Евразиянын бир катар мамлекеттеринде, анын ичинде Кыргызстанда Нооруз майрамы белгиленүүдө. "Нооруз" - байыркы фарс тилинин "науризи" деген сөзүнөн алынып, кыргыз тилинде "нау" – “жаңы”, "рузи" – “күн” деген маанини билдирет.
Кыргызстан эгемендик алгандан кийин бул майрамды жыл сайын 21-мартта белгилеп келүүдө. Совет бийлиги учурунда Нооруз кеңири майрамдалган эмес.
Бул күнү Кыргызстанда арча, чекенди, адырашман түтөтүп алас айтылып, жакшы тилектер менен сүмөлөк кайнатылат. Айыл, шаарларда улуттук оюн-зооктор ойнотулуп, сый тамактар жасалат.
Нооруз - көктөм майрамы
Баткен - өлкө жетекчилигинин катышуусундагы майрам
21-мартта президент Садыр Жапаров Нооруз майрамына карата куттуктоосунда:
“Эл кызматындагылар саясатты экинчи планга коюп, эл-журттун камы, экономиканын өнүгүшү үчүн ишенимдүү кадамдарды жасап баштады”,- деп билдирди.
Ошондой эле президент бул майрамдын тарыхый маани-мазмунуна токтолду.
“Табият уйкудан ойгонгон бул күнү адамзат менен жаратылыштын ортосундагы бир бүтүндүктүн, гармониянын белгиси катары жүрөгүбүздө да аруу ниеттер, жакшы тилектер ойгонот. Эзелтеден эле ата-бабаларыбыз жер жарылып көк чыккан, күн менен түн теңелген ушул күндү жаздын, жаңылануунун майрамы катары белгилеп келишкен. Бири-бирине чын пейили менен куттук айтып, аруу тилектерин тилеген”,-деп белгиледи Жапаров.
Кыргызстандын бардык аймактарында Нооруз майрамы белгиленип, салтанаттуу иш-чаралар өтүп жатат. Жыл сайын майрамга карата негизги иш-чаралар адатта Бишкекте өткөрүлүп келген. Быйыл өлкө жетекчилиги катышкан негизги салтанаттуу иш-чаралар Баткен жергесинде өтүүдө.
Баткен облусу - Кыргызстан Тажикстан жана Өзбекстан менен чектешкен аймакта жайгашкан. Тажикстан менен чек аранын 40%, Өзбекстан менен 15% тактала элек. Жер жана суу талашка байланыштуу Баткендин чектеш тилкелеринде чыр-чатак көп катталат. 2021-жылдын жазында кыргыз-тажик чек арасындагы куралдуу кагылышта ондогон адамдын өмүрү кыйылган, социалдык инфраструктура талкаланган.
Президент Жапаров Баткенде Нооруз майрамына карата салтанаттуу иш-чарада сүйлөп жатып аймактагы чек ара меселесин чечүүнү убада кылды.
“Жалпы республиканын өндүрүш комплексинде Баткен облусунун экономикасы маанилүү орунду ээлеп, чоң потенциалга ээ. Мына ушундай өлкө чеги башталган жерде жайгашкан, зор потенциалга ээ аймакты өзүнчө облус кылып түзүү иштери өз маалындагы эң туура чечимдердин бири болгон. Тилекке каршы, башталган кадам андан ары ташталбай, облус макамындагы аймакка анчейин көңүл бурулбай келгени, албетте, өкүндүрөт. Буга чейин чечилбей, бийликтен бийликке көйгөйлүү мурас болуп кала берген чек ара маселесинде чыр-чатактар куралдуу жаңжалга айланып, кейиштүү окуялар да болуп кетти. Биз, Кудай буюрса, мындай көрүнүштү кийинки муундарга калтырбайбыз”,-деди президент.
Нооруз майрамын өлкө жетекчилигинин катышуусунда майрамдоо иш-чарасы Баткенде биринчи жолу өтүп жатат.
