Март ыңкылабы түпкү максатына жетпегендигин, элдин бийликке болгон ишеними азайып бараткандыгын “Демократия жана жарандык коом үчүн” бейөкмөт уюмдар бирикмесинин президенти Эдил Байсалов бүгүн «Азаттыктын» кабарчысына берген маегинде билдирди. Анын айтымында бийлик алмашуудан кийин өзгөрүү болбой, коррупция эки эсе өстү.
- Эдил мырза, айрым саясатчылар жердешчилик менен уруучулукту күчөтпөө үчүн айыл өкмөт башчыларын жогорудан дайындоо маселесин көтөрүүдө. Аталган пикирге сиздин көз карашыңыз кандай?
- Биз буга толугу менен макул эмеспиз. Анткени мурдагы шайлоолордо көргөнбүз, ошондо деле уруу-уруу болгон фактор роль ойногон. Анткени баары бары бир уруунун өкүлүн дайындайт. Биздин оюбузча бара-бара биздин көчүбүз түзүлөт, бара-бара демократияга үйрөнөбүз, өзүбүздүн тажрыйбабызга жетебиз. Ошондуктан шайлоо улана бериши керек. Эл шайлап алган өкүлдөр талап кыла алышы керек. Ал эми шайланган адам дайыма эл үчүн кызмат өтөшү керек.
- Учурда өлкөдөгү коомдук-саясий кырдаал кандай? Март ыңкылабынан кийин Кыргызстанда өзгөрүү байкалабы?
- Кызылкыя, Ош, Карасуу, Жалалабат, Базаркоргондо жыйындарды өткөрдүк. Ошол жерде саясий партия, журналист, активист, бей өкмөт уюмдарынын мүчөлөрү менен сүйлөшкөнүбүздө элдин нааразычылыгы, чоң үмүттөрү акталбагандыгы ачыктан-ачык анык болуп турат. Азыркы учурда жаңы бийликтин элге берген сөзүн аткарсын деп атышат. Күндөн күнгө, айдан айга бийликтин жана элдин ортосунда болгон ажырым кеңейип, алыстап баратат. Ошондуктан элден алыстабасын, элдин сөзүн аткарсын деген сөздөр айтылууда.
- Сиз айткан элдин бийликке болгон ишениминин азайышынын себеби эмнеде? Калк бийликтегилерден кандай маселенин чечилишин күтүп жатат?
- Менин оюмча президент Бакиевдин жеке катачылыгы болобу, же жалпы командасынын катачылыгы болобу, Акаевдин эле методу менен, идеологиясы, стили менен эле иштеп келатышат. Революциядан кийин толугу менен башкача иштейбиз, коррупцияны жоебуз деген сөздөрү аткарылган жок. Аны эл байкап атат. Мурдагы Акаевдин тушунда чардап, элди тоногон адамдар азыр революционер болуп чыгып алып, майрамдап атышат. Ал эми революцияны ишке ашырган элдин талабын эч ким ойлогон жок. Коррупция азайбай эле эки эсе көбөйдү. Милиция болобу, башка укук коргоо органдарынын мамилеси өзгөрмөй турмак, кайра начардады. Элди тоноп, элди эзген көрүнүштөр мурунку менен салыштырмалуу көбөйдү деп айтып атышат. Ошондуктан президент Бакиев эл менен бирге болсун, Акаевдин системасын, режимин кулатып, накта демократиялык мамлекет куралы деген ой-пикирлер айтылып атат.
- Биз буга толугу менен макул эмеспиз. Анткени мурдагы шайлоолордо көргөнбүз, ошондо деле уруу-уруу болгон фактор роль ойногон. Анткени баары бары бир уруунун өкүлүн дайындайт. Биздин оюбузча бара-бара биздин көчүбүз түзүлөт, бара-бара демократияга үйрөнөбүз, өзүбүздүн тажрыйбабызга жетебиз. Ошондуктан шайлоо улана бериши керек. Эл шайлап алган өкүлдөр талап кыла алышы керек. Ал эми шайланган адам дайыма эл үчүн кызмат өтөшү керек.
- Учурда өлкөдөгү коомдук-саясий кырдаал кандай? Март ыңкылабынан кийин Кыргызстанда өзгөрүү байкалабы?
- Кызылкыя, Ош, Карасуу, Жалалабат, Базаркоргондо жыйындарды өткөрдүк. Ошол жерде саясий партия, журналист, активист, бей өкмөт уюмдарынын мүчөлөрү менен сүйлөшкөнүбүздө элдин нааразычылыгы, чоң үмүттөрү акталбагандыгы ачыктан-ачык анык болуп турат. Азыркы учурда жаңы бийликтин элге берген сөзүн аткарсын деп атышат. Күндөн күнгө, айдан айга бийликтин жана элдин ортосунда болгон ажырым кеңейип, алыстап баратат. Ошондуктан элден алыстабасын, элдин сөзүн аткарсын деген сөздөр айтылууда.
- Сиз айткан элдин бийликке болгон ишениминин азайышынын себеби эмнеде? Калк бийликтегилерден кандай маселенин чечилишин күтүп жатат?
- Менин оюмча президент Бакиевдин жеке катачылыгы болобу, же жалпы командасынын катачылыгы болобу, Акаевдин эле методу менен, идеологиясы, стили менен эле иштеп келатышат. Революциядан кийин толугу менен башкача иштейбиз, коррупцияны жоебуз деген сөздөрү аткарылган жок. Аны эл байкап атат. Мурдагы Акаевдин тушунда чардап, элди тоногон адамдар азыр революционер болуп чыгып алып, майрамдап атышат. Ал эми революцияны ишке ашырган элдин талабын эч ким ойлогон жок. Коррупция азайбай эле эки эсе көбөйдү. Милиция болобу, башка укук коргоо органдарынын мамилеси өзгөрмөй турмак, кайра начардады. Элди тоноп, элди эзген көрүнүштөр мурунку менен салыштырмалуу көбөйдү деп айтып атышат. Ошондуктан президент Бакиев эл менен бирге болсун, Акаевдин системасын, режимин кулатып, накта демократиялык мамлекет куралы деген ой-пикирлер айтылып атат.