Машакбай Рахманкул уулу, Талас Жакында Карабуура районунун борбору Кызыладыр айылында төө бурчак өстүргөн дыйкандардын түркиялык «Робин» фирмасынын ишмердүүлүгүнө байланыштуу нааразычылык акциясы өттү. Дыйкандар быйыл төобуурчактын көп эгилгенин, эми анын басы арзан болуп жатканын айтышууда.
Быйыл таластык дыйкандар төө буурчак эккен аянтты өткөн жылдагы 18 миң гектардын ордуна 21 миң 778 гектарга чейин көбөйтүп жиберишти. Дыйкандардын пикиринде, аянттын көбөйүшүнө бир гана себеп болду. Анткени өткөн жылы төө бурчакты сатып алууга Таласка отуздан ашуун фирма келген. Быйыл алардын саны 13-14түн тегерегинде болуп жатат. Кызыладырга топтолгон дыйкандар түркиялык “Робин” фирмасы Таласка келип жаткан башка фирмалардын сатып алуусуна бөгөт коюу үчүн көрүп жаткан аракеттерине нааразычылык билдиришти. Көчөдөгү нааразычылык имарат ичинде уланды.
Дыйкандар “Робин” фирмасынын кыргызча билбеген өкүлү Эржан Мехмедге өз талаптарын айтып жатышты. Бакайата районундагы Боотерек айылынан барган дыйкан Тургунаалы Соорбековдун пикири мындайча болду:
- Биз жаздан баштап төө бурчактын баасын 25-30 сомго көтөрдүк. “Робин” фирмасы мурдагы дыйкандардын канын соруп, эмгектин баардыгын өлтүрдү. Эми ошондой эле бааны эмне үчүн азыр кармап бербейт элге.
Карабуура районундагы Бакайыр айылынан келген дыйкан Татал Мураталиев “Робинден” башка фирмалардын иши көрүнбөй жаткандыгына жана аталган фирма айылдардагы ишин ачык жүргүзсүн деген талап менен чыкты:
- Бул киши айтып атат 14 фирма бар деп. Эми ошол 14 фирма кана? Элди сыйласа келбейби. “Робин” фирмасынын өкүлдөрү аларды коркутуп-үркүтүп атса айтпайбы, эл туура жыйынтык чыгарат элек. Мүмкүн “Робиндин” күнөөсү жоктур. Күнөөсү жокпу, иштесин. Аманбаев айыл өкмөтүнө барышса, ошол жерге жазып койсун, төө бурчакты ким алып атканын, айыл өкмөт, эл билсин.
“Робин” фирмасынын Таластагы жана эл аралык соодадагы туткан позициясы туурасында бул фирмага атаандаша иштеп жаткан “Доорлук” фирмасынын өкүлү Кыдыр Маатказиев буларды билдирди:
- Жогоруда айтып атышат, эмне үчүн 30-40 сомдон болбойт деп. Ошондой кылалы деген ой бар, бирок аны алып барып сатыш керек да. Биздин отуруп сатканга мүмкүнчүлүгүбүз жок, биз өткөрүп беришибиз керек. Бизде бүгүнкү иштеп аткан эки багытыбыз Орусия менен Болгария болчу. Орусияда билбейм, Болгарияда лопатканы 23 сомдон берем деп атат. “Ягуар ДКК” деген фирма Болгарияга эки вогон кетиришти. Болгарияда да 23 сомдон берем деп атса эмне үчүн бул жерде 30 сомдон болуп атат деп чалкасынан кетип атат. Бүгүнкү күндө бул оюн болуп калды. Келе калган фирмаларды азайтыш керек. Эмне үчүн Европага барып бааны 23дөн коюп атат.
Төө бурчакты кабыл алуу жана экспортко чыгаруунун учурдагы абалы туурасында облустук администрациянын экономиканы өнүктүрүү жана инвестицияларды тартуу бөлүмүнүн башкы адиси Көчкөнбек Саякбаев мындай дейт:
- Төө бурчакты сыртка алып чугуу, өткөрүү боюнча тыштан келген 14-15ке жакын фирмалар иштеп атат. Бажынын маалыматына таяна турган болсок, алар 4 миң 300 тонна чамасында төө бурчакты облустан сырткары алып чыгып кетишти. Эми дагы келебиз дегендер да бар. Бардык жерлерге кулактандыруу берип койгонбуз. Ошонун негизинде келет деген үмүтүбүз бар.
Дыйкандар “Робин” фирмасынын кыргызча билбеген өкүлү Эржан Мехмедге өз талаптарын айтып жатышты. Бакайата районундагы Боотерек айылынан барган дыйкан Тургунаалы Соорбековдун пикири мындайча болду:
- Биз жаздан баштап төө бурчактын баасын 25-30 сомго көтөрдүк. “Робин” фирмасы мурдагы дыйкандардын канын соруп, эмгектин баардыгын өлтүрдү. Эми ошондой эле бааны эмне үчүн азыр кармап бербейт элге.
Карабуура районундагы Бакайыр айылынан келген дыйкан Татал Мураталиев “Робинден” башка фирмалардын иши көрүнбөй жаткандыгына жана аталган фирма айылдардагы ишин ачык жүргүзсүн деген талап менен чыкты:
- Бул киши айтып атат 14 фирма бар деп. Эми ошол 14 фирма кана? Элди сыйласа келбейби. “Робин” фирмасынын өкүлдөрү аларды коркутуп-үркүтүп атса айтпайбы, эл туура жыйынтык чыгарат элек. Мүмкүн “Робиндин” күнөөсү жоктур. Күнөөсү жокпу, иштесин. Аманбаев айыл өкмөтүнө барышса, ошол жерге жазып койсун, төө бурчакты ким алып атканын, айыл өкмөт, эл билсин.
“Робин” фирмасынын Таластагы жана эл аралык соодадагы туткан позициясы туурасында бул фирмага атаандаша иштеп жаткан “Доорлук” фирмасынын өкүлү Кыдыр Маатказиев буларды билдирди:
- Жогоруда айтып атышат, эмне үчүн 30-40 сомдон болбойт деп. Ошондой кылалы деген ой бар, бирок аны алып барып сатыш керек да. Биздин отуруп сатканга мүмкүнчүлүгүбүз жок, биз өткөрүп беришибиз керек. Бизде бүгүнкү иштеп аткан эки багытыбыз Орусия менен Болгария болчу. Орусияда билбейм, Болгарияда лопатканы 23 сомдон берем деп атат. “Ягуар ДКК” деген фирма Болгарияга эки вогон кетиришти. Болгарияда да 23 сомдон берем деп атса эмне үчүн бул жерде 30 сомдон болуп атат деп чалкасынан кетип атат. Бүгүнкү күндө бул оюн болуп калды. Келе калган фирмаларды азайтыш керек. Эмне үчүн Европага барып бааны 23дөн коюп атат.
Төө бурчакты кабыл алуу жана экспортко чыгаруунун учурдагы абалы туурасында облустук администрациянын экономиканы өнүктүрүү жана инвестицияларды тартуу бөлүмүнүн башкы адиси Көчкөнбек Саякбаев мындай дейт:
- Төө бурчакты сыртка алып чугуу, өткөрүү боюнча тыштан келген 14-15ке жакын фирмалар иштеп атат. Бажынын маалыматына таяна турган болсок, алар 4 миң 300 тонна чамасында төө бурчакты облустан сырткары алып чыгып кетишти. Эми дагы келебиз дегендер да бар. Бардык жерлерге кулактандыруу берип койгонбуз. Ошонун негизинде келет деген үмүтүбүз бар.