Бул “ИГИЛ көзөмөл” деген шарттуу аталыштагы топ Өзбекстанга чет өлкөдөн учуп келгендерди текшерүү үчүн бир нече саат бою аңгемелешип, аба майданда кармаган учурлар туурасында буга күбө болгон жүргүнчүлөр маалымдашууда.
Атайын кызматтын “өзгөчө тобу”
Атайын кызмат айрыкча Түркиядан учуп келгендерге көп көңүл буруп, аларды тобокелчилик тобуна киргендер катары кабыл алган учурлар байкалган.
Аба майданда чет өлкөдөн учуп келгендердин арасынан экстремизмге шектүүлөрдү аныктоо иш-чарасы бир ай мурун башталганы "Азаттыктын" өзбек кызматына белгилүү болгон. Муну менен алектенген атайын топ чек арачылар менен биргеликте өлкөгө учуп келген ар бир жүргүнчүгө сурак жүргүзөрү катталган. Жүргүнчүлөр арасында “ИГИЛ көзөмөл” деген ат менен белгилүү бул топ айрыкча Түркиядан учуп келгендерди кылдат текшерип жатканы айтылды.
Германиядан Стамбул аркылуу Дүйшөмбү күнү Ташкенге учуп келген 28 жаштагы аял “Азаттыктын” өзбек кызматына бул текшерүүлөр ансыз да ашыкча дүрбөлөңдү күчөтүп жатканын мындайча айтып берди:
- Чек ара көзөмөлүнөн өтүүдө көпкө кезек күтүүгө туура келди. Мен паспорт көзөмөлүнө эми жеткенде чек арачы документимди алып кетти. Анан 15 мүнөттөн кийин башка бир адам менен кошо келип, экөөлөп мени суракка ала башташты. “Европада эмне жумуш кыласың, канча акча иштеп таптың” деген сыяктуу суроолорду беришти. Мен аларга Түркияда эч качан жашабаганымды айттым. Мен Түркия аркылуу гана учуп келгенимди ырастаган жагдай менин абалымды бир топ жеңилдетип, башкаларга караганда азыраак убактымды алышты. Түркиядан түз учуп келгендердин паспортторун алып коюп, аларды көпкө чейин кармап, ар кандай суроолорду берип эзип жатышыптыр. “ИГИЛ көзөмөл” деген мына ошондой экен.
Ташкен аба майданындагы мындай текшерүүлөрдүн айынан жүргүнчүлөр сыртка чыгуу үчүн бир нече саат бою кезек күтүүгө туура келип жатканы белгилүү болду. Аба майдандын ичиндеги жүргүнчүлөрдүн чубалган тыгыны жана андагы кезек талаш кадимки көрүнүшкө айланганы айтылды. Айрыкча Түркиядан учуп келгендер бир-бирден чакыртылып, өзүнчө бөлмөлөрдө узак убакытка сурак берип чыгышканын жүргүнчүлөр “Азаттыктын” өзбек кызматына ырасташкан.
Террорчулукка текшерүүнүн коммерциялык жагы
Мындай тыгында, узак убакытка кезекке турууну каалабагандар акча төлөп, башка бир коммерциялык зал аркылуу сыртка чыга алышат. Германияда окуган Акмал аттуу жигит бул жагдай туурасында мына буларга токтолду:
- Мен бул жакка Германиядан учардын алдында тааныштарым “Түркия аркылуу учсаң катуу текшерип, суракка алып жатыптыр” дешкен эле. Ошондуктан мага окуган окуу жайымдан маалымат кат алуу кеңешин беришкен. Ар кандай суроо-сопкут болбош үчүн туугандарымдан мени аэропорттун коммерциялык залынан күтүп алуусун сурангам. Ал зал аркылуу өтүү 180 доллар турат экен. Ал жакта тыгын, тополоң-тоз жана кезек күтмөй жок болгону менен баары бир катуу сурак болду. “Германияга эмнеге бардың, эмнеге Стамбул аркылуу учтуң” деп бир топ аркы-беркини сүрүштүрүштү.
Буга окшогон коопсуздук чараларынын күчөтүлүшү калк арасында “Ислам мамлекети” террордук тобунун коркунучу тууралуу ар кандай имиштердин жайылышына түрткү бергени айтылууда. Ошол эле кезде Өзбекстандын коопсуздук кызматы жарандарды андай ушактарга ишенбөөгө жана чагымга алдырбоого чакырууда.
Жуманын башында Ички иштер министрлигинин терроризмге каршы күрөш башкармалыгынын башчысы Уктам Муродов коомчулукка дүрбөлөң салган ар кандай ушак тараткандарга токтоосуз түрдө чара көрүлө турганын жергиликтүү маалымат агенттиктери аркылуу эскерткен. Ошол эле кезде ал чет өлкөдөн учуп келген жарандардын үстүнөн көзөмөл күчөтүлгөнүн ырастаган.
