Бакыт Аманбаев, Бишкек Жума күнү Улуттук банктын төрагасы Улан Сарбанов 2004-жылдын соңку төрт айындагы акча-кедит саясатынын жыйынтыгы боюнча маалымат жыйынын өткөрдү. Улуттук банктын төрагасынын маалыматына караганда, кыргыз өкмөтү «Сентерра» ишканасындагы акциясынын он үч пайызын сатууну көздөөдө.
Улуттук банктын башчысы Улан Сарбановдун айтымында, соңку төрт айдын ичинде өлкөдө макроэкономикалык абал туруктуу болуп, олуттуу өзгөрүүлөр болгон жок. 2003-жылы инфляциянын өлчөмү 5,6% түзсө, соңку төрт айдын ичинде инфляциянын өлчөмү 0,9% жогорулаган. Ошондой эле Улан Сарбанов 2004-жылдын 1-апрелине карата Кыргызстандын тышкы карызы тууралуу буларды маалымдады:
-1-апрелге карата Кыргызстандын тышкы карызынын өлчөмү бир миллиард 965 миллион долларды түзөт. Анын ичинде мамлекеттин карызы 1 миллиад 797 миллион доллар, ал эми жеке ишканалар тарабынан алынган карыздын өлчөмү 167 миллион 700 миң долларды түзөт.
Ошондой эле ал айрым банкрот болуп жабылган банктарга алданган аманатчылардын акчасын төлөө боюнча кандай иш чаралар жүргүзүлүп жактандыгы тууралуу төмөнкүлөрдү билдирди:
- Буга чейин жабылган төрт банктын аманатчыларынын акчаларынын 60 пайызынан көбү төлөнүп берилди. Жалпысынан буга чейин төлөнгөн акча боюнча ушундай маалыматты айтууга болот. Белгилей кетүүчү нерсе, бүгүнкү күндө айрыкча "Меркурий" банктын аманатчыларынын карызын төлөп берүүдө кыйынчылык болууда. Анткени аталган банктын сатууга коюлган активдери өтпөй жатат.
Улуттук банктын төрагасынын айтымында, жакында Эл аралык валюта корунун Тапио Саавалайнен башында турган миссиясы апрель айынын соңунда Кыргызстанга иш сапары менен келгенде Эларалык валюта кору менен Кыргызстандын өкмөтүнүн ортосунда эки тараптуу макулдашууга кол коюлган.
Ал макулдашууда кыргыз өкмөтү «Сентерра» ишканасындагы 33 пайыз акциясынын 13 пайызын сатууну көздөп жаткандыгы маалымдалган. Кыргыз өкмөтүнүн ишениминде 13% акцияны сатуудан Кыргызстанга 60 миллион доллар пайда түшөт деп айтылууда.
Өткөн жылдын соңунда кыргыз өкмөтү менен «Камеко» компаниясы «Сентерра» аттуу биргелешкен ишкана түзүү тууралуу келишимге кол коюшкан. «Сентерра» ишканасына кыргыз өкмөтү «Кумтөр» алтын кенин, ал эми «Камеко» Монголиядагы жана АКШ дагы алтын кендерин кошкон. «Сентерра» ишканасынын 33 пайыз акциясы Кыргызстанга, калганы «Камеконун» ээлигине берилээри маалымдалган. Кыргыз өкмөтү эми мына ошол «Сентерра» ишканасындагы 33 пайыз акциясынын 13 пайызын сатууну көздөп жаткандыгына айрым саясатчылар макул эмес.
Мыйзам чыгаруу жыйынынын депутаты Ишенбай Кадырбеков кыргыз өкмөтүнүн мындай аракетин чыккынчылык катары баалады:
- Болгону буга чейин «Кумтөрдөн» 130 тонна алтын сатылды. Ал жерде 500 тонна алтын бар. Биз «Кумтөр» ишканасын куруп, милларддаган акчаны ала турган мезгил келгенде ал кенибизди «Сентерра» аттуу белгисиз ишканага кошуп башка бирөөлөргө сатып жатабыз. Эгерде «Кумтөр» сатылбаганда биздин өлкөгө милларддаган доллар пайда түшөт эле. Ошондуктан мен кыргыз өкмөтүнүн мындай аракетин «чыккынчылык» деп баалайм.