Памирликтер менен Алай элин бириктирген Нооруз
Президент жергиликтүү кол өнөрчүлөр жасаган буюмдардын көргөзмөсү менен таанышып, Ноорузга карата жасалган сүмөлөктөн ооз тийип, ушу тапта майрамдык концертке күбө болууда.
Ала-Тоо аянтындагы майрамдык иш-чара
Бишкектин Ала-Тоо аянтында Ноорузга арналган майрамдык иш-чарада Министрлер кабинетинин төрагасы Акылбек Жапаров “Кумтөр алтын кенин өз алдынча иштетип кете алганы Кыргызстанга чоң ишенич жаратканын” айтты.
Ал кыргызстандыктарды Нооруз майрамы менен куттуктап, экономика жаатындагы жетишкендиктер тууралуу айтты. Кумтөр алтын кени Кыргызстандын башкаруусуна өткөнүн былтыркы жылдын тарыхый окуясы жана элдин жеңиши деп атады:
"Тышкы башкаруу киргизилгенде эсебинде болгону 48 миллион доллар болсо, жылдын аягында 220 миллион доллар таза киреше менен чыкты. Алтын мындан ары толугу менен кыргыз элине өттү. Алтындын азыркы дилилденген запасы 200 тонна, адистер 200-300 тонна бар деп айтып жатышат".
Акылбек Жапаров кыргыз өкмөтү "Кумтөрдү" өзү иштете баштаганда "Центерра" кенди "талаага таштап, өлкөдөн чыгып кеткенин", ошондогу кырдаал "катастрофалык кесепетке, адам курмандыктарына алып келмектигин", "Кыргызстан татаал, жогорку технологиялык өндүрүштү иштетип кете алабы деген сыноо болгонун" кошумчалап, "биз иштетип кеттик" деп белгиледи.
Нооруздагы көкбөрү
2009-жылы Нооруз ЮНЕСКО тарабынан адамзаттын материалдык эмес маданий мурастардын тизмесине киргизилген.
Бүгүн, 21-мартта Ысык-Көлдүн Чолпон-Ата шаарындагы ат майданда Нооруз майрамына арналган республикалык мелдештин финалдык оюндары өтүүдө.
Биринчи лиганын финалын “Бакубат-Талас” командасы утту. Финалда “Ийгилик” командасы менен беттешип, 4:1 эсебинде жеңип алды. Нооруз турниринде Биринчи лигада быйыл жалпысынан 21 команда ойноду.
Финалдык беттештерди түз эфирден көрүңүз:
Ал эми Жогорку лиганын финалында “Ынтымак” жана “Сары-Өзөн” командалары беттешет. Оюн саат 15:30да башталат. Оюнду түз эфирде "Азаттыктын" социалдык тармактардагы барачаларынан көрө аласыздар.
Жогорку лигада биринчилик үчүн 6 команда ат салышты. Кечээ, 20-мартта 3-орун үчүн “Достук” жана “Ала-Тоо” командалары беттешип, оюндун негизги жана кошумча берилген убакыты 1:1 эсебинде тең чыгуу менен аяктады. Кийин булитте “Ала-Тоо” командасынын оюнчусу Манас Ниязов жаракат алгандыгына байланыштуу “Достук” оюнчулары өз ыктыяры менен жеңишти “Ала-Тоого” ыйгарды. 5-орунду "Мурас", 6-орунду "Көк-Жал" командасы алды.
Нооруз майрамына арналган республикалык турнирде АКШдан келген ковбойлор менен Кыргызстандын көкбөрү федерацияларынын өкүлдөрүнүн көрсөтмө оюндары болуп, биринчи оюнда 6:5 эсебинде жергиликтүү көкбөрүчүлөр утса, экинчи оюнда 8:6 эсебинде ковбойлор жеңишке жетти.
Бул беттештер “Көчмөн менен ковбой бирге жарышта” долбоорунун алкагында өттү. Аталган долбоор Кыргызстан менен АКШнын кызматташтыгынын 30 жылдыгына арналган.
Нооруз майрамына арналган республикалык ат оюндарынын негизги бөлүгү Чолпон-Ата шаарынан сырткары Баткен шаарында да өттү. Баткендеги оюндарда 12 команда ат салышты.
