Акыйкатчы укук коргоо, сот жана прокуратура органдарын журналисттин укугун камсыздоого чакырды
Акыйкатчы Жамила Жаманбаева Кыргызстандын укук тартибин коргоо, сот жана прокуратура органдарын журналисттердин укуктарын жана эркиндиктерин камсыздоого чакырды.
Бүгүн 16-январда жарыялаган кайрылуусунда өлкөнүн омбудсмени бир катар басылмалардын жана маалымат агенттиктеринин жетекчилери менен кабарчылары суракка чакырылып, кармалып жатканына байланыштуу күч органдарына Кыргыз Республикасынын Конституциясында кепилденген мындай укуктардын корголушунун маанилүүлүгүн белгилеп, алардын бузулушу сөз эркиндигине терс таасирин тийгизерин эскертти.
Жаманбаева жарандардын өз пикирин ачык билдирүүгө, сөз жана басма сөз эркиндигине укугу Конституциянын 10 жана 32-беренелеринде, Адам укуктарынын жалпы декларациясынын 19-беренесинде, Жарандык жана саясий укуктар тууралуу эл аралык пакттын 19-беренесинде, Кыргызстандын «Журналисттин кесиптик ишмердүүлүгүн коргоо жөнүндө» мыйзамынын 4 жана 8-беренелеринде жазылганын белгиледи.
ИИМде айрым журналисттер сурак берип бүткөнү кабарланды
Ички иштер министрлигинде (ИИМ) “Темиров LIVE” жана “Айт, айт десе” долбоорлорунун журналисттери Айке Бейшекеева, Азамат Ишенбеков, Жумабек Турдалиев, Максат Тажыбек уулу күбө катары сурак берип бүттү.
Бул тууралуу 16-январда журналисттерге алардын адвокаты Баатыр Ботобеков билдирди. Анын сөзүнө караганда, алар азырынча күбө катары көрсөтмө берди. Бирок коё бериле элек.
“Азыр аларга айып тагабы же кандайдыр бир буйрукту күтүп жатышабы белгисиз. Материалдарда эч кандай кылмыш иши жок. Аларды күбө катары сурап жатат. Себеби, күбөлөр көрсөтмө берүүдөн баш тартып коё албайт. Алар бардык суроолорго жооп берүүгө милдеттүү”, - деди ал.
16-январдын таңында “Айт, айт десе” жана “Темиров LIVE” долбоорлорунун, “Арча медианын” жана “ПолитКлиника” басылмасынын журналисттеринин үйүндө тинтүү болуп, укук коргоо кызматкерлери жалпысынан 10 чакты журналистти суракка алып кетти.
“Темиров LIVE” долбоорунун негиздөөчүсү, 2022-жылы Кыргызстандан күч менен чыгарылган журналист Болот Темиров “Азаттыкка” курган маегинде акыркы окуяларды анын командасынын журналисттик ишмердигине байланыштырды.
Ички иштер министрлиги (ИИМ) “Айт Айт Десе” жана “Temirov Live” баракчаларындагы массалык башаламандыктарга чакырык жасаган материалдарга байланыштуу кылмыш иши козголгонун билдирди.
Иш Кылмыш жаза кодексинин “Массалык башаламандыктар” беренесинин үчүнчү бөлүгү “Бийлик өкүлдөрүнүн мыйзамдуу талаптарына жигердүү баш ийбөөгө жана массалык башаламандыктарга чакырыктар, ошого тете жарандарга зомбулук көрсөтүүгө чакырыктар” менен тергелип жатат.
Министрлик “Айт Айт Десе” жана “Temirov Live” баракчаларына чыккан кайсы маалымат боюнча кылмыш иши козголгонун, канча киши суракка жеткирилгенин тактай элек.
Журналист Токтакунов тинтүү, кармоолорду сөз эркиндигин чектөө деп баалады
"Медиа хаб" долбоорунун жетекчиси, журналист Али Токтакунов Кыргызстанда бийлик, күч кызматтары тарабынан журналисттерге кысым жасалып, үйлөрү, кеңселери тинтилип, өздөрү камалып жатканы - сөз эркиндигин чектөө аракети деп сыпаттады. Ал бул тууралуу 16-январда "Азаттыктын" "Эксперттер талдайт" программасында сүйлөп жатып билдирди:
"Журналисттерди террористтердей кылып, келип баса калып, таң азанда төшөгүнөн сууруп кетип жатканы - башка журналисттерге да көрсөтүп коёлу дегени. Коррупционерлерди минтип кармаган эмес, биз билебиз кантип кармашканын. Элдин миллиарддаган акчаларын уурдаган адамдарды минтип кармаган эмес. Аларды кантип кармаганын жакшы билебиз. Бийликтин журналисттерге, активисттерге ушундай мамиле кылып жатканы - сөз эркиндигин чектөө аракети. Мындан сөз эркиндиги жабыркашы мүмкүн, бирок элдин үнү өчпөйт. Журналисттерди ушинтип сүйлөтүп жаткан - эл. Алардын берген маалыматы. "Күч менен оозуңарды жаап коёюуз, басып коёбуз" деген максат эч убакта ишке ашпайт. Буга чейин да журналисттерди коркутуп, бийик кабаттан ыргытып жиберген, узак мөөнөткө камаган учурларда да, ага моюн бербей, оожалып келген. Мындан ары да ошондой боло берет".
Али Токтакунов Кыргызстан былтыр сөз эркиндиги боюнча дүйнөлүк рейтингде элүү баскычка артка кеткенин белгиледи.