Бул боюнча атайын билдирүүдө, “Азаттык” үналгысынын уктуруулары жана берүүлөрү Кыргызстандын демократиялык нукта өнүгүшүнө, сөз эркиндигинин жана ачык талкуулардын болуусуна салым кошуп келатканы айтылат. Ошентсе да кыргыз бийлиги “Азаттык” үналгысы чарбалык маселелери менен кошо обого чыгуу шарттарын УТРКнын жетекчилиги менен келишүүсү керектигин, бийлик буга кийлигишпесин айтышууда.
Америка кошмо штаттары эл аралык “Эркин Европа/Азаттык” үналгысынын кыргыз тилдүү бюросунун берүүлөрү эки айдан ашуун убакыттан бери УТРКдан чыкпай келатканына тынчсызданып, атайын билдирүү таратты. АКШнын мамлекеттик департаменти тараткан билдирүүдө, үналгынын уктуруулары менен улуттук канал аркылуу чыгып келаткан “Ыңгайсыз суроолор” жана “Азаттык+” берүүлөрү өлкөдө демократиянын жана сөз эркиндигинин өнүгүшүнө салым кошуп келатканы айтылган.
Кыргызстандын бийлигин тез арада “Азаттыктын” берүүлөрүн чыгара баштоого чакырган билдирүүдөн соң, коомчулукта бул маселени бийлик токтоосуз түрдө бир жаңсыл чечүүсү керектиги тууралуу пикирлер айтыла баштады.
“Улуу биримдик” партиясынын төрагасы, жаңы түзүлгөн “Бириккен элдик кыймылдын” саясий бюросунун мүчөсү Эмил Каптагаевдин айтымында, бийликте отургандар “Азаттык” боюнча АКШнын нааразычылыгына кулак какпай койгон күндө да муну кыргыз коомчулугу жөн койбойт:
- Бул жерде бир нерсени ачык айтып коюшубуз керек. Бүгүнкү бийликтин, бийлик башында турган К.Бакиевдин “Азаттыкка” карата мамилеси адамегерчиликке такыр жатпайт. Бул - өзү суу ичкен кудугуна түкүргүндөй эле нерсе. М.Эшимкановдун деле интервьюсун окудум, “цензурага макул болушса коё беребиз” деп атат. Бул деген демократияны токтотобуз, биротоло диктатордук режим киргизебиз деген сөз да.
Президенттин маалымат катчысы Нурлан Шакиев “Азаттыктын” суроолоруна жооп берип жатып, “Азаттык” үналгысы менен УТРКнын чарбалык маселеси толук чечилгенден кийин, андан аркы иш алып баруусу УТРК жетекчилиги менен сүйлөшүүгө жараша болот. Н.Шакиевдин айтымында, улуттук каналдын жетекчисинин “Азаттыктын” берүүлөрүн электен өткөрүү талабы М.Эшимкановдун жеке пикири жана президенттин администрациясы буга кийлигишпейт:
- Эми бул УТРКнын жетекчилигинин өзүнүн пикири да. Биз бул маселеге аралашпайбыз, кийлигишпейбиз.
Айта кетсек 15-декабрда Кыргызстанга “Азаттыктын” Вашингтондогу жана Прагадагы жогорку даражадагы өкүлдөрү келип, кыргыз бийлиги менен сүйлөшүүлөрдү жүргүзүшкөн. Жолугушуулардын соңунда алар маалымат жыйын курушуп, кыргыз бийлиги “Азаттыктын” УТРКда чыкпай калышында саясат жоктугун айтышканын, чарбалык маселелер чечилсе УТРК менен кызматташуу кайрадан уланарын билдиришкен. Вашингтондогу Эларалык берүүлөр бюросунун (ЭББ) маркетинг жана чет элдик өнөктөштөр менен иштешүү департаментинин жетекчиси Гари Тэтчер мындай деген:
- Биз “ак үй” менен чарбалык маселелер кандайча чыгып калганын териштирип, маселени чечүүнү сүйлөштүк. Ошондой эле биз “ак үй” өкүлдөрүнөн, чарбалык маселелер чечилери менен “Азаттык” үналгысы обого чыга баштарын, андан тышкары, бул маселеде саясий өң-түс жок экендигин угуп ыраазы болдук. Ошентип биз бул маселе чечилип, жакында обого чыга баштарыбызга үмүттөнөбүз.
