Чолпон Орозобекова, Бишкек 29-сентябрда Жогорку Кеңештин Эл өкүлдөр жыйынынын өнөр жай жана ишкерлик боюнча комитети кышка даярдык боюнча жыйын өткөрдү. Кышкы суукка отун-энергетика тармагындагы даярдыктар боюнча отчет бергенге премьер-министр Николай Танаев чакырылган.
Бул комиттеттин башында турган депутат Жаныш Рүстенбековдун чакыруусу боюнча көмүр, электр жана газ тармактарындагы ишкана башчыларынын баары келишти. Бирок көптөн күттүргөн премьер-министр Николай Танаев келген жок. Өкмөт башчысы жөнөткөн аппарат кызматкери депутаттардын бир да суроосуна жооп бере алган жок. Отун тармагындагы ишканалар мамлекеттики болбогондон кийин депутаттар алардан отчет алыштын кажети жоктугун айтып чыгышты. Энергетика боюнча мамлекеттик агенттикти башкарган Уларбек Матеев айтып аткан сандарды тыңшап отурсаң кышка жарым-жартылай гана даярдык бар экенин түшүнөсүң. Кыш келатканда калкта “баарыдан да “көгүлтүр отун” үзгүлтүк болбосо экен” деген коркунуч болот. Азыркы башкы көйгөй - өзбек туугандардын тилин таап, газды жетиштүү өлчөмдө алып туруу. Депутат Жаныш Рүстенбеков эмгиче Өзбекстан менен газ боюнча келишимге кол коюла электигине капа болду. Ал эми “Кыргызгаздын” башчысы Автандил Сыдыковдун айтымында, тиешелүү карыздар убагында төлөнсө эле көгүлтүр отунга зар болбойбуз. “Эң негизгиси - карыздын көлөмүн азайтып алсак эле газ да убагында болуп турат» деди ал.
Энергетика боюнча мамлекттик агенттиктин башчысы Уларбек Матеев электр түйүндөрүнүн жана газ түтүкчөлөрүнүн эскилиги жетип, жешилип бүткөнү абалды оорлотуп атканын белгиледи. Былтыр бир жылда 13000 авария болуп, ошол аймактардын жашоочулары жарыксыз же жылуулуксуз калган. Быйыл, анын айтымында, авария азыраак болот. Ал “быйыл деле акыбал жылдагыдай эле, кыштан үшүбөй эле чыгабыз” деп ишендирди.
- Кыштан жакшы чыгабыз. Даярбыз деп ишендире алам. Көмүр менен мазут жетиштүү. Болгону газ боюнча келишимге Өзбекстан менен кол койгонго жетишүү керек, - деди Уларбек Матеев.
Ал эми “Кыргызкөмүр” ишканасынын маалыматына караганда, акчанын жоктугу эле кендирди кесип атат. Бюджеттен көмүр ташыгынга 50 млн. сом каралган. Бирок ал каражаттын араң эле 10 миллиону колго тийди. “Кыргызкөмүрдүн” башчысы Картайбек Мукамбетовдун айтымында, жолго кеткен чыгымды көтөрүш кыйын болуп атат. Мисалы, Каракеченин көмүрүнүн өз баасы 480 сом болсо, жеткиргени менен бир тоннасы 1145 сом болот экен. Мамлекеттик мекемелерге көмүрдү чиновниктер чоңдугуна салып түшүртүп алышат экен. «Алар «акчасын шашпай беребиз» деп коюп, салыкчыларга айыпты да өз чөнтөгүбүздөн төлөп атабыз», - дейт Мукамбетов мырза. Бишкек ТЭЦинин башчысы Лев Васильев болсо “кыштан кыйналбай чыгабыз” дегенден алыс. Ал “кышкысын газ өчпөйт, электр жарыгы дегеле өчпөйт” деп эч ким кепилдик бере албасын билдирди.
Жыйын аяктагандан кийин бийлик өкүлдөрүнүн бири журналисттерден газ боюнча өтө кылдат жазууну суранды. Анын оюнда, Кыргызстанда жарык көргөн айрым макалалар газ боюнча сүйлөшүүлөрдүн жүрүшүн татаалдантып коюшу ыктымал. Ал эми “Кыргызгаздын” жетекчилигинин айтымында, Кыргызстандын карызы канчалык аз болсо, өзбек тарап ошончолук жибийт. Ушу тапта Өзбекстанга Кыргызстан газ үчүн карыз. Ал карыздардын бир кыйла бөлүгү - Бишкек ТЭЦинин мойнундагы карыздар. Бирок жыйында ал карыздардын өлчөмү ачык айтылган жок.
Жогорку Кеңештин депутаты Жаныш Рүстенбеков “Н.Танаевге айта баргыла, кышка даярдык депутаттарды канааттандырган жок” деди. Эл өкүлдөр жыйынынын бир жумадан кийин башталчу сессиясында кышка даярдык боюнча чоң талкуу болмокчу.
Энергетика боюнча мамлекттик агенттиктин башчысы Уларбек Матеев электр түйүндөрүнүн жана газ түтүкчөлөрүнүн эскилиги жетип, жешилип бүткөнү абалды оорлотуп атканын белгиледи. Былтыр бир жылда 13000 авария болуп, ошол аймактардын жашоочулары жарыксыз же жылуулуксуз калган. Быйыл, анын айтымында, авария азыраак болот. Ал “быйыл деле акыбал жылдагыдай эле, кыштан үшүбөй эле чыгабыз” деп ишендирди.
- Кыштан жакшы чыгабыз. Даярбыз деп ишендире алам. Көмүр менен мазут жетиштүү. Болгону газ боюнча келишимге Өзбекстан менен кол койгонго жетишүү керек, - деди Уларбек Матеев.
Ал эми “Кыргызкөмүр” ишканасынын маалыматына караганда, акчанын жоктугу эле кендирди кесип атат. Бюджеттен көмүр ташыгынга 50 млн. сом каралган. Бирок ал каражаттын араң эле 10 миллиону колго тийди. “Кыргызкөмүрдүн” башчысы Картайбек Мукамбетовдун айтымында, жолго кеткен чыгымды көтөрүш кыйын болуп атат. Мисалы, Каракеченин көмүрүнүн өз баасы 480 сом болсо, жеткиргени менен бир тоннасы 1145 сом болот экен. Мамлекеттик мекемелерге көмүрдү чиновниктер чоңдугуна салып түшүртүп алышат экен. «Алар «акчасын шашпай беребиз» деп коюп, салыкчыларга айыпты да өз чөнтөгүбүздөн төлөп атабыз», - дейт Мукамбетов мырза. Бишкек ТЭЦинин башчысы Лев Васильев болсо “кыштан кыйналбай чыгабыз” дегенден алыс. Ал “кышкысын газ өчпөйт, электр жарыгы дегеле өчпөйт” деп эч ким кепилдик бере албасын билдирди.
Жыйын аяктагандан кийин бийлик өкүлдөрүнүн бири журналисттерден газ боюнча өтө кылдат жазууну суранды. Анын оюнда, Кыргызстанда жарык көргөн айрым макалалар газ боюнча сүйлөшүүлөрдүн жүрүшүн татаалдантып коюшу ыктымал. Ал эми “Кыргызгаздын” жетекчилигинин айтымында, Кыргызстандын карызы канчалык аз болсо, өзбек тарап ошончолук жибийт. Ушу тапта Өзбекстанга Кыргызстан газ үчүн карыз. Ал карыздардын бир кыйла бөлүгү - Бишкек ТЭЦинин мойнундагы карыздар. Бирок жыйында ал карыздардын өлчөмү ачык айтылган жок.
Жогорку Кеңештин депутаты Жаныш Рүстенбеков “Н.Танаевге айта баргыла, кышка даярдык депутаттарды канааттандырган жок” деди. Эл өкүлдөр жыйынынын бир жумадан кийин башталчу сессиясында кышка даярдык боюнча чоң талкуу болмокчу.