2004-жыл: Кыргызстандагы саясий партиялар ишмердүүлүгү кандай болду?

Азиза Турдуева, Бишкек 2004-жыл өлкөдгү келерки парламенттик жана президенттик шайлоолорго даярдык жылы катары бааланып калды. Акыркы кездеги саясий партиялардын активдешүүсүн жергиликтүү аналитиктер алдыдагы саясий мааниси чоң өнөктүктүр менен байланыштырат.Саясий партиялардын негизги максаты элдик добуш аркылуу бийликке жетүү.
Өткөн жылы бийликчил жана оппозициялык партиялардын саясий активдүүлүгүнүн жылы катары мүнөздөлдү. Оппозициялык көз караштагы саясий партиялар бир нече саясий-коомдук кыймылдарга, блокторго бирикти. Алардын негизги максаты өлкөдөгү парламенттик жана президенттик шайлоолорду ачык, адилет өткөрүү жана конституциялык жол менен азыркы бийликти алмаштыруу. Жогорку Кенештин депутаты Өмүрбек Текебаев белгилегендей, оппозициялык партиялар биригүүнүн зарылдыгын түшүнө баштады:
- Быйыл оппозициялык маанайдагы саясий партиялар өздөрүнүн саясий тактикасын өзгөртүп, чачыранды күчтөр бириге баштады. Оппозициялык күчтөрдөн биригүүсүнүн башкы идеясы алдыда келаткан чоң саясий өнөктүк парламенттик жана президенттик шайлоолорду акыйкат, адилет, калыс өткөрүү, шайлоо аркылуу бийликти мыйзам жолу менен алмаштыруу.

дейт Өмүрбек Текебаев.

Көпчүлүк саясатчылар көз карашында чындыгында эле, өткөн жыл Кыргызстандагы саясий партиялардын ишмердүүлүгүндөгү башкы өзгөчөлүк – алардын биригүү жараяны болду. Бул тууралуу Ош облусунун губернатору Накен Касиев башында турган «Элет партиясынын» төрага орун басары Ташполот Балтабаев да оппозициялык партиялардын кыймылы активдешти деген пикирде:
- Оппозициялык партиялардын биригүүсүнө азыркы түзүлгөн саясий кырдаал, ошондой эле бийликтин оппозициялык күчтөргө карата жүргүзүп жаткан саясаты негизгү түрткүлөрдөн болду. Жакында улуттук теле берүүдөн түз обого чыккан Президент оппозициялык күчтөр саясий ыңкылап даярдап жатышат, аларга катуу сокку уруш керек деп айтпадыбы. Мындан аркы окуянын жүрүшү саясий партиялардын бир партияга башын бириктирүүгө түртүшү ыктымаал.
Ташполот Балтабаева ушундай оюн ортого салды.

Өткөн аптада курамына ондон ашуун оппозициялык маанайдагы саясий партияларды бириктирген Кыргызстан Элдик кыймылы менен Кыргызстан Элдик Конгресси, ошондой эле бир нече саясий партиялар менен коомдук-саясий бирикмелерден турган «Жаңы багыт», «Атажурт», Адилет шайлоо үчүн атуулдук кошун өз ара кызматташтык жөнүндөгү Меморандумуна кол койду.

Былтыр саясий партиялар өлкөдө 10-октябрда өткөн жергиликтүү кеңештерге шайлоого катышты. Бирок, ага расмий каттоодон өткөн 40тан ашуун партиянын ичинен 12 партия гана катыша алды. Айрым пикирлерге караганда, жергиликтүү кеңештерге бийликти колдогон партиялар, тактап айтканда, «Алга, Кыргызстан», «Адилет» партияларынын өкүлдөрү көбүрөөк өткөндүгү бийлик тарабынан административдик ресурстун ролу чоң болду. Бул жөнүндө Өмурбек Текебаев:
- Бийликчил партиялардын өкүлдөрү админстративдик ресурстарды мыйзам бузуу жолу менен пайдаланып жергиликтүү кеңештерге болгон шайлоодо көп орундарды ээлеп алды.
деген пикирин билдирди Өмүрбек Текебаев. Ал эми «Алга, Кыргызстан», «Адилет» партияларынын өкүлдөрү болсо, алар жергиликтүү шайлоолордо административдик ресурстарды эмес, жаңы саясий технологияларды колдонуу аркылуу жерегиликтүү кеңештерде көпчүлүк орунга ээ болгондугун белгилешүүдө. Бул жөнүндө «Алга, Кыргызстан» партиясынын өкүлү Алыбек Акунов:
- Жергиликтүү кеңештерге болгон шайлоодо кээ бир саясий партиялар жаңы шайлоо технологиялары аркылуу жеңип чыкты. Мисалы, «Алга, Кыргызстан» партиясы. Ошол себептен улам биздин партия админстративдик ресурстун мүмкүнчүлүгүн пайдаланган жок. Ал эми биздин жеңишибизди оппозиция бийлик тарабынан колдоо болду деп айтып жүрөт.Ал чындыкка жакындашпайт.
дейт Алыбек Акунов.

2005-жылы өлкөдөгү саясий партиялардын ишмердүүлүгүнүн жанданышы күтүлүүдө. Анткени, бул жыл –парламенттик жана президенттик шайлоолор жылы.