“Эркин Европа/ Азаттык” үналгысынын уктуруулар тармагынын жетекчиси Жулия Рагона:
- “Азаттык” радиосу Кыргызстандын медиа тармагынын маанилүү бөлүгү болуп саналат. Биз мындан ары да кыргыз коомчулугун жаңылыктар, түрдүү ой-пикирлер менен камсыздай бермекчибиз жана обого чыгарыбыз менен ал ишибизди улантууга үмүттөнөбүз. Биздин күнүнө 3 сааттык радио эфирибиз, андан тышкары биздин жумасына чыгуучу эки теле берүүбүз да бар. Булар тилекке каршы октябрь айынан бери эфирге чыкпай келет. Биздин azattyk.kg сайтыбызга кирген окурмандарыбыздын комментарийлерге караганда, элдер чындап эле бул жоготууну сезип, берүүлөрүбүздү күтүп атканын айтышууда.
Ошентсе да “Азаттыктын” өкүлдөрү маалымат жыйындан чыккан соң алар менен УТРКнын жетекчиси Мелис Эшимканов жолугуп, “Азаттыктын” берүүлөрү сөзсүз түрдө алдын-ала кароодон өтүшү керек деген талап койгон. Мындай шарт тууралуу “ак үй” менен болгон сүйлөшүүлөрдө сөз болбогонун айтышкан үналгы өкүлдөрү ага каршы болуп, эртеси күнү “Азаттыктын” жетекчилиги бул жагдайга байланыштуу тынчсыздануусун жарыялаган.
Азыркы тапта “Азаттык” менен УТРКнын кызматташуусу боюнча маселе дале аягына чыкпай турат. Өз кезегинде "Азаттык" үналгысынын өнөктөштөр менен кызматташуу ишин алып барган Вашингтондогу Эларалык берүүлөр бюросунун (ЭББ) маркетинг жана чет элдик өнөктөштөр менен иштешүү департаментинин жетекчиси Гари Тэтчер 15-декабрда Кыргызстанга келгенде, УТРК менен кызматташуу боюнча келишимди дагы бир жылга узартуу документине кол койгон. Эми кезек УТРК жетекчилигинеде кады.
Америка кошмо штаттары эл аралык “Эркин Европа/Азаттык” үналгысынын кыргыз тилдүү бюросунун берүүлөрү эки айдан ашуун убакыттан бери УТРКдан чыкпай келатканына тынчсызданып, атайын билдирүү таратты. АКШнын мамлекеттик департаменти тараткан билдирүүдө, үналгынын уктуруулары менен улуттук канал аркылуу чыгып келаткан “Ыңгайсыз суроолор” жана “Азаттык+” берүүлөрү өлкөдө демократиянын жана сөз эркиндигинин өнүгүшүнө салым кошуп келатканы айтылган.
Кыргызстандын бийлигин тез арада “Азаттыктын” берүүлөрүн чыгара баштоого чакырган билдирүүдөн соң, коомчулукта бул маселени бийлик токтоосуз түрдө бир жаңсыл чечүүсү керектиги тууралуу пикирлер айтыла баштады.
“Улуу биримдик” партиясынын төрагасы, жаңы түзүлгөн “Бириккен элдик кыймылдын” саясий бюросунун мүчөсү Эмил Каптагаевдин айтымында, бийликте отургандар “Азаттык” боюнча АКШнын нааразычылыгына кулак какпай койгон күндө да муну кыргыз коомчулугу жөн койбойт:
- Бул жерде бир нерсени ачык айтып коюшубуз керек. Бүгүнкү бийликтин, бийлик башында турган К.Бакиевдин “Азаттыкка” карата мамилеси адамегерчиликке такыр жатпайт. Бул - өзү суу ичкен кудугуна түкүргүндөй эле нерсе. М.Эшимкановдун деле интервьюсун окудум, “цензурага макул болушса коё беребиз” деп атат. Бул деген демократияны токтотобуз, биротоло диктатордук режим киргизебиз деген сөз да.
