Чолпон Орозобекова , Бишкек Кыргызстан бир кыйла татаал сүйлөшүүлөрдөн кийин Өзбекстан менен газ боюнча келишимге жетишти. Бирок, Кыргызстан өзбек газын бир топ оор шарттар менен алмак болууда.
Кычыраган кыш күндөрү кирип келгенден кийин гана Кыргызстан өзбек газы боюнча макулдашууга жетишти. Бирок “Кыргызгаз” акционердик коомунун жетекчилиги билдиргенге караганда, Кыргызстан оор шарттарга макул болууга аргасыз болду. Биринчиден, көгүлтүр отундун баасы 30 пайызга кымбаттады, экинчиден ар бир айга акыны алдын ала төлөп турмак болду.
“Кыргызгаздын” жетекчи орун басары Саламат Айтикеев билдиргенге караганда, Кыргызстан эң башкысы өз убагында төлөп турса эле жылы бою газ болот:
- Быйыл 750 миллион кубометр газ келет. Баасы 55 доллардан болот. Бирок алдына ал төлөмөй болот, мындай шарт мурда жок болчу. Товарга алмаштыруу тууралуу сөз жок. “Узтрансгаз” өзүнүн шартын негиздеп берди. Азыр дүйнө жүзүндө газ кымбаттап атат. Эгер бизге газ керек болсо ушул шарттарды аткарышыбыз керек,- дейт Саламат Айтикеев.
Бирок мурдагы вице- премьер министр Базарбай Мамбетов бул шарттар Кыргызстанга оордук кылат деген оюн билдирди:
- Акчалай, болгондо дагы алдын ала эч качан төлөй албайбыз. Мындан 6-7 жыл мурда шыйпыр, жүгөрү өңдүү товарлар менен кутулчу элек. Биздин аткаминерлер Кыргызстандын шартын эске албай эле көнүп берип атышпайбы. Өзбекстан болсо ого бетер эле басынтып алды,- дейт Базарбай Мамбетов.
Анын пикиринде, быйыл кышта Өзбекстан газды бууп койсо Казакстанга агып бараткан ошол эле өзбек газы сактайт. Бирок дал ушундай эле жолдон буруп алган ыкма Россияны Украинага газ берүүгө мажбур кылды деген ойдо:
- Украина жолдон эле газды буруп алды эле Орусиянын чый-пыйы чыгып кетти. Себеби Европа мамлекеттерине уят болот экен. Анан акыр Орусия да украин бийлигинин шартына көнгөнгө мажбур болбодубу,- дейт Базарбай Мамбетов.
Эки жылдан бери пайдаланып келген газ үчүн Кыргызстан Казакстанга 18 миллион доллар карыз. “Кыргызгаздын жетекчилигинин” айтымында, бул карыздын мөөнөтүн жылдыруу боюнча сүйлөшүүлөр жүрүп жатат.
Айрым байкоочулар Кыргызстан электр энергиясынын эсебинен газ алышы керек болчу деген ойдо. Саясатчы Бегиш Ааматов Орусия менен Украина газ чатагын жакшы чечти деген ойдо. Анын пикиринде, Борбор Азия өлкөлөрүндөгү коңшу мамлекеттердин мамилесинин нчардыгы газ боюнча сүйлөшүүлөрдө көрүнүп калды. “Түбөлүк достук бизде кагазда гана калган достук” дейт Бегиш Ааматов.
Өзбекстан бааны 42 доллардан 55 долларга көтөргөндөн кийин ички керектөөчүлөр үчүн газ 57 тыйынга кымбаттады. “Кыргызгаз” жетекчилиги айрым техникалык чыгымдарды кыскартуу менен элге бааны 18 пайызга гана көтөрдүк деп билдирди.
“Кыргызгаздын” жетекчи орун басары Саламат Айтикеев билдиргенге караганда, Кыргызстан эң башкысы өз убагында төлөп турса эле жылы бою газ болот:
- Быйыл 750 миллион кубометр газ келет. Баасы 55 доллардан болот. Бирок алдына ал төлөмөй болот, мындай шарт мурда жок болчу. Товарга алмаштыруу тууралуу сөз жок. “Узтрансгаз” өзүнүн шартын негиздеп берди. Азыр дүйнө жүзүндө газ кымбаттап атат. Эгер бизге газ керек болсо ушул шарттарды аткарышыбыз керек,- дейт Саламат Айтикеев.
Бирок мурдагы вице- премьер министр Базарбай Мамбетов бул шарттар Кыргызстанга оордук кылат деген оюн билдирди:
- Акчалай, болгондо дагы алдын ала эч качан төлөй албайбыз. Мындан 6-7 жыл мурда шыйпыр, жүгөрү өңдүү товарлар менен кутулчу элек. Биздин аткаминерлер Кыргызстандын шартын эске албай эле көнүп берип атышпайбы. Өзбекстан болсо ого бетер эле басынтып алды,- дейт Базарбай Мамбетов.
Анын пикиринде, быйыл кышта Өзбекстан газды бууп койсо Казакстанга агып бараткан ошол эле өзбек газы сактайт. Бирок дал ушундай эле жолдон буруп алган ыкма Россияны Украинага газ берүүгө мажбур кылды деген ойдо:
- Украина жолдон эле газды буруп алды эле Орусиянын чый-пыйы чыгып кетти. Себеби Европа мамлекеттерине уят болот экен. Анан акыр Орусия да украин бийлигинин шартына көнгөнгө мажбур болбодубу,- дейт Базарбай Мамбетов.
Эки жылдан бери пайдаланып келген газ үчүн Кыргызстан Казакстанга 18 миллион доллар карыз. “Кыргызгаздын жетекчилигинин” айтымында, бул карыздын мөөнөтүн жылдыруу боюнча сүйлөшүүлөр жүрүп жатат.
Айрым байкоочулар Кыргызстан электр энергиясынын эсебинен газ алышы керек болчу деген ойдо. Саясатчы Бегиш Ааматов Орусия менен Украина газ чатагын жакшы чечти деген ойдо. Анын пикиринде, Борбор Азия өлкөлөрүндөгү коңшу мамлекеттердин мамилесинин нчардыгы газ боюнча сүйлөшүүлөрдө көрүнүп калды. “Түбөлүк достук бизде кагазда гана калган достук” дейт Бегиш Ааматов.
Өзбекстан бааны 42 доллардан 55 долларга көтөргөндөн кийин ички керектөөчүлөр үчүн газ 57 тыйынга кымбаттады. “Кыргызгаз” жетекчилиги айрым техникалык чыгымдарды кыскартуу менен элге бааны 18 пайызга гана көтөрдүк деп билдирди.