Ишенбай Кадырбеков: Мыйзам нугуна кайтаруу БШКнын колунда
Кыргызстанда түзүлгөн азыркы кырдаалда баарын орду-ордуна коюуга 12 адамдын мүмкүнчүлүгү бар. Алар – Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөлөрү. Бул тууралуу 15-октябрда “Азаттык” радиосуна Боршайкомдун мурдагы мүчөсү Ишенбай Кадырбеков билдирди.
Анын айтымында, мыйзам боюнча БШК мүчөлөрү милдетин так аткарып, азыркы өзгөчө абал 19-октябрда аяктагандын эртеси, 20-октябрда парламенттик кайра шайлоо мөөнөтүн бекитип бериши зарыл жана ошондо Кыргызстанда мыйзам нугуна кайтууга мүмкүнчүлүк пайда болот.
Кадырбеков белгилегендей, президент отставкага кеткенден кийин анын ыйгарым укугу парламент төрагасына өтөт, азыркы чакырылыштагы Жогорку Кеңештин ыйгарым укугу 28-октябрда аяктайт.
Кыргызстанда парламенттик кайра шайлоо процессин аягына чыгара турган орган Борбордук шайлоо комиссиясы экенин белгилеген Кадырбеков президенттик кезексиз шайлоо өткөрүүнүн жол-жобосун да түшүндүрдү:
“Конституциялык мыйзамдын 48-беренеси боюнча, эгерде президент мөөнөтүнөн мурда кетип калса, Жогорку Кеңеш бир жума ичинде президенттик кезексиз шайлоонун мөөнөтүн аныктап, шайлоо үч ай ичинде бүтүшү керек. А эгерде парламент бир жума ичинде өзүнүн ыйгарым укугун аткарбай, президенттик шайлоону дайындабаса бул конституциялык мыйзамдын негизинде бир күн ичинде күчүнө кирет да, автоматтык түрдө шайлоо башталды деп эсептелет. Ушунун негизинде Боршайком шайлоо процессин баштайт”.
Ал эми парламенттик кайра шайлоо жана азыркы чакырылыш боюнча Кадырбеков буларды айтты:
"Милдет Боршайкомдо. Конституциялык мыйзамда "БШК бир ай ичинде кайра шайлоону өткөрүшү керек" деп жазылып турат. Азыркы чакырылыш боюнча, Конституцияда алар беш жылга шайланат деп жазылган, андан аша албайт. "
Президентке караштуу president.kg сайты 15-октябрда Сооронбай Жээнбековдун кыргызстандыктарга кайрылуусун жарыялады. Анда Жээнбеков отставкага кетүү тууралуу чечим кабыл алганын билдирген.
Эркебаев: Сооронбай Жээнбековдун чечими күтүүсүз болду
Жогорку Кеңештин мурдагы төрагасы, коомдук ишмер Абдыганы Эркебаев Сооронбай Жээнбековдун президенттик кызматтан кетүү тууралуу чечими күтүүсүз болгонун, мындай абалга өкүнүп турганын «Азаттыкка» билдирди. Анын айтымында, бүгүн Жээнбеков менен Роза Отунбаева, Медеткан Шеримкулов, Феликс Кулов, Азимбек Бекназаров, Исмаил Исаков сыяктуу ондон ашуун мамлекеттик, коомдук ишмерлер жолуккан жана анда Жээнбеков жакын арада кетпей турганын белгилеген.
«Ал өзүнүн сөзү боюнча, «мыйзамдуу жол менен Жогорку Кеңеш шайлангандан кийин жаңы өкмөт курулат, ошондон кийин кетүүгө даярмын» деп айткан. Дагы бир жолу бышыктаган», - деди Эркебаев.
Ал эми кийинки чечимди Жогорку Кеңеш кабыл аларын кошумчалады.
«Жогорку Кеңеш чогулуп, отставкасын бекитип, анда төрага милдетин аткарышы керек. Парламент азыр күчүндө турат. Эгер чогулта албай калса, жалгыз өкмөт башчынын юрикалык күчү бар. Жогорку Кеңеш бекитти, президент жарлыкка кол койду. Жалгыз мыйзамдуу бийлик Жапаровдо болуп калат», - деди Эркебаев.
