Ага ылайык, ушундай уюмдарда иштеген жарандар 500 миң рублге чейин айыпка жыгылышы же алты жылга чейин абакка кесилиши мүмкүн. Укук коргоочулар жаңы мыйзам долбоору буга чейин эле кысымга алынып келген Орусиядагы бейөкмөт уюмдар чөйрөсүнө кезектеги сокку болоорун белгилешүүдө.
Негизинен кремлчил партиялардан турган Мамлекеттик Думанын төмөнкү палатасынын өкүлдөрү 19-майда үчүнчү жана акыркы окууда көпчүлүк добуш менен “Ыңгайсыз чет элдик уюмдар” тууралуу мыйзам долбоорун колдошту.
Бул мыйзам эми прокурорлорго Орусиянын коргонуу жөндөмүнө, коопсуздугуна, коомдук тартибине же саламаттыгына коркунуч келтирген чет элдик уюмдарды “ылайыксыздардын” катарына кошууга мүмкүнчүлүк берет.
Эми мыйзам долбоорун Федерация Кеңеши бекитүүгө тийиш. Андан соң президент Владимир Путин кол койсо, жаңы мыйзам күчүнө кирет.
Бул мыйзам долбооруна Кремлдин адам укуктары боюнча ыйгарым өкүлү каршы чыкты. Эгер ал күчүнө кирсе, чет элдик уюмда иштеген адамдар 500 миң рублге чейин айыпка жыгылышы же алты жылга чейин абакка кесилиши мүмкүн.
Укук коргоочулар бул мыйзам долбоорун кескин сынга алышты. Өткөн жумада долбоор Мамлекеттик Думанын экинчи окуусунан өткөндө эл аралык Amnesty International жана Human Rights Watch уюмдары биргелешкен билдирүү жасап, “Кремль жарандардын жашоосун кысымга алган ажыдаардын репрессияларын колдоп жатканын” билдирген.
2012-жылдын июль айында Орусияда «Коммерциялык эмес уюмдар тууралуу» мыйзам кабыл алынган. Ага ылайык, тыш өлкөлөрдөн же демөөрчүлөрдөн грант алган коомдук уюмдар автоматтык түрдө «чет өлкөнүн агентине» айланат.
Мыйзам боюнча бейөкмөт уюмдар жылына эки ирет өз ишмердиги жана жетекчилиги тууралуу өкмөткө отчет берип турууга милдеттүү. Ошондой эле чет өлкөлөрдөн алган акчалай жана башка жардамдын документтерин жылына төрт жолу тиешелүү органдарга көрсөтүп, жылына бир жолу интернет аркылуу же башка жолдор менен коомчулукка эмне иш кылганын жарыялап турушу шарт.
Ал арада “ылайыксыз уюмдар” тууралуу мыйзам “чет элдик агенттердин” тизмесине кирбей калгандарга коркунуч туудурат деп билдирди Орусиядагы укук коргоочулардын ардагери Людмила Алексеева Snob.ru агенттигине курган маегинде.
Ал эми Орусия президенти Владимир Путин чет өлкөлөрдүн атайын кызматтары Орусиядагы абалды солкулдатуу үчүн бейөкмөт уюмдарды пайдаланып жатканын белгилеген. Бул тууралуу ал быйыл 26-мартта ФСБнын жогорку даражадагы өкүлдөрү менен жолугуп жатып айткан:
“Батыштын атайын кызматтары мурдагыдай эле Орусиядагы бейөкмөт жана саясий эмес уюмдарды пайдалануу менен ички абалды солкулдатып, бийликти жаман көрсөтүү аракеттерин көрүүдө”, - деген Путин.
Укук коргоо жана кайрымдуулук иштери менен алектенген Эл аралык “Мемориал” коомунун жетекчилеринин бири Александр Черкасов “Ылайыксыз чет элдик уюмдар" тууралуу мыйзам Орусиядагы МакДональдс уюмуна жана аны менен иштеген башка уюмдарга да өз кедергисин тийгизет. Ошондой эле Amnesty International жана Human Rights Watch уюмдарынын да Орусиядагы өкүлчүлүктөрү жабылышы мүмкүн,” - деп билдирди.
19-майда кабыл алынган мыйзамга ылайык, чет өлкөлүк уюмду “ылайыксыздардын” тизмесине киргизүү чечимин Орусия Тышкы иштер министрлиги менен Ички иштер министрлиги топтолгон документтердин негизинде макулдашып чыгарышы керек.
“Ылайыксыз” уюмдардын тизмесин түзүү Юстиция министрлигине тапшырылган. Ал эми Орусия Федерациясына коркунуч туудурган белгилерди жана уюм өлкөнүн коопсуздугуна шек келтирип жатканын аныктоо Башкы прокуратуранын компетенциясында болот.
