Жапаров: Азырынча конституциялык реформа өткөрө албайбыз
Кыргызстанда конституциялык реформаны парламенттик кайра шайлоо өткөндөн кийин гана уюштурса болот. Бул тууралуу 16-октябрда Жогорку Кеңештин кезексиз жыйынында сүйлөп жатып президенттин милдетин аткара баштаган премьер-министр Садыр Жапаров айтты.
Жапаров ошондой эле президенттик шайлоону өткөрүү мөөнөтү, парламенттик шайлоо уюштуруу эрежелери боюнча да пикирин билдирди:
“Президенттик шайлоонун күнүн аркы жумада белгилейбиз. 10-январдан ары өтпөшү керек экен, анткени 90 күн ичинде болушу шарт. Парламенттик шайлоо боюнча: бир мандаттуу дегенди азырынча мен туура эмес көрдүм. Анткени мыйзам боюнча партиялык система менен өтүшү керек экен. Эгерде антип өткөрбөй, конституциялык реформага барабыз десек, анда мыйзам чегинен четтеп кетчүдөй экенбиз. Үч пайызга түшүрөлү деген сунуш болуп жатат, аны өзүңүздөр чечиңиздер, бирок үч пайыз өтө эле ылдый болуп калат, беш пайызга түшүрсө болот го. Беш миллиондук күрөөнү бир миллионго түшүрсөңүздөр. 120 деген санды 70 же 90го түшүрүп, ушул парламенттик шайлоо менен келип, андан кийин гана конституциялык реформага барсак туура болот экен”.
Азыркы мыйзамдар боюнча парламентке депутаттар партиялык тизме менен шайланат. Жогорку Кеңешке өтүү үчүн партия беш миллион сомдук күрөө коюп, жалпы добуштардын жети пайызынан көбүн алышы шарт.
4-октябрдагы парламенттик шайлоого 16 партия катышып, алардын төртөө өткөн. Кийин нааразылык акцияларынан соң бул шайлоонун баштапкы жыйынтыгын Борбордук шайлоо комиссиясы жокко чыгарган.
Депутат Сулайманов: 5-октябрдагы митингдин талабы толук аткарыла элек
Парламенттик шайлоонун баштапкы жыйынтыгы жокко чыгарылышына жана өлкөдөгү соңку саясий өзгөрүүлөргө негиз болуп берген 5-октябрдагы митингдин талаптары толук аткарыла элек. Бул тууралуу 16-октябрда Жогорку Кеңештин кезексиз жыйынында сүйлөп жатып депутат, "Бир бол" фракциясынын лидери Алтынбек Сулайманов билдирди.
Ал шайлоо мыйзамдары өзгөрсө бул жараянды калыс жана таза өткөрүүгө шарт түзүлөрүн белгилеп, парламент маселени кароого кирише электигин белгиледи:
“Жаштар «5-октябрда эмне үчүн чоң толкундоо болду? Бир гана шайлоо адилетсиз өткөнү үчүн баарыбыз аянтка чыктык. Шайлоонун жыйынтыгы жокко чыгарылды. Ошондон бери парламент үч жолу чогулуп премьер-министрди, эки жолу спикерди шайладыңар, шайлоого себеп болгон негизги кемчиликти ондоонун ордуна силер бири-бириңер менен урушуп-жакалашып, элдин жана жаштардын кызыкчылыгын четке кагып жатасыңар» деп айтып жатышат. Бул менин жеке кызыкчылыгым эмес, жаштардын кемчиликти оңдоо үчүн өзгөртүү киргизүү талабы. Мурда ушуну көтөргөнүбүздө болбой койгонсуздар. Жетиге (пайыздык босого - ред.) араң түшүргөнбүз. Форма-2 боюнча жакалашканга чейин барганбыз. Жыйынтыгы эмне болду? Ушуну менен эми жаңы шайлоого бармак белек? Оңдоп берели.»
Сулайманов буга чейин да шайлоо босогосун жети пайыздан үч пайызга, беш миллион сомдук күрөөнү бир миллионго түшүрүү, №2 форманы жок кылуу сунуштарын айткан.
Бул демилгесине байланыштуу 14-октябрда Конституциялык мыйзамдар, мамлекеттик түзүлүш, соттук-укуктук маселелер жана парламенттин регламенти боюнча комитетинин төрагасы Канат Керезбеков менен чырдаша кеткен. Керезбеков журналисттерге №2 форма боюнча маселе мурда комитетте каралганын, бирок жалпы жыйында колдоо таппай койгонун билдирген.
Депутат Алтыбаева премьер-министрди тарапкерлерин таратууга чакырды
Бүгүн, 16-октябрда «Ала-Арча» мамлекеттик резиденциясында президенттин кызматтан кетишине байланышкан маселе каралган жыйында сөз сүйлөгөн парламент депутаты Айнуру Алтыбаева учурда президенттин милдетин аткара баштаган премьер-министр Садыр Жапаровго кайрылып, Бишкекте топтолгон тарапкерлерин үйлөрүнө таратууга чакырды.
Депутат ар кайсы аймактардан аялдардан кайрылуулар болуп жатканын айтып, митингге чогулгандар тарашы керек деп эсептейт.
14-октябрда президенттин жарлыгы менен өкмөт башчылыкка бекитилген Садыр Жапаровдун тарапкерлери бүгүн да Өкмөт Үйүнүн алдында топтолушту. Чогулгандар журналисттерге парламенттин жыйынына байланыштуу Жапаровду колдоо максатында келгенин билдиришти.
Алар 14-15-октябрда Бишкектеги Эски аянтта, «Ысык-Көл» мейманканасынын алдында митинг өткөрүшүп, анда ар кандай талаптарды айтышкан.
4-октябрдагы парламенттик шайлоонун жыйынтыгына каршы нааразылык акциясынан кийин Кыргызстанда саясий кризис курчуп кеткен. Бишкекте ошондон бери митингдер дээрлик токтой элек.