр билесиңер депутаттык шайлоодо бюллетень кошуп коюшуп ызы-чуу чыгарышат экен. Бийликтин бир бутагы Жогорку Кеңеште айрым депутаттар өздөрү бюллетень кошуп аткандан кийин, депутаттар өздөрү чечим чыгарыш керек. Иштейбиз же иштебейбиз,-деген.
Бакыт Керимбеков белгилегендей, депутаттар парламентти кризиске учуратпашы үчүн регламентти сактап, мыйзам бузууларга, ар кандай топторго бөлүнүүгө жол бербөөсү керек.
Ал эми парламент төрагасы Марат Султановдун пикиринде, кворумдун жоктугунан саясий себеп издөөнүн зарылчылыгы жок.
- Кворум жөнүндө. Бул жерде эч кандай саясий оюн жок. Чет мамлекетке иш сапары менен бир депутаттык топ кетип калыптыр, деп көпчүлүк суроо берип жатат. Ал депутаттык топ буга чейин эл аралык уюмдар менен тыгыз иштешкен экен. Ошондуктан эл аралык уюмдар ошол депутаттык топту командировкага жиберишиптир. Бул командировкалар төраганы шайлоого чейин эле пландаштырылыптыр. Мен ойлоп атам, парламентте өзүн-өзү таркатуу тууралуу ой жок. Мен канча депутат менен сүйлөшүп көрдүм бирөө дагы андай ой айткан жок,-деди спикер Марат Султанов.
Жогорку Кеңештин депутаты Дооронбек Садырбаевдин айтымында, парламент иштей баштагандан бери кворум маселеси боюнча талаш-тартыш болуп келүүдө:
-Ушул айтылып жаткан пикирлерге кошула турган жөнүм болуп турат. Биз иштей баштаган биринчи күндөн бери эле кворум менен камсыз кылуу боюнча бири-бирибиз менен талашып-тартышып, урушуп-талашып жүргөн деле мурдагы чакырылыштагы 25 депутат. “Тегин жерден өрт чыкпайт” дегендей, жанагы акчалуу бай депутаттардын Жогорку Кеңештен көңүлдөрү калып калган окшойт. Дүйшөмбүдө олуттуу бир сүйлөшүп алып, мен айтайын деп атам, “Депутаттар иштесек иштейли, ишибиздин бир натыйжасы болсун. Иштебей турган болсок, анда элге жаман көрүнбөй, президентке жаман көрүнбөй, бири-бирибизге жаман көрүнбөй тарап кетелик” деген сунушту айтайын деп отурам.
Дооронбек Садырбаев ошондой эле айрым депутаттар мамлекеттин, элдин кызыкчылыгынан жеке өзүнүн керт башынын кызыкчылыгын жогору коюп, парламенттин кадырын кетирип жатат деген оюн билдирди.