Президентке караштуу president.kg сайты 15-октябрда Сооронбай Жээнбековдун кыргызстандыктарга кайрылуусун жарыялады. Анда Жээнбеков кызматтан кетүү тууралуу чечим кабыл алганын билдирген.
Феликс Кулов: Кыргызстанды кимдир бирөө башкаргысы келип атат
Мурдагы премьер-министр, «Ар-намыс» партиясынын лидери Феликс Кулов Сооронбай Жээнбековдун президенттик кызматтан кетиши тууралуу «Азаттыкка» комментарий берди.
Анын пикиринде, президенттин отставкасына байланышкан окуя алдын ала максатты көздөгөнүн жана кимдир бирөө башкарууга умтулган механизм бар экенин ачык көрсөттү.
«Адегенде Садыр Жапаровду премьер-министр кызматына сунуштап, дээрлик күч менен парламентти чогултуп, ал шайлангандан кийин президенттин отставкасы боюнча маселе көтөрүлүп, эми парламентти таркатуу талап кылынып жатат. Эми Жогорку Кеңешти таратып, бийлик анын колуна өтүп кетпеши үчүн спикерди күч менен алууга аракеттене башташат. Ошондо бийлик бир адамдын - премьер-министрдин колуна өтөт. Эл үчүн жана Садыр Жапаровдун өзү үчүн бул бийлик ага эмне үчүн керек деген суроо туулат. Эгер ал мамлекеттеги акыбалды күч менен оңдогусу келсе, аны Алла колдосун. Бирок ага бийлик башка максатта керек болсо, эртеби-кечпи бийликке мындай жол менен келген кайсы адамга болбосун, өзүнө бумеранг болушу мүмкүн", - деди Кулов.
Ал азыркы кырдаалга эл аралык коомчулук кандай баа бере турганын, башка мамлекеттердин кандай кабыл аларын жана эл аралык багыттагы кесепеттерди унутпоо керектигин кошумчалады.
«Чек аралар жабылып, эч ким жардам бербей калат, инвесторлор келбейт. Мигранттар жапа чегет. Коронавирустун экинчи толкуну баарына таасирин тийгизет. Кыргызстандын тарыхында мынчалык жагымсыз көрүнүш дээрлик болгон эмес. Ушундай кырдаалда Садыр Жапаров мамлекетти башкара алабы? Ошондуктан Садыр Жапаров жоопкерчиликти өзүнө алдыбы, мамлекет үчүн мен ага ийгилик каалайм. Эгер ал иштей албаса, карьерасы ушуну менен бүтөт», - деди Кулов.
4-октябрдагы парламенттик шайлоодон бери Кыргызстанда саясий кризис курчуп турат.
15-октябрда президент Сооронбай Жээнбеков кызматтан кетерин жарыялады.
14-октябрда мурдагы депутат, 6-октябрга караган түнкү тополоңдо тарапташтары түрмөдөн бошотуп алган Садыр Жапаров өкмөт башчылыкка дайындалган.
Жороев: Президенттин кызматтан кетиши эл аралык аренада жоготууларга алып келет
Кийинки күндөрү бир нече маанилүү өнөктөштөр Кыргызстандын жалгыз мыйзамдуу бийлик өкүлү катары тааныган Сооронбай Жээнбековдун кызматтан кетиши эл аралык мамилелерге залакасын тийгизет.
Саясат таануучу Эмилбек Жороев «Азаттык» менен ушундай пикирин бөлүштү:
«Албетте, чет мамлекеттер жана алардын лидерлери бийликке келген адамды таанышат. Эгер ал Садыр Жапаров болсо, аны да таанышат. Бирок эл аралык аренада көп жоготуулар болот, анткени ал жакта ишенимге жетиш абдан кыйын».
Саясат таануучунун пикирине караганда, эл аралык аренада мыйзамдулуукка жетип, башка мамлекеттер да бийликти таануунун жалгыз жолу - шайлоо өткөрүп, бийликке легитимдүү парламент жана өкмөт келиши керек.
«Эгер баары убактылуу макамда кармалып калса, башка мамлекеттер менен олуттуу мамиле түзүү кыйын болуп калат», - деди Жороев.
Президентке караштуу president.kg сайты 15-октябрда Сооронбай Жээнбековдун кыргызстандыктарга кайрылуусун жарыялады. Анда Жээнбеков кызматтан кетүү тууралуу чечим кабыл алганын билдирген.