Чолпон Орозобекова, Бишкек Сел жана жер көчкү өңдүү табигый кырсыктардын коркунучу бар жерлерден көчүрүлгөн үй-бүлөлөр мамлекет берген кредиттерди кайтара албай келет. Кыргыз өкмөтүнүн алдында ошол 136 миллион сомду кечип коюу же өндүрүү маселеси турган. Өкмөт үйүндө 3-августта Феликс Кулов өткөргөн жыйында кабыл алынган чечимге ылайык, турак-жайын таштап көчүүгө аргасыз болгон үй-бүлөлөр мамлекет үй салууга берген каражатты кайтармак болушту.
Табигый кырсыктын коркунучу бар деп табылган жерлерден 1993-жылдан бери мамлекет 5 миңге чукул үй-бүлөнү көчүргөн. Аларга мамлекет алгач «Эл банкы» аркылуу, андан кийин «Дебра» аркылуу үй салып алууга үстөксүз насыя берип турган. Сом күчүндө кезинде ар бир үй-бүлөгө 24 миңден 32 миңге чейин, инфляция күч алганда 200 миң сомдон каражат берген.
Соңку эки жылда мамлекет кооптуу аймактардан көчүрүлө турган үй-бүлөлөргө каражат табууда кыйналып жатат. Анын себеби 1993-жылдан берки кредиттер кайтарылбагандыгында. Өкмөт үйүндөгү бул жыйында өкмөт бул акчаны кечеби же катуурак тартип менен кайтарууга өтөбү, ушул чечим кабыл алынышы керек болчу.
Биринчи вице-премьер-министр Феликс Кулов отургандарга “кредиттерди кайтарып, ал каражатты муктаж адамдарга берелиби?» деп кайрылды. Чиновниктер унчукпай макулдугун билдиришти. Андан кийин кандай маселелер бар?- деди, эч ким унчуккан жок.
Жыйындын катышуучулары ким сүйлөйт дегенсип бирин-бири карап, ойлорун топтогуча ортодо жымжырттык боло түштү, анда Феликс Кулов:
- Акчаны беребиз, суудаларды болсо кайтарабыз, кеңешменин максаты ушул да ээ, каршылыктар жокпу? Эгер проблема жок болсо, анда кеңешме соңуна чыкты,- деди дагы коштошуп, залдан чыгып кетти.
Чукул кырдаалдар министрлигинен, турак-жай мекемелеринен жана Каржы министрлигинен келген кызматкерлер дендароо боло түшүштү. Алар өз ара бирин-бири айыптап, айта турган маселелери ортого салынбай калганына ичтери ачышып калды өңдөнөт.
Чукул кырдаалдар жана экология министринин орун басары Бакирдин Жолчиев бул үч мүнөттүк жыйынды революциядан кийинки бийликтин жаңыча иштөө ыкмасы катары баалады. Анын айтымына караганда, министрлик республика боюнча 15 миңге чукул үй- бүлө жашаган жеринен акыр көчүрүлүшү керек деген аныктама чыгарган. Табигый кырсык коркунучу жакындаган сайын жылына орточо алганда бир жарым миңдей үй-бүлө көчүрүлүп турат. Соңку жылдары бул бүлөлөргө кредит берүү жагы кыйындап баратат. Бакирдин Жолчиевдин айтымында, ушунча жыл бою болгону 146 миң сом кайтарылган.
Ошентип, өкмөт 5 миңге чукул үй-бүлөнүн кредитин кайтармак болду. Министрдин орун басарынын айтымында, 1800 үй-бүлө боюнча материалдар тиешелүү органдарга берилди. Демек, кылмыш иши козголбосо дагы, тиешелүү органдар мыйзам чегинде талап кыла баштайт деген кеп. Министрдин орун басарынын айтымында, мамлекеттин оор экономикалык абалына байланыштуу бул кредиттер кайтарылбаса, жаңы көчүп аткан адамдарга кыйын болуп калат.
Жашаган жеринен көчүүгө аргасыз болгондор бул каражатты 15 жылга үстөксүз алышкан. Айрым байкоочулардын пикиринде, коомчулукта өкмөт бул ссуданы кечип койот деген үмүт бар болчу. Жолчиев мырза «кредитти өндүрүп жатканда ар бир үй-бүлөнүн жашоо- турмушун байкап, ал-акыбалын да эске алабыз» дейт. Феликс Кулов болсо кетип атып «ссудаларды өндүрүү боюнча өкмөттүн токтомун жакында колуңарга тийгизебиз» деди.
Соңку эки жылда мамлекет кооптуу аймактардан көчүрүлө турган үй-бүлөлөргө каражат табууда кыйналып жатат. Анын себеби 1993-жылдан берки кредиттер кайтарылбагандыгында. Өкмөт үйүндөгү бул жыйында өкмөт бул акчаны кечеби же катуурак тартип менен кайтарууга өтөбү, ушул чечим кабыл алынышы керек болчу.
Биринчи вице-премьер-министр Феликс Кулов отургандарга “кредиттерди кайтарып, ал каражатты муктаж адамдарга берелиби?» деп кайрылды. Чиновниктер унчукпай макулдугун билдиришти. Андан кийин кандай маселелер бар?- деди, эч ким унчуккан жок.
Жыйындын катышуучулары ким сүйлөйт дегенсип бирин-бири карап, ойлорун топтогуча ортодо жымжырттык боло түштү, анда Феликс Кулов:
- Акчаны беребиз, суудаларды болсо кайтарабыз, кеңешменин максаты ушул да ээ, каршылыктар жокпу? Эгер проблема жок болсо, анда кеңешме соңуна чыкты,- деди дагы коштошуп, залдан чыгып кетти.
Чукул кырдаалдар министрлигинен, турак-жай мекемелеринен жана Каржы министрлигинен келген кызматкерлер дендароо боло түшүштү. Алар өз ара бирин-бири айыптап, айта турган маселелери ортого салынбай калганына ичтери ачышып калды өңдөнөт.
Чукул кырдаалдар жана экология министринин орун басары Бакирдин Жолчиев бул үч мүнөттүк жыйынды революциядан кийинки бийликтин жаңыча иштөө ыкмасы катары баалады. Анын айтымына караганда, министрлик республика боюнча 15 миңге чукул үй- бүлө жашаган жеринен акыр көчүрүлүшү керек деген аныктама чыгарган. Табигый кырсык коркунучу жакындаган сайын жылына орточо алганда бир жарым миңдей үй-бүлө көчүрүлүп турат. Соңку жылдары бул бүлөлөргө кредит берүү жагы кыйындап баратат. Бакирдин Жолчиевдин айтымында, ушунча жыл бою болгону 146 миң сом кайтарылган.
Ошентип, өкмөт 5 миңге чукул үй-бүлөнүн кредитин кайтармак болду. Министрдин орун басарынын айтымында, 1800 үй-бүлө боюнча материалдар тиешелүү органдарга берилди. Демек, кылмыш иши козголбосо дагы, тиешелүү органдар мыйзам чегинде талап кыла баштайт деген кеп. Министрдин орун басарынын айтымында, мамлекеттин оор экономикалык абалына байланыштуу бул кредиттер кайтарылбаса, жаңы көчүп аткан адамдарга кыйын болуп калат.
Жашаган жеринен көчүүгө аргасыз болгондор бул каражатты 15 жылга үстөксүз алышкан. Айрым байкоочулардын пикиринде, коомчулукта өкмөт бул ссуданы кечип койот деген үмүт бар болчу. Жолчиев мырза «кредитти өндүрүп жатканда ар бир үй-бүлөнүн жашоо- турмушун байкап, ал-акыбалын да эске алабыз» дейт. Феликс Кулов болсо кетип атып «ссудаларды өндүрүү боюнча өкмөттүн токтомун жакында колуңарга тийгизебиз» деди.