Ал эми Улуттук банктын төргасы Улан Сарбанов кыргыз өкмөтү эмне үчүн мындай кадамга барып жаткандыгын түшүндүрүп берүүдөн баш тарты.
-1-апрелге карата Кыргызстандын тышкы карызынын өлчөмү бир миллиард 965 миллион долларды түзөт. Анын ичинде мамлекеттин карызы 1 миллиад 797 миллион доллар, ал эми жеке ишканалар тарабынан алынган карыздын өлчөмү 167 миллион 700 миң долларды түзөт.
Ошондой эле ал айрым банкрот болуп жабылган банктарга алданган аманатчылардын акчасын төлөө боюнча кандай иш чаралар жүргүзүлүп жактандыгы тууралуу төмөнкүлөрдү билдирди:
- Буга чейин жабылган төрт банктын аманатчыларынын акчаларынын 60 пайызынан көбү төлөнүп берилди. Жалпысынан буга чейин төлөнгөн акча боюнча ушундай маалыматты айтууга болот. Белгилей кетүүчү нерсе, бүгүнкү күндө айрыкча "Меркурий" банктын аманатчыларынын карызын төлөп берүүдө кыйынчылык болууда. Анткени аталган банктын сатууга коюлган активдери өтпөй жатат.
Улуттук банктын төрагасынын айтымында, жакында Эл аралык валюта корунун Тапио Саавалайнен башында турган миссиясы апрель айынын соңунда Кыргызстанга иш сапары менен келгенде Эларалык валюта кору менен Кыргызстандын өкмөтүнүн ортосунда эки тараптуу макулдашууга кол коюлган.
Ал макулдашууда кыргыз өкмөтү «Сентерра» ишканасындагы 33 пайыз акциясынын 13 пайызын сатууну көздөп жаткандыгы маалымдалган. Кыргыз өкмөтүнүн ишениминде 13% акцияны сатуудан Кыргызстанга 60 миллион доллар пайда түшөт деп айтылууда.
Өткөн жылдын соңунда кыргыз өкмөтү менен «Камеко» компаниясы «Сентерра» аттуу биргелешкен ишкана түзүү тууралуу келишимге кол коюшкан. «Сентерра» ишканасына кыргыз өкмөтү «Кумтөр» алтын кенин, ал эми «Камеко» Монголиядагы жана АКШ дагы алтын кендерин кошкон. «Сентерра» ишканасынын 33 пайыз акциясы Кыргызстанга, калганы «Камеконун» ээлигине берилээри маалымдалган. Кыргыз өкмөтү эми мына ошол «Сентерра» ишканасындагы 33 пайыз акциясынын 13 пайызын сатууну көздөп жаткандыгына айрым саясатчылар макул эмес.
Мыйзам чыгаруу жыйынынын депутаты Ишенбай Кадырбеков кыргыз өкмөтүнүн мындай аракетин чыккынчылык катары баалады:
- Болгону буга чейин «Кумтөрдөн» 130 тонна алтын сатылды. Ал жерде 500 тонна алтын бар. Биз «Кумтөр» ишканасын куруп, милларддаган акчаны ала турган мезгил келгенде ал кенибизди «Сентерра» аттуу белгисиз ишканага кошуп башка бирөөлөргө сатып жатабыз. Эгерде «Кумтөр» сатылбаганда биздин өлкөгө милларддаган доллар пайда түшөт эле. Ошондуктан мен кыргыз өкмөтүнүн мындай аракетин «чыккынчылык» деп баалайм.
Ал эми Улуттук банктын төргасы Улан Сарбанов кыргыз өкмөтү эмне үчүн мындай кадамга барып жаткандыгын түшүндүрүп берүүдөн баш тарты.