Бакыт Аманбаев, Бишкек Жогорку Кеңештин 14-ноябрдагы отурумунда соңку мезгилдери өлкөдө күйүүчү жана майлоочу майдын кымбатташына байланыштуу өкмөт мүчөлөрүнүн маалыматы угулду. Депутаттар күйүүчү майдын кымбаттыгынан дыйкандар күзгү эгиндерин эге албай калышкандыгын, өкмөт бул максатта жеткиликтүү чара көрө көрбөй жаткандыгын айтышты. Айыл чарба министри 11-ноябрга карата өлкөдө оруп-жыйноо жана күзгү эгин эгүү иштери бүткөндүгүн айтып, депутаттардын тынчсыздануусу негизсиз экендигин белгиледи.
Күн тартибине ылайык, бул күнү 2005-жылдагы жаратылыш кырсыгынан жабыр тарткан атуулдарга аткаруу бийлиги тарабынан кандай жардамдар көрүлүп жаткандыгын угуу белгиленген. Бул күнкү жыйынга өкмөт башчы Феликс Кулов келбей калгандыгына байланыштуу аталган маселени кароо келээрки аптага жылдырылды. Кызуу талаш-тартыштан соң депутаттар соңку мезгилдери өлкөдө күйүүчү жана майлоочу майдын баасынын кымбатташына байланыштуу дыйкандар күзгү талаа иштерин аткара албай калгандыгын белгилешип, бул максатта өкмөт мүчөлөрүнүн маалыматын угуу чечимине келишти.
Бул маселе боюча адегенде айыл чарба министри Абдумалик Анарбаев маалымат берди:
- Он биринчи ноябрга карата республика боюнча 203 миң гектар аянтка күзгү эгин эгилди. Ошондой эле он беш миң гектар жерге тоңдурма жасалды.
Ал эми депутаттардын күйүүчү жана майлоочу майдын баасы кымбаттайбы, деген суроосуна каржы министри Акылбек Жапаров мындайча жооп берди:
- Күйүүчү майлоочу майдын баасы өсүп жатат. Орусия бааны 130 доллардан 180 долларга чейин көтөрүп койду. Казакстан да бааны көтөрдү. Ошондуктан биз өкмөттүн тапшырмасы менен жазгы талаа иштерине он миң тонна майлоочу май, 5 миң тонна бензинди топтоого аракет кылып жатабыз.
Каржы министри Акылбек Жапаровдун жогорудагыдай жообу депутатарды канаатандырган жок:
- Эки миң, он миң тонна запас кылабыз деп жатасыңар. Бааны кыска мөөнөткө гана токтото алат. Силер кырдаалдан жанагындай аз запас менен чыга албайсыңар. Демек силер өлкөдөгү кырдаалды, тенденцияны билбейсиңер, - деди төрага Өмүрбек Текебаев.
Ал эми депутат Темир Сариев болсо, күйүүчү жана майлоочу майдын жоктугунан дыйкандар оруп-жыйноо жана күзгү талаа иштерин бүткөрө албай калгандыгын айтып тынчсызданды. Ушундай эле пикирди көпчүлүк депутаттар айтышты.
Ал эми айыл чарба министри Абдумалик Анарбаев учурда күзгү талаа иштери бүткөндүгүн айтып, депутаттардын тынчсыздануусу негизсиз экендигин маалымдады:
- Учурда күйүүчү май бар. Иш токтоп калган жок. Бүгүнкү күнү кант кызылчасынан башка оруп жыйноо бүттү.
Министр жазгы талаа иштерине керектелүүчү күйүүчү майды топтоого өкмөттө каражат болуп жатканын да кошумчалады.
Буга байланыштуу айрым депутаттар буга чейин айрым жогорку бийлик өкүлдөрү үстүбүздөгү жылы мурдагы жылга салыштырганда улуттук бюджетке беш жүз миллион сомдон ашуун каражат көп түштү, деп маалымат бергендигин айтышып, каржы министрине андай каражат кайда жумшалууда деген суроо узатышты. Каржы министри Акылбек Жапаров болсо бюджетке өткөн жылга салыштырганда каражат көп түштү деген маалымат туура эместигин белгиледи.
Президент Курманбек Бакиев буга чейин парламентте сүйлөгөн сөзүндө ыңкылаптан кийин өлкөдө коррупция кыскарып, улуттук бюджетке жарым миллион сомдон ашуун акча көп түшкөндүгүн айткан эле.
Бул маселе боюча адегенде айыл чарба министри Абдумалик Анарбаев маалымат берди:
- Он биринчи ноябрга карата республика боюнча 203 миң гектар аянтка күзгү эгин эгилди. Ошондой эле он беш миң гектар жерге тоңдурма жасалды.
Ал эми депутаттардын күйүүчү жана майлоочу майдын баасы кымбаттайбы, деген суроосуна каржы министри Акылбек Жапаров мындайча жооп берди:
- Күйүүчү майлоочу майдын баасы өсүп жатат. Орусия бааны 130 доллардан 180 долларга чейин көтөрүп койду. Казакстан да бааны көтөрдү. Ошондуктан биз өкмөттүн тапшырмасы менен жазгы талаа иштерине он миң тонна майлоочу май, 5 миң тонна бензинди топтоого аракет кылып жатабыз.
Каржы министри Акылбек Жапаровдун жогорудагыдай жообу депутатарды канаатандырган жок:
- Эки миң, он миң тонна запас кылабыз деп жатасыңар. Бааны кыска мөөнөткө гана токтото алат. Силер кырдаалдан жанагындай аз запас менен чыга албайсыңар. Демек силер өлкөдөгү кырдаалды, тенденцияны билбейсиңер, - деди төрага Өмүрбек Текебаев.
Ал эми депутат Темир Сариев болсо, күйүүчү жана майлоочу майдын жоктугунан дыйкандар оруп-жыйноо жана күзгү талаа иштерин бүткөрө албай калгандыгын айтып тынчсызданды. Ушундай эле пикирди көпчүлүк депутаттар айтышты.
Ал эми айыл чарба министри Абдумалик Анарбаев учурда күзгү талаа иштери бүткөндүгүн айтып, депутаттардын тынчсыздануусу негизсиз экендигин маалымдады:
- Учурда күйүүчү май бар. Иш токтоп калган жок. Бүгүнкү күнү кант кызылчасынан башка оруп жыйноо бүттү.
Министр жазгы талаа иштерине керектелүүчү күйүүчү майды топтоого өкмөттө каражат болуп жатканын да кошумчалады.
Буга байланыштуу айрым депутаттар буга чейин айрым жогорку бийлик өкүлдөрү үстүбүздөгү жылы мурдагы жылга салыштырганда улуттук бюджетке беш жүз миллион сомдон ашуун каражат көп түштү, деп маалымат бергендигин айтышып, каржы министрине андай каражат кайда жумшалууда деген суроо узатышты. Каржы министри Акылбек Жапаров болсо бюджетке өткөн жылга салыштырганда каражат көп түштү деген маалымат туура эместигин белгиледи.
Президент Курманбек Бакиев буга чейин парламентте сүйлөгөн сөзүндө ыңкылаптан кийин өлкөдө коррупция кыскарып, улуттук бюджетке жарым миллион сомдон ашуун акча көп түшкөндүгүн айткан эле.