Президенттин маалымат катчысы Нурлан Шакиев “Азаттыктын” суроолоруна жооп берип жатып, “Азаттык” үналгысы менен УТРКнын чарбалык маселеси толук чечилгенден кийин, андан аркы иш алып баруусу УТРК жетекчилиги менен сүйлөшүүгө жараша болот. Н.Шакиевдин айтымында, улуттук каналдын жетекчисинин “Азаттыктын” берүүлөрүн электен өткөрүү талабы М.Эшимкановдун жеке пикири жана президенттин администрациясы буга кийлигишпейт:
- Эми бул УТРКнын жетекчилигинин өзүнүн пикири да. Биз бул маселеге аралашпайбыз, кийлигишпейбиз.
Айта кетсек 15-декабрда Кыргызстанга “Азаттыктын” Вашингтондогу жана Прагадагы жогорку даражадагы өкүлдөрү келип, кыргыз бийлиги менен сүйлөшүүлөрдү жүргүзүшкөн. Жолугушуулардын соңунда алар маалымат жыйын курушуп, кыргыз бийлиги “Азаттыктын” УТРКда чыкпай калышында саясат жоктугун айтышканын, чарбалык маселелер чечилсе УТРК менен кызматташуу кайрадан уланарын билдиришкен. Вашингтондогу Эларалык берүүлөр бюросунун (ЭББ) маркетинг жана чет элдик өнөктөштөр менен иштешүү департаментинин жетекчиси Гари Тэтчер мындай деген:
- Биз “ак үй” менен чарбалык маселелер кандайча чыгып калганын териштирип, маселени чечүүнү сүйлөштүк. Ошондой эле биз “ак үй” өкүлдөрүнөн, чарбалык маселелер чечилери менен “Азаттык” үналгысы обого чыга баштарын, андан тышкары, бул маселеде саясий өң-түс жок экендигин угуп ыраазы болдук. Ошентип биз бул маселе чечилип, жакында обого чыга баштарыбызга үмүттөнөбүз.
“Эркин Европа/ Азаттык” үналгысынын уктуруулар тармагынын жетекчиси Жулия Рагона:
- “Азаттык” радиосу Кыргызстандын медиа тармагынын маанилүү бөлүгү болуп саналат. Биз мындан ары да кыргыз коомчулугун жаңылыктар, түрдүү ой-пикирлер менен камсыздай бермекчибиз жана обого чыгарыбыз менен ал ишибизди улантууга үмүттөнөбүз. Биздин күнүнө 3 сааттык радио эфирибиз, андан тышкары биздин жумасына чыгуучу эки теле берүүбүз да бар. Булар тилекке каршы октябрь айынан бери эфирге чыкпай келет. Биздин azattyk.kg сайтыбызга кирген окурмандарыбыздын комментарийлерге караганда, элдер чындап эле бул жоготууну сезип, берүүлөрүбүздү күтүп атканын айтышууда.
Ошентсе да “Азаттыктын” өкүлдөрү маалымат жыйындан чыккан соң алар менен УТРКнын жетекчиси Мелис Эшимканов жолугуп, “Азаттыктын” берүүлөрү сөзсүз түрдө алдын-ала кароодон өтүшү керек деген талап койгон. Мындай шарт тууралуу “ак үй” менен болгон сүйлөшүүлөрдө сөз болбогонун айтышкан үналгы өкүлдөрү ага каршы болуп, эртеси күнү “Азаттыктын” жетекчилиги бул жагдайга байланыштуу тынчсыздануусун жарыялаган.
Азыркы тапта “Азаттык” менен УТРКнын кызматташуусу боюнча маселе дале аягына чыкпай турат. Өз кезегинде "Азаттык" үналгысынын өнөктөштөр менен кызматташуу ишин алып барган Вашингтондогу Эларалык берүүлөр бюросунун (ЭББ) маркетинг жана чет элдик өнөктөштөр менен иштешүү департаментинин жетекчиси Гари Тэтчер 15-декабрда Кыргызстанга келгенде, УТРК менен кызматташуу боюнча келишимди дагы бир жылга узартуу документине кол койгон. Эми кезек УТРК жетекчилигинеде кады.
