Маскөөдө орусиялык Коомдук палатанын акыркы 42 мүчөсү тандалып алынып толук түзүлүшү аяктады. Ага жержерлерден баш-аягы 126 киши тартылганын айтышууда. Палатанын биринчи олтуруму январда өтмөкчү. Ал уюм, ырасмий булактар таркаткан маалыматка караганда, кабыл алынуучу мыйзамдарды алдын ала анализдөө милдетин аткарат. Ошол эле жума күнү орусиялык Мамдума өкүмөттүк эмес уюмдарды контролдукка алуучу мыйзам долбоорун үчүнчү жана акыркы окулушун кабылдады. Орусиялык адам укугун коргоочулар эгерде мыйзам ушул боюнча бекисе анда Европалык сотко арыз жолдошо тургандыгын билдиришүүдө.
Орусия Мамдумасынын төрагасы Борис Грызлов жума күнү РИА «Новости» агенттиги аркалуу «биздин өлкө үчүн мурда боло элек институт болуп кала турган – Коомдук палата толук тандалып бүттү», - деп жарыя айтты. Кремлдик саясатчылар оозунда: «муну менен президенттин эң маанилүү демилгелеринин бири – Орусияда жарандар коомчулугунун жандануусун арттыра турган максат ишке ашты». - болууда. Ал эми адам укугун коргоочулар айтканга караганда: «ал уюмга президенттин досу жана президент досторунун достору тандалды». Ошондуктан аны коомдук уюм экен деп атоо натура дешүүдө. Мындай ойду, маселен, эларалык адам укугун коргоочу уюмдун орусиялык бөлүгүнүн төрагасы Владимир Новицкий айтат:
«Эгерде, ал чынында эле коомдук түзүлүш экен, анда эмне үчүн ал жарандардын түздөн түз катышуусу астанда көрсөтүлбөдү? Же эл аларды рейтинг боюнча аларды өзү тандоо болгон жок?» - деп суроо коет.
Чынында эле президент Путин көрсөткөн 42 киши кийин 42 киши таап, алар дагы 42 киши атап акыры Коомдук палатанын 126 мүчөсү пайда болду. Алардын чакан олтуруму бул күндөрү талашка түшкөн өкүмөттүк эмес уюмдарды мамлекеттик түзүлүштөр көзөмөлдүккө алуучу мыйзам долбоорун бекүүгө арналды. Бирок Мамдума болсо ал мыйзамды кабыл алып таштады.
Жаңы мыйзам арибине жараша эми өкүмөттүк эмес уюмдардын максаты жана ишкердиги «Конституцияга жана федералдык мыйзамга каршы келсе, өлкөнүн суверендүүлүгүнө же жеринин бүтүндүгүнө коркунуч алып келсе» анда аларды каттабоо ал эми иштеп атканын жаап салуу болот экен.
Эл аралык адам укугун коргоочу «Эркиндик үйү» (Freedom House) орусиялык жаңы мыйзамдын өкүмөтүк эмес уюмдарга тийгизчү зыяны абдан оор болорун айтып сынга алды. «Эркиндик үйү» жетекчиси Томас Мелия кечөө Би-би-си аркалуу айткан пикиринде: «Мыйзам тийиштиги бар уюмдар биринчи кезекте орусиялык адам укугунун тебейленип атышын сынга алган уюмдарга карата болмокчу. Бул мыйзам сыртынан жылма көрүнгөнү менен абдан коркунучтуу» , - деген.
Коомдук палата ишкердиги өлкөдө кабыл алынуучу мыйзамдар долбоорлорун экспертизадан өткөрүү болот дешет. Саясий анализчилер болсо бийлик эмне дебесин аткарууга даяр эки палата б.а. мыйзам чыгаруу органдарына алардан кем эмес тилалчаак Коомдук палатанын пайда болушу жарандар жаатынын ишин илгери жылдыра албайт дешет. Дагы бирөөлөр: «Канткен менен Коомдук палатага тартылган көптөгөн аттуу-баштуу: Пугачева, Рошаль, Церетели сыяктуу инсандар сунушу бийликти ийитет», - дешет.
Кызык жери, Коомдук палата бул күндөрү Мамдумага жазган өкүмөттүк эмес уюмдар боюнча жакталып аткан мыйзамды токтото туруу өтүнүчү суу кечпей кала берди.
Орусияда азыркы тушта ондогон миң өкүмөттүк эмес уюмдар бар. Кайсынысына болбосун бийлик тишин кайрап келет. «Мемориал», Аскер энелери комитети, Маскөөлүк адам укугун коргоочулар топтору, иши кылып, толгон токой өкүмөттүк эмес уюмдар ишкердиги Орусияны «жаманатты кылган» уюмдар болуп эсептелинери ким-кимге болбосун маалым.
«Эгерде, ал чынында эле коомдук түзүлүш экен, анда эмне үчүн ал жарандардын түздөн түз катышуусу астанда көрсөтүлбөдү? Же эл аларды рейтинг боюнча аларды өзү тандоо болгон жок?» - деп суроо коет.
Чынында эле президент Путин көрсөткөн 42 киши кийин 42 киши таап, алар дагы 42 киши атап акыры Коомдук палатанын 126 мүчөсү пайда болду. Алардын чакан олтуруму бул күндөрү талашка түшкөн өкүмөттүк эмес уюмдарды мамлекеттик түзүлүштөр көзөмөлдүккө алуучу мыйзам долбоорун бекүүгө арналды. Бирок Мамдума болсо ал мыйзамды кабыл алып таштады.
Жаңы мыйзам арибине жараша эми өкүмөттүк эмес уюмдардын максаты жана ишкердиги «Конституцияга жана федералдык мыйзамга каршы келсе, өлкөнүн суверендүүлүгүнө же жеринин бүтүндүгүнө коркунуч алып келсе» анда аларды каттабоо ал эми иштеп атканын жаап салуу болот экен.
Эл аралык адам укугун коргоочу «Эркиндик үйү» (Freedom House) орусиялык жаңы мыйзамдын өкүмөтүк эмес уюмдарга тийгизчү зыяны абдан оор болорун айтып сынга алды. «Эркиндик үйү» жетекчиси Томас Мелия кечөө Би-би-си аркалуу айткан пикиринде: «Мыйзам тийиштиги бар уюмдар биринчи кезекте орусиялык адам укугунун тебейленип атышын сынга алган уюмдарга карата болмокчу. Бул мыйзам сыртынан жылма көрүнгөнү менен абдан коркунучтуу» , - деген.
Коомдук палата ишкердиги өлкөдө кабыл алынуучу мыйзамдар долбоорлорун экспертизадан өткөрүү болот дешет. Саясий анализчилер болсо бийлик эмне дебесин аткарууга даяр эки палата б.а. мыйзам чыгаруу органдарына алардан кем эмес тилалчаак Коомдук палатанын пайда болушу жарандар жаатынын ишин илгери жылдыра албайт дешет. Дагы бирөөлөр: «Канткен менен Коомдук палатага тартылган көптөгөн аттуу-баштуу: Пугачева, Рошаль, Церетели сыяктуу инсандар сунушу бийликти ийитет», - дешет.
Кызык жери, Коомдук палата бул күндөрү Мамдумага жазган өкүмөттүк эмес уюмдар боюнча жакталып аткан мыйзамды токтото туруу өтүнүчү суу кечпей кала берди.
Орусияда азыркы тушта ондогон миң өкүмөттүк эмес уюмдар бар. Кайсынысына болбосун бийлик тишин кайрап келет. «Мемориал», Аскер энелери комитети, Маскөөлүк адам укугун коргоочулар топтору, иши кылып, толгон токой өкүмөттүк эмес уюмдар ишкердиги Орусияны «жаманатты кылган» уюмдар болуп эсептелинери ким-кимге болбосун